COLLEGE VAN B. EN W. WIL GEEN DISCUSSIE OVER 'VERPLICHT' VRIJWILLIGERSWERK: AGENDAPUNT VERWIJDERD VAN AGENDA COMMISSIE WELZIJN...

---

Bijlage: "BIJSTAND/ EEN PLICHT TOT WERK"

"Bijstand/ Een plicht tot werk": Artikel uit dagblad Trouw van 22/5/2003 plus commentaar.

Relevante links bij dit artikel in chronologische volgorde:

Oud pamflet van het PEL van september 1997:
"Melkert 3 is dwangarbeid!"

Artikel uit de Leeuwarder Courant van vrijdag 25/1/2002:
"Geen 'verplicht' vrijwilligerswerk in Leeuwarden in kader traject"

Brief PEL aan College van B. en W.
Vragen over 'verplicht vrijwilligerswerk'. Datum: 21/1/2003.

Reactie gemeente Leeuwarden op vragenbrief PEL inzake verplicht vrijwilligerswerk voor langdurig werklozen + commentaar hierop. Datum: 14/2/2003.

Schriftelijke vragen PvdA-Raadslid Jan van Olffen over 'verplicht' vrijwilligerswerk d.d. 4/3/2003.

Pamflet Klachtenspreekuur De Horzel, artikel:
"Vierkante cirkels bestaan niet! Verplicht vrijwilligerswerk ook niet." Datum: 9/5/2003.

EIGEN BERICHT

LEEUWARDEN 8/6/2003 Zoals bekend, had het PEL in januari jl. een brief aan het College geschreven over 'verplicht' vrijwilligerswerk, omdat na een debat in de Commissie Welzijn op 24/1/2002, waarbij het leek of het 'verplicht' vrijwilligerswerk nu eindelijk eens van de baan was, ook bij het College van B. en W., naderhand toch enige vragen bleven knagen toen we de tekst van het verslag nog eens overlazen.
Als reactie op onze brief schreven B. en W. op 14/2 jl. aan ons terug dat vrijwilligerswerk voor mensen met een bijstandsuitkering NIET verplicht kon worden gesteld als dat niet leidde tot betaald werk, maar indien het wel leidde tot betaald werk, dat vrijwilligerswerk toch verplicht kon worden gesteld.
Dat was tenminste de mening van B. en W.

Als reactie op dat kennelijk gewijzigde B. en W. standpunt stelde vervolgens het PvdA-Raadslid Jan van Olffen op 4/3 jl. weer schriftelijke vragen aan het College. Let wel: Door PvdA-raadslid Van Olffen, maar niet namens de PvdA-fractie. Een klein, maar niet onbelangrijk detail... Deze vragen werden in een van de daarop volgende vergaderingen van de gemeenteraad mondelijk beantwoord door wethouder Arno Brok van Sociale Zaken. Voor wat de inhoud betreft week zijn reactie niet af van het eerder aan ons gegeven schriftelijke antwoord. Wel werd besloten dit onderwerp te agenderen voor een komende vergadering van de Commissie Welzijn, waar het volgens de Raad thuishoorde.

Afgelopen vrijdag hoorden wij echter dat kennelijk B. en W. de heer Herder (sectormanager Sociale Zaken) op de voorzitter van de Commissie Welzijn had afgestuurd en dat het punt er weer af 'moest' omdat er z.g. niks aan de hand zou zijn. Het gaat immers allemaal 'slechts om werken met behoud van uitkering' en 'dat mag immers al lang', dus niks aan de hand toch?!
Nu gaat het hier slechts om orwelliaanse nieuwspraak, want wie even doordenkt over 'werken met behoud van uitkering' snapt, dat als dat gepaard gaat met dwang in de zin van: "Doe je dat niet, dan krijg je geen uitkering", dit precies hetzelfde is als 'verplicht' vrijwilligerswerk. Het enige is: Dit klinkt wat beter...
Een andere verhullende kreet die de laatste tijd opduikt, is 'verloning'... Ook dit is een doordenkertje:
Het betekent simpelweg dat de bijstandsuitkering tot 'loon' wordt uitgeroepen en als je loon wilt hebben moet je daar ook voor werken nietwaar?!
Intussen zwijgen de vakbonden als het graf: Deze werknemersvertegenwoordigers die mensen met een uitkering slechts zien als 'wisselgeld' bij hun onderhandelingen met de regering, zoals laatst een spreker bij het FSU stelde, hebben kennelijk niet door dat deze ontwikkelingen uiteindelijk het minimumloon ondergraven...

Het resultaat van deze B. en W. aktie is nu, dat het punt van de agenda is afgevoerd... Hoezo, duaal stelsel? In dit nieuwe stelsel bepaalt een gemeenteraad zelf wat zij op de agenda wil zetten en een raadsadviescommissie ook.
Als een raadslid een agendapunt op de agenda wil zetten van de Commissie Welzijn, zoals bv. Leefbaar Leeuwarden, dan hebben B. en W. niet het recht om dat punt er maar weer af te halen...
B. en W. hebben hiervoor ook een smoes: De gewijzigde agenda voor de Commissie Welzijn vermeldt:

"N.B.: Het aangekondigde agendapunt 'verplicht vrijwilligerswerk' is vooralsnog van de agenda afgehaald. Er zijn geen stukken m.b.t. dit onderwerp aangeleverd."

Dus: Als een raadslid ergens over wenst te spreken in een commissie, moet er z.g. eerst een stuk worden geproduceerd. M.a.w.: Je mag nergens over spreken behalve als een notaatje wordt geproduceerd... Zo blijft er weinig over van het recht van een raadslid een onderwerp te agenderen...
En uiteraard zijn het B. en W. die dat wel even zullen bepalen...
Natuurlijk is het zo, dat als een raadslid of een fractie een compleet nieuw voorstel wil doen, het verstandig is, daarover een verhaal op te schrijven.

Ik noem bv. het initiatiefvoorstel van de VVD om jongerenpanels op te richten en een 'raadsspel' met en voor jongeren te houden. Maar de zaak is duidelijk: B. en W. willen niet dat de kwestie van het 'verplicht' vrijwilligerswerk aan de orde komt.
Waar zijn ze bang voor?! Dat het formeel en juridisch toch niet zo lekker ligt?! Dat de bijstandswet op dit punt toch een tikje te royaal wordt uitgelegd in Leeuwarden in het voordeel van B. en W.?

Naar verluidt zou dit punt aan de orde kunnen komen (wie bepaalt dat?!) tijdens de behandeling van de nieuwe Wet Werk en Bijstand eind augustus a.s. in de Raad. Dan kan het punt lekker ondersneeuwen onder alle punten uit de Wet werk en Bijstand die de aandacht vragen...

Het druk uitoefenen om het punt van de agenda af te voeren heeft nog een tweede reden: Gemeenteraadslid Aukje de Vries van de VVD wil graag met alle leden van de Commissie Welzijn op excursie naar Helmond om te zien hoe men het daar doet met die bijstandstrekkers...
En wat gebeurt daar dan: Juist, 'verplicht' vrijwilligerswerk door elke ochtend kleerhangers te sorteren bij een soort sociale werkplaats en anders helemaal geen uitkering... Een raadslid van de PvdA heeft al gedienstig aangeboden dat hij de organisatie van die excursie wel op zich wil nemen... En voor 'PvdA' kan men in Leeuwarden net zo goed lezen: "Het gemeentebestuur". Ofwel in het duale stelsel: Het College van B. en W. Om in PvdA-termen te blijven: Het 'denkmodel' is al in ontwikkeling...
Kortom: Men moet zwijgen over dat 'verplicht' vrijwilligerswerk, Helmond en Den Bosch zijn de lichtende voorbeelden...

En dat een raadslid van een oppositiepartij dan wordt genegeerd als diegene iets wenst te agenderen: Ach, zo doen wij dat in Leeuwarden, nietwaar? In dit kader vraag ik me ook even af of de griffie die aan de gemeenteraad (twee ambtenaren) is toegewezen nu eigenlijk voor de Raad werkt of net als vroeger gewoon voor B. en W.

Tegen dit verhaal zal wel ingebracht worden: "We mogen ons toch wel orienteren?"
Natuurlijk mag dat, maar daarvoor zijn dat soort excursies niet bedoeld: Ze zijn bedoeld om in een jolige stemming (een dagje uit, nietwaar) gezellig naar Helmond te gaan, waar de wethouder wacht met koffie, broodjes, een mooi positief verhaal en een rondleiding. Een geselecteerd gezelschap 'werknemers' vertelt ook allemaal positieve dingen en tevreden keert men huiswaarts: Een nuttige en geslaagde dag! Dat zou wellicht ook wel iets voor ons zijn in Leeuwarden...
Heel begrijpelijk en menselijk allemaal, maar het gaat gewoon om lobbywerk en het masseren der geesten, meer niet.

Wij vinden vanuit het PEL het volgende:

1. Het punt 'verplicht' vrijwilligerswerk hoort gewoon op de agenda terug te komen als apart bespreekpunt omdat een van de raadsfracties daarom heeft verzocht.

2. Inhoudelijk vinden wij dat als B. en W. een beetje lef zouden hebben, zij de discussie niet zouden moeten willen ontlopen. In de gemeentelijke reactie op onze vragenbrief over dit onderwerp stond o.a.:
"Wij geven uitvoering aan de Algemene Bijstandswet en nemen aan dat deze wet niet in strijd is met het EVRM." M.a.w.: Men weet het niet. Wij nemen ook aan dat de wettekst (art. 113 lid1 g ABW) niet in strijd is met het EVRM maar zetten een vraagteken bij de Leeuwarder wetsinterpretatie (beleidsvrijheid) op dit punt. Wij stelden al eerder:

[De gemeente doet het hier voorkomen alsof mogelijke problemen en fricties op rijksniveau zouden kunnen liggen, nl. tussen de wetgever (de letterlijke tekst van de bijstandswet) en het EVRM. Het zit anders: Elke gemeente doet aan wetsinterpretatie. Op zich is daar niets mis mee, omdat de gemeente de wet moet uitvoeren en geen enkele wet kan alle situaties in detail beschrijven en m.b.v. wetteksten regelen. Het gaat hier simpelweg om wetsINTERPRETATIE van art. 113 lid 1g versus artikel 4 EVRM. Zijn die 'andere aangewezen activiteiten die de zelfstandige bestaansvoorziening bevorderen' zo ruim uit te leggen dat ook 'verplicht vrijwilligerswerk' mag worden 'aangewezen'?! Die interpretatie ligt bij de gemeenten. De gemeente Leeuwarden ontwijkt vervolgens onze vraag naar de strijdigheid met artikel 4 EVRM "en nemen daarbij aan dat deze wet niet in strijd is met het EVRM". Eigenlijk zou daar moeten staan: "Wij nemen aan dat onze wetsinterpretatie van artikel 113 Abw niet in strijd is met het EVRM." Men neemt dus aan dat... enz. M.a.w.:
Men weet het niet, maar doet toch alsof hun wetsinterpretatie niet strijdig is met het EVRM.

Citaat: "Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentale vrijheden:
Art. 4
1. Niemand mag in slavernij of dienstbaarheid worden gehouden.
2. Niemand mag gedwongen worden dwangarbeid of verplichte arbeid te verrichten." Einde citaat.]

Naast dit EVRM-artikel is er nog artikel 23 lid 1, 2 en 3 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. (Verenigde Naties 10/12/1948)

Artikel 23 lid 1: "Een ieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtvaardige en gunstige arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid."

Verplicht aangewezen 'vrijwilligerswerk' lijkt me geen 'vrije keuze van beroep' en 'werken met behoud van uitkering' ook niet.

Artikel 23 lid 2: "Een ieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid."

In Helmond staat men 'in ruil voor een uitkering' verplicht kleerhangers te sorteren bij de sociale werkplaats. Ten eerste is er geen arbeidsverhouding in de zin van een arbeidscontract, een CAO ed. omdat uitkeringen geen contraprestatie zijn voor verricht werk en ten tweede, al zou dat wel zo zijn, een alleenstaande dan slechts 70 procent zou verdienen van het wettelijk minimumloon en een eenoudergezin 90 procent.
De opbouw van de Abw-uitkering is immers: Basisuitkering 50 WML of 70 WML plus 20 WML is respectievelijk 70 WML of 90 WML. Ook als de uitkering als loon wordt beschouwd, dan is dit minder dan het minimumloon. Dat zou minimaal betaald moeten worden als het ging om 'normale' loonarbeid. Dat noem ik geen gelijk loon voor gelijke arbeid...
Het stelsel van het wettelijk minimumloon wordt tevens ondergraven...

Artikel 23 lid 3: "Een ieder, die arbeid verricht, heeft recht op een rechtvaardige en gunstige beloning, welke hem en zijn gezin een menswaardig bestaan verzekert, welke beloning zo nodig met andere middelen van sociale bescherming zal worden aangevuld."

Iemand die 'verplicht' vrijwilligerswerk moet doen omdat hij/zij anders geen bijstandsuitkering krijgt, ontvangt helemaal geen loon voor arbeid.
En of dat werk nu wel of niet toeleidt naar betaald werk, feit blijft dat verplicht werk zonder loon 'moet' worden verricht met als chantagemiddel: Anders geen bijstandsuitkering. Overigens zit het risico er in dat het bij die z.g. 'toeleiding naar betaald werk' eerder om Dick Trom gaat die op het varken zit en het varken een worst voorhoudt die 'betaald werk' heet. Wie Dick Trom is en wie het varken mag men zelf invullen.

3. Wij vinden dat B. en W. haar juridische afdeling of een advocatenkantoor wat goed ingevoerd is in internationaal recht, opdracht zou moeten geven om precies formeel en juridisch uit te zoeken hoe:

a. Het beleid m.b.t. 'verplicht' vrijwilligerswerk wat al dan niet bedoeld is voor 'toeleiding naar betaald werk' zich verhoudt tot artikel 4 van het EVRM en artikel 23 lid 1, 2 en 3 van de Universele Verklaring.

b. de nieuwe Wet Werk en Bijstand zich verhoudt m.b.t. 'verplicht' vrijwilligerswerk met bovengenoemde internationale artikelen/verdragen.

Als toelichting hierbij: Vroeger stond in veel Algemene Plaatselijke Verordeningen (APV) van gemeenten dat burgers bij sneuwval 'hun' stukje van het openbaar trottoir moesten schoonvegen, anders kon men een boete krijgen. Die bepaling in de APV's sneuvelde omdat zij in strijd was met artikel 4 EVRM.
En verplichte tewerkstelling zonder loon zou dan WEL kunnen?!

De enige die B. en W. opdracht zouden kunnen geven om dit uit te (laten) zoeken is de Commissie Welzijn of de gemeenteraad.
Duidelijkheid over wat juridisch wel en niet mag lijkt mij althans dringend gewenst en goed voor de kwaliteit van de dringend noodzakelijke discussie.

Tenslotte: Waar gaat het eigenlijk om in Helmond en Den Bosch? Voor wie hier meer over wil weten een artikel uit het dagblad Trouw over de mensen die daar een bijstandsuitkering aanvragen.

door Mariken Smit 2003-05-22 (uit Trouw)

Voor wat hoort wat, vinden de gemeenten Helmond en Den Bosch. Werklozen die daar bijstand vragen worden verplicht aan het werk gezet. In Helmond betekent dat binnen 24 uur klerenhangers sorteren, anders geen uitkering. Beide gemeenten scharen zich niet achter de protesten tegen de strengere nieuwe bijstandswet.

[Niemand hoeft te werken zonder loonbetaling. Maar doet men dit niet, dan kan men verhongeren. Chantage heet dat. Als de vakbonden iets voorstelden, spanden ze voor iemand een proefproces aan en betaalden die persoon zolang uit de stakingskas!]

GroenLinks en de VVD mogen vaak van mening verschillen, in Den Bosch en Helmond zijn ze over de bijstand verrassend eensgezind: een uitkering krijg je niet zomaar. GroenLinks-wethouder Bart Eigeman (Den Bosch) en VVD-wethouder Trix Houthooft (Helmond), beiden sociale zaken, verplichten sinds kort alle bijstandsaanvragers die kunnen werken om direct aan de slag te gaan. Wie afbelt, geen zin heeft of afspraken niet nakomt, wordt gekort op de uitkering.

[GroenLinks is tegenwoordig vaak GroenFlinks of GroenSlinks. De allerslechtsten zijn nog altijd de als links vermomde rechtsen...]

"Hard? Nee, wij zijn duidelijk", zegt de Bossche wethouder Eigeman. "Voor wat hoort wat. Dat gaan wij niet uit de weg. Maar wij vragen niet alleen iets van mensen, we hebben hen ook iets te bieden. We geven goede begeleiding naar een baan. Het is pas hard als je hen in de bijstand laat zitten. Wij schrijven niemand af."

[Als je duidelijk wilt zijn: Gebruik het bijstandsgeld, vul dit aan tot tenminste het minimumloon, biedt een arbeidscontract aan en scholing. Weigert iemand dan, dan heb je recht van spreken. Nu niet.]

Wel meer gemeenten slaan zich op de borst vanwege hun 'sluitende aanpak' waarbij werklozen zo snel mogelijk een cursus of baan aangeboden krijgen. Maar Den Bosch en Helmond hebben als enige twee gemeenten het roer radicaal omgegooid.

Normaal gesproken duurt het weken voordat iemand die zich bij het Centrum voor Werk en Inkomen meldt, iets hoort of een vervolgafspraak krijgt.
Eigeman: "In de tussentijd zit iemand 8 weken of langer met een uitkering thuis. Dat is zonde van het geld én zo iemand verliest snel het contact met de arbeidsmarkt."

Wie in Den Bosch of Helmond bijstand aanvraagt en in staat is om te werken, krijgt onmiddellijk een arbeidsplicht opgelegd. Na het eerste gesprek bij het CWI volgt dezelfde middag een gesprek met een persoonlijk bemiddelaar van de gemeente. In Den Bosch stelt de gemeente zich op als werkgever, de uitkering moet gezien worden als het salaris.
"Mensen zijn verplicht om tenminste 20 uur naar werk te zoeken, de benodigde scholing of begeleiding te volgen, of werkervaring op te doen", zegt Eigeman. "We kijken naar wat iemand nog wel kan. Doel is om binnen vier weken weer aan het werk te zijn." Wie een betaalde baan vindt, krijgt een premie van 230 euro. Lukt het binnen een maand dan wordt de bonus verdubbeld.

[Een uitkering IS geen loon. Dit is ook in strijd met de formele wetgeving. Dit is nu die 'verloning' die ik al eerder noemde.]

Helmond gaat een stap verder. Bijstandsaanvragers die kunnen werken, staan binnen 24 uur klerenhangers te sorteren of sleutelhangers te maken bij Atlant, de sociale werkvoorziening in de regio. Daar werken ze vijf ochtenden in de week van acht uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags.
In de middag volgen ze een ander programma, zoals scholing of sollicitatietraining.
"We willen de afstand tot de arbeidsmarkt zo klein mogelijk houden", zegt de Helmondse wethouder Houthooft.
"Dat doen we door mensen verplicht werkervaring te laten opdoen."

[Dit is dus dwangarbeid. Zo maar goed doorgaan: Actie roept reactie op. Hoe harder het beleid, des te harder op termijn de reactie. Dat heeft altijd zo gewerkt en dat zal ook zo blijven werken. Men kweekt zo zelf groepen en groepjes die niet meer qua verzet binnen de wet blijven opereren.]

Atlant heeft banen genoeg, biedt werk aan tweeduizend mensen, de meesten met een lichamelijke of geestelijke handicap. Het merendeel is productiewerk, het trendy kinderzitje Maxicosi wordt hier bijvoorbeeld gemaakt. Maar er is ook een schoonmaakbedrijf, een restaurant, catering en de groenvoorziening die de gemeenteplantsoenen onderhoudt. Ziek melden kan niet zomaar.
Wethouder Houthooft: "We willen altijd weten waarom iemand niet komt of kan komen. Als iemand zijn best niet doet, korten we op de uitkering."

[Ziek melden kan niet zomaar? Zie hier het ware gezicht van de VVD... verder verdringt men zo ook nog de mensen die op dit soort werk zijn aangewezen...]

Na vier weken werk, begeleiding en evaluatiegesprekken moet duidelijk zijn wat de bijstandsgerechtigde kan en wil. Na maximaal zes weken is er een vervolgtraject: een opleiding bij het roc bijvoorbeeld of een van de vele stageplaatsen die Atlant inkoopt bij bedrijven. "We doen nooit alleen scholing", vertelt Marcel Kleinen, directeur reïntegratie van Atlant.
"We hebben veel werkleerplekken binnen ons eigen bedrijf. Maar we hebben ook goede contacten met zeventig werkgevers in de regio. Werkzoekenden kunnen van de Hema tot het belastingkantoor stagelopen."

Zowel in Helmond als Den Bosch geldt de nieuwe aanpak alleen voor mensen die een uitkering aanvragen, niet voor degenen die al in de bijstand zitten. Het is een zeer diverse groep die bestaat uit onder meer schoolverlaters, vrijkomende gedetineerden en mensen die geen recht meer hebben op ww.

[En vooral straks uit uitgekotste WAO-ers en mensen die nu een WAJONG uitkering hebben. Fijn kleerhanger sorteren: "Arbeid macht frei".]

Mensen die niet kunnen werken, hoeven niet meteen aan de slag.
Eigeman: "Dat gaat bijvoorbeeld om mensen die niet op hun benen kunnen staan of die agressief worden als ze worden aangesproken. Maar we gaan wel aan de slag om hun problemen op te lossen. Het is maatwerk."

Kleinen: "Als iemand niet kan, willen we weten waarom niet. Iemand met medische problemen krijgt direct bezoek van een arts. Onze consulenten zetten geen letter op papier voordat ze de klant hebben gezien. We proberen de obstakels weg te nemen. Het doel is niet alleen betaald werk. Iemand kan ook vrijwilligerswerk doen. Maar ons uitgangspunt is duidelijk: iedereen kan iets."

[Een GGD-arts uiteraard, betaald door de gemeente. Keuringsartsen en GGD artsen: De kneuzenbak van de artsenopleiding...
En hier opnieuw: Gepraat over vrijwilligerswerk, op last van Kleinen.]

Tot verbazing van beide gemeenten zijn er amper klachten van uitkeringsgerechtigden over de strengere aanpak.
"We hebben nog geen steen door de ruit gekregen", lacht Atlant-directeur Kleinen.
"Mensen begrijpen dat we iets terugverlangen. En ze zijn vaak blij dat ze weer een dagritme hebben."

[Veel mensen kun je alles wijsmaken en ze zijn BANG, bang met hoofdletters: Bang voor problemen met hun enige bestaanszekerheid, hun uitkering. En dat weet Kleinen. Dat is zijn 'macht'.]

Enkelen haken af zodra ze horen welke voorwaarden er aan de bijstand zijn verbonden.
Kleinen: "Een vrouw zei: ik verrek het om klerenhangers te sorteren. Maar na vijf weken kwam ze terug, ze moest toch ergens van leven. Na een aantal weken op de werkplaats, draaide ze helemaal om. Ze had weer een reden om haar bed uit te komen."
Voor sommigen, zegt Kleinen, is het een eyeopener als hij zegt dat het verplichte programma de gemeente geld kost.
"We vertellen dat we een consulent inhuren en dat we in hem of haar investeren. Dat zien ze als positief."

[Dit is dus de chantage: "...ze moest toch ergens van leven."]

Het grootste probleem bij de meeste deelnemers aan het project in Helmond is het dagritme. "Mensen hebben grote moeite om uit bed te komen", vertelt Victor Teljoarubun, die de bijstandsgerechtigden bij Atlant begeleidt.
"Ik maak dan duidelijke afspraken met ze. De eerste twee weken komen ze bijvoorbeeld 's middags, daarna komen ze om 10 uur 's ochtends en daarna gewoon om 8 uur. Het is bij ons niet vrijblijvend, want bij een werkgever is het straks ook niet vrijblijvend."
Sommigen vinden het eng om in een sociale werkplaats aan de slag te gaan.
Kleinen lacht: "Die denken dat het hier een gekkenfabriek is."

[Ik stel voor die Kleinen een jaar lang op te sluiten in een inrichting.
Na dat jaar zien we nog eens hoe het er voorstaat met de geestelijke gezondheid van deze man. Ik heb niks tegen mensen die geestelijk niet helemaal sporen of helemaal niet, maar als je iemand kapot wilt hebben, laat hem dan verplicht werken tussen die mensen. Er zijn mensen die zo werken, maar die hebben dan ook een B-diploma verpleging...]

[Dit is allemaal gebaseerd op afschrikking: Maak de voorwaarden voor een uitkering zo onaantrekkelijk mogelijk, dan pakt men alles wel aan qua tijdelijk werk, dat is de gedachte. Ik denk dat die mensen gewoon zo nu en dan wat tijdelijk werk hebben en voor de rest hun spaargeld opmaken. Eigeman vergeet dat men gewoon recht heeft op een uitkering, wel met de voorwaarden erbij van de bijstandswet, maar niet met de voorwaarde 'verplichte tewerkstelling'. We gaan terug naar vooroorlogse tijden...]

Op het ogenblik telt Den Bosch 3200 bijstandsgerechtigden op een beroepsbevolking van 90000 mensen.
"We zitten 8 procent onder het landelijk gemiddelde", zegt Eigeman trots.
Ook Helmond, dat afgelopen september met 'Direkt Werk' begon, is tevreden. Van de 106 mensen die meedoen of -deden, vonden er zes binnen zes weken werk. 41 procent is binnen 8 maanden aan het werk. Doel is om mensen duurzaam aan het werk te helpen. Eigeman verwacht dat de reïntegratiebedrijven tenminste een jaarcontract geven.

[Er is ook nog zoiets als de economie... En wat betreft die jaarcontracten: Die zullen dan niet verlengd worden... Last in, first out, heet dat.]

Werklozen verplichten tot werk was altijd een taboe, ondervonden de gemeenten. "Iedereen moest eraan wennen", vertelt Eigeman.
"De politiek, de uitkeringsgerechtigden en ook de zorginstellingen. De hulpverleners hadden aanvankelijk grote kritiek. Die waren bang dat we mensen teveel zouden belasten."
Maar met die houding help je werklozen niet, zegt de GroenLinks-wethouder.
"Je maakt mensen afhankelijk en ontneemt ze elk perspectief."

[Dit perspectief is nep. Voor wie kansloos is op de arbeidsmarkt betekent dit voor minder dan het minimumloon tewerkstelling.]

De aanpak bespaart geld, zegt Eigeman. Ieder jaar investeert Den Bosch 500000 euro in de begeleiding van werkzoekenden en "dat halen we eruit". Meer details wil de wethouder niet geven. Binnenkort licht hij de gemeenteraad in over de resultaten.

[Natuurlijk, hier komt de aap uit de mouw. Supergoedkope arbeidskrachten voor o.a. de gemeente zelf... Want eerder in dit verhaal bleek al ze ook een schoonmaakbedrijf hebben en een afdeling groenvoorziening...
Dwangarbeid voor de gemeente, georganiseerd door de gemeente... Vandaar dat de VVD hier zo graag via die excursie de rest van de Raad over de streep wil trekken. Ik denk dat tussen wethouder Arno Brok en zijn VVD-collega in Helmond al lang contact is geweest.]

Beide gemeenten scharen zich niet achter de protesten tegen de nieuwe bijstandswet die het tweede kabinet-Balkenende per 1 januari 2004 wil invoeren. De vakbonden en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zijn tegen de wet. Als de wet ingaat, betekent dit dat gemeenten voortaan volledige financiële verantwoordelijkheid hebben voor de bijstand. Ze krijgen voortaan één zak met geld waaruit ze zowel de uitkeringen als de werkhervatting moeten betalen. Gedachte van het kabinet is dat gemeenten zo uitkeringsgelden besparen als ze mensen aan werk helpen.

Gemeenten mogen geen extraatjes meer geven aan groepen mensen met een uitkering, zoals alleenstaande ouders. Op individuele basis mag dat nog wel.
Verder krijgen alle bijstandsgerechtigden arbeidsplicht, dus ook alleenstaande ouders met kinderen onder de 5 jaar en mensen boven de 57,5 jaar.

De vakbonden vinden de nieuwe wet keihard. Ze vrezen meer armoede onder bijstandsgerechtigden. Gemeenten die geld te kort hebben, kunnen gaan korten op de uitkeringen. Ook de zo broodnodige extraatjes vallen weg, aldus de vakbeweging. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is blij met de extra vrijheid voor gemeenten, maar voorziet wel grote financiële risico's. Zeker als de ww en wao worden aangescherpt, zullen meer mensen in de bijstand belanden. De VNG vraagt zich af of gemeenten voor al die risico's kunnen opdraaien, nu ook de arbeidsmarkt verslechtert.

Wat de gemeenten en vakbeweging steekt is dat tegelijkertijd met de nieuwe wet een forse bezuiniging wordt ingeboekt op het budget voor gemeenten. Gemeenten moesten al miljoenen bezuinigen op de gesubsidieerde banen. Nu komt daar nog een bezuiniging bij die oploopt tot 700 miljoen euro in 2007.

Helmond en Den Bosch zijn minder negatief over de nieuwe bijstandswet.
"Straks krijgen we veel meer vrijheid", zegt VVD-wethouder Houthooft van Helmond.
"Allerlei schotten tussen budgetten vervallen. Het is goed dat de bezem door de gesubsidieerde banen wordt gehaald. Er is amper doorstroming naar betaald werk. Voor het bedrag waarvoor ik nu één persoon op een subsidiebaan heb zitten, kan ik straks drie mensen aan het werk helpen omdat ik bijvoorbeeld het bedrijfsleven laat meebetalen."
Over de bezuinigingen zegt ze: "Het moet nu eenmaal. Ik denk dat het mogelijk is om de nieuwe wet goed uit te voeren en tegelijkertijd te bezuinigen." Overigens vindt ze de ingangsdatum van 1 januari 2004 te vroeg.

[Wet goed uitvoeren en tegelijk bezuinigen: De heer Herder van Sociale Zaken alhier heeft laatst ook al gezegd dat dat kan.]

Ook GroenLinks-wethouder Eigeman van Den Bosch ziet meer voordelen dan nadelen. De bezuinigingen vormen volgens hem wel een groot gevaar.
"Het kabinet hakt in de wao en ww. Dat verplaatst het probleem alleen maar naar de bijstand. De intentie van de nieuwe bijstandwet moet zijn dat mensen aan het werk geholpen worden of in ieder geval zoveel mogelijk maatschappelijk actief blijven. We moeten oppassen dat het doel niet wordt: bezuinigen."

[Maar dat wordt gewoon het doel. De rest zijn mooie praatjes en het aan goedkope arbeidskrachten helpen van het bedrijfsleven.]

Eigeman: "De nieuwe bijstandswet vergt een investering van gemeenten in hun dienstverlening aan werklozen. De kost gaat voor de baat uit. Wij investeren al jaren, daardoor boeken wij nu goede resultaten. Veel gemeenten zijn nog niet zo ver. Ik ben bang dat zij door de bezuinigingen in de verdediging schieten en een rem zetten op investeringen in de beleiding en scholing van werkzoekenden. Dan kun je weleens verkeerde stoerigheid krijgen. Gemeenten gaan wel de arbeidsplicht opleggen, maar kunnen mensen geen goede ondersteuning bieden. Dat is wél hard en eenzijdig."

[Dat zal er simpelweg gebeuren, meer niet. Dat zag je hier nu al: De organisatiekosten subsidie waarin o.a. de post scholing zat, sneuvelde meteen bij de bezuinigingen op de ID-banen...
Scholing? Wat scholing, om kleerhangers te sorteren hoef je niks te weten...]