'Leeuwarder Raad twijfelt aan OZB-tarief.'
Uit de Leeuwarder Courant van dinsdag 21/12/2004 plus:
UPDATE 23/12/2004:
'Alleen de rechter kan ozb-mist wegblazen'
'Tariefgrondslag ozb correct'
Twee artikelen uit de Leeuwarder Courant van woensdag 22/12/2004 plus:
'Twijfels blijft over OZB-tarieven bedrijven.'
Uit de Leeuwarder Courant van donderdag 23/12/2004.
Je houdt het niet voor mogelijk, maar: Staat er nu opnieuw een
OZB-affaire op stapel? En wel eentje die te maken heeft met de
OZB-affaire uit 2001? Of probeert Aukje de Vries van de VVD haar
geliefde bedrijven een voordeeltje te bezorgen over de ruggen van
woninghuurders en eigenaren heen?
Voor de voorgeschiedenis moeten we een
eind terug, bv. naar het bericht "Wethouder overleeft
affaire belastingstrop" uit de Leeuwarder Courant van 29/5/2001.
Voor de voorgeschiedenis van de komende OZB 2005
inclusief de hertaxaties kan men lezen: "Flatbewoners wacht enorme
stijging OZB" en "Woningbouwpolitiek drijft OZB huurflats op"
Terug naar nu: Over de raadsvergadering van 20/12/2004 waar
o.a. de ozb-tarieven voor 2005 aan de orde kwamen, berichtte de
Leeuwarder Courant van dinsdag 21/12/2004 het volgende:
LEEUWARDEN - In de Leeuwarder gemeenteraad bestaat twijfel of de berekening van de tarieven voor de onroerendezaakbelasting (ozb) juridisch waterdicht is. Mogelijk gebruikt de gemeente al te gemakkelijk een gecorrigeerd gegeven uit het vorige belastingtijdvak. De ozb-affaire van 2001 kostte de gemeente EUR 2,5 miljoen en toenmalig PvdA-wethouder Hermien de Haan politiek de kop.
[Volgens het gemeentelijke stuk was in 2001 door het gebruik van voorlopige waardegegevens het z.g. tijdvakpercentage eerst berekend op 117 procent in plaats van op 153 procent. Het verlies over 2001 van 2,4 miljoen euro aan opbrengsten over 2001 van de niet-woningen is door de gemeente voor eigen rekening genomen, wat m.i. ook terecht was: Het was schade, geleden door een eigen zelfgemaakte fout. Met ingang van 2002 is toen het tijdvakpercentage verhoogd naar 153 procent. Deze 153 procent was het tariefsverschil tussen de woningen en de niet-woningen. Voor de echte freaks de berekening van het tijdvakpercentage:
Waarde woningen op peildatum 1/1/2003/Idem op peildatum 1/1/1999 (A)
Waarde niet-woningen op peildatum 1/1/2003 min Verplichte OZB-vrijstellingen op 1/1/2003 (B)
Waarde niet-woningen op peildatum 1/1/1999 min Verplichte OZB-vrijstellingen op 1/1/1999 (C)
B/C geeft D als uitkomst.
Vervolgens: A/D maal oude tijdvakpercentage
(1,53) geeft nieuwe tijdvakpercentage 1,86
Dit is oncontroleerbaar omdat we niet kunnen bekijken of de waarde van alle objecten en de vrijstellingen per 1/1/1999 en per 1/1/2003 correct zijn vastgesteld. Ook de Raad kan dat m.i. niet nagaan.]
Haar opvolger Gerrit Krol (CDA) weigerde gisteravond in te staan voor de correctheid van de tariefsberekening voor volgend jaar. "Het is in elk geval naar de geest van de wet, maar we zullen morgen even bellen voor controle".
[Typisch CDA: Hij dekt zich nu al in: Goed of fout, hij heeft zich niet
vastgelegd: Het ligt aan de ambtenaren...
Natuurlijk ligt het aan de
ambtenaren, want die voeren het werk uit, maar de wethouder is altijd
politiek verantwoordelijk. En: Met wie gaat hij dan morgen bellen? Even
Apeldoorn bellen? In het slechtste geval komt het daar wel op neer...]
VVD-fractieleider Aukje de Vries wil voor het jaar om is een garantie op schrift. "De geest van de wet is ons te mager", aldus De Vries. Bron van twijfel is de verrekening van de verschillen in de waardeontwikkeling tussen woningen en ander onroerend goed.
[Voor de freaks: Het gaat hier om de tariefdifferentiatie, dat wil
zeggen het tariefsverschil tussen de woningen en de overige panden en om
het z.g. tijdvakpercentage. Dat is dit verschil, uitgedrukt in een
percentage. Dat percentage moet worden uitgerekend en door een
aanvankelijk verkeerde waardeschatting van incourante niet-woningen werd
dat in de herfst van het jaar 2000 verkeerd uitgerekend, maar later
gecorrigeerd.
Uiteraard wil De Vries als basis voor deze berekening nu
liever het foute percentage van toen, omdat dit nu leidt tot een lager
tijdvakpercentage, ofwel: Het tarief OZB voor bedrijven zakt...
Omdat
toch de totale begrote opbrengst OZB op het kleed moet komen, stijgen
dus vervolgens de OZB-tarieven voor de woningen, maar who cares? De VVD
in elk geval niet. Daar zitten ze per slot niet voor...]
De tarieven voor de 'niet-woningen' zijn nu 86 procent hoger vastgesteld dan die voor de woningen. Dit zou aanvechtbaar zijn als Leeuwarden wettelijk gehouden is om een oud gegeven uit de ozb-affaire van 2001 te gebruiken. Dan zouden de tarieven voor de niet-woningen volgend jaar maar 42 procent hoger mogen zijn.
[Hoger dan de tarieven voor de woningen in 2005 dus, want dat wordt hier bedoeld. Afgezien van de wet lijkt het me onredelijk dat je nu moet voortborduren op een oude fout, die daarna werd gecorrigeerd, in plaats van dat je voort moet borduren op het toen gecorrigeerde tijdvakpercentage.]
In dat geval loopt de inning van EUR 2,2 miljoen aan geraamde ozb-opbrengst gevaar. Volgens Krols ambtenaren is de gisteren door de gemeenteraad vastgestelde berekening goed te verdedigen. Volstrekte zekerheid ontbreekt, simpelweg omdat er tot dusver nooit tegen de correctie uit 2001 is geprocedeerd.
[Als de VVD haar zin krijgt en het tijdvakpercentage voor 2005 ev. alsnog wordt vastgesteld op 42 procent in plaats van op 86 procent, zal er zeker geprocedeerd worden. Dit weet ondergetekende heel zeker, omdat ik dan als burger (uiteraard voor mezelf) tegen de tariefvaststelling woningen-OZB ga procederen. Dat zou niet kunnen omdat de Raad de tarieven vaststelt? Als de Raad in het belastingjaar naderhand de tarieven zou bijstellen, kan dit wel degelijk, simpelweg omdat dit indertijd ook is gelukt. Een OZB-aanslag en drie tarieven in een jaar: Dat beleefden we in 2001. Wie van de drie? Wil het echte tarief opstaan? Zo lag dat toen. Om over het 'kenbaarheidsprincipe', wat simpelweg betekent: de burger moet in het belastingjaar weten waar hij qua tarieven aan toe is, maar te zwijgen.]
UPDATE 23/12/2004:
Al snel verschenen er meer artikelen over bovenstaande kwestie, zodat er nu toch een heuse OZB-affaire lijkt te gaan ontstaan. In de Leeuwarder Courant van woensdag 22/12/2004 froffen we al twee artikelen:
Door Willem Bosma
LEEUWARDEN - De nieuwe twijfel aan de Leeuwarder ozb-tarieven stoelt op de erfenis van de grote belastingaffaire van 2001. Toen heeft de gemeenteraad fouten gerepareerd, waarvan de juridische houdbaarheid pas echt op de proef wordt gesteld als belastingbetalers ermee naar de rechter stappen. Dat is tot nu toe - tot genoegen van het gemeentebestuur - niet gebeurd.
De onbeantwoorde vraag is of Leeuwarden voor zijn rekensom het getal 117 of 153 als indexcijfer moet nemen voor de waardestijging van niet-woningen ten opzichte van woningen (tussen 2000 en 2001) Het antwoord kan voor de eigenaar van een flink stadscaf‚ volgend jaar al gauw EUR 700 verschil uitmaken op zijn aanslag.
[De gemeente stelt in het Raadsstuk zoals dat op 20/12/2004 werd behandeld, dat door het gebruik van voorlopige waardegegevens het tijdvakpercentage abusievelijk toen was vastgesteld op 117 procent. Toen men zich realiseerde dat de definitieve gegevens nogal wat afweken, met name bij de incourante objecten bij de niet-woningen, is het percentage herberekend en kwam daar 153 procent uit. Via de formule zoals eerder in dit verhaal gegeven, kom je dan nu uit op 186 procent tariefsverschil tussen de OZB-tarieven voor bedrijfspanden en voor de woningen.]
De gemeente zal zijn op EUR 450.000 getaxeerde uitspanning volgend jaar voor EUR 3147 (198 maal het tarief van EUR 15,86) aanslaan. Uitgangspunt is hierbij dat de tarieven voor niet-woningen 86 procent hoger mogen zijn dan die voor woningen.
[Deze LC-berekening klopt.]
Zou de gemeente echter gehouden zijn niet 153, maar 117 als cijfer te gebruiken, dan mogen de tarieven voor niet-woningen volgend jaar maar 42 procent hoger zijn dan die voor huizen. De aanslag voor het café is dan maximaal EUR 2415 (198 maal EUR 12,17), een voordeel van EUR 732 ten laste van de gemeentekas.
[Dit klopt niet: 42 procent over het volle woningtarief is geen EUR 12,17 maar EUR 12,13. Ten tweede: Als de opbrengst van de hele OZB gelijk moet blijven, dan stijgt het woningtarief ook en als dat als 100 procent wordt gezien, dan is 142 procent daarvan ook weer iets hoger dan onze EUR 12,13 voor de bedrijfspanden.]
Wethouder Krol betoogt in feite dat beide varianten in aanleg juridisch even steekhoudend zijn, waarbij de politieke voorkeur van de gemeenteraad de keuze dicteert. Dit lijkt onlogisch, omdat er volgens de gangbare uitleg van de Gemeentewet maar één rekenkundig maximum kan bestaan.
[Hier heeft de LC m.i. gelijk in. Wat Krol doet, is in feite de verantwoordelijkheid afschuiven naar de Raad, door het te gooien op 'de politieke voorkeur van de gemeenteraad'. Maar dat kan niet, want er is maar één juist percentage voor de tariefsdifferentiatie en maar één juiste berekening van het tijdvakpercentage.]
Vlak onder dat bericht stond nog het volgende:
LEEUWARDEN - De Leeuwarder tarieven voor de onroerende-zaakbelastingen (ozb) voor volgend jaar zijn niet zonder juridisch risico, maar "politiek wenselijk" en tegelijk wel juridisch correct. Dit antwoordt CDA-wethouder Gerrit Krol (financiën) op vragen van de VVD.
[Dat is ook toevallig: Zowel politiek wenselijk als juridisch correct...
Dat maak je ook niet elke dag mee...
Maar hoe zit het nu: Is nu alleen
het aangehouden tijdvakpercentage correct of is ook het
tijdvakpercentage wat voortvloeit uit de oude 117 procent en dan nu 142
procent zou zijn geworden, correct? Of is dat gewoon fout?]
Krol zegt in zijn oordeel gesterkt te zijn door belastingdeskundigen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De VVD wierp maandag de vraag op of de gemeente voor de waarde-ontwikkeling van bedrijfspanden ten opzichte van woningen wel het juiste indexcijfer hanteert.
[Als niet-jurist zeg ik: Ja. Reden: Mag je dan niet onjuiste waardegegevens corrigeren en de daaruit voortvloeiende berekening ook? Foute input, onjuiste uitkomst; correcte input, juiste uitkomst.]
Op donderdag 23/12/2004 ging de Leeuwarder Courant onverdroten verder met het volgende verhaal:
LEEUWARDEN - Het blijft onzeker of de Leeuwarder ozb-tarieven voor niet-woningen volgend jaar juridisch stand kunnen houden. In een brief aan alle leden waarschuwde de Vereniging Nederlandse Gemeenten vorige week nog "wellicht ten overvloede" dat gemeenten voor berekening van hun nieuwe ozb-tarieven niet achteraf mogen uitrekenen hoe de waarde-index van niet-woningen in 2001 luidde. Leeuwarden heeft dit wel gedaan.
[De hele kern van de zaak indertijd is geweest, dat de correcte harde waarde-cijfers de vorige taxatieronde niet op tijd beschikbaar waren, dat de toenmalige wethouder Hermien de Haan op een cruciaal moment niet doorvroeg richting ambtenaren en dat deze ambtenaren niet uit eigener beweging meteen, dus nog voordat in december 2000 de Raad de tarieven 2001 vaststelde op basis van wrakke cijfers - wat zij toen niet wisten - de wethouder inlichtten over het feit dat veel waarden van niet-woningen slechts schattingen waren. Kortom: Men had zijn werk gewoon niet op tijd af en daarvoor was de toenmalige wethouder niet feitelijk, maar wel politiek verantwoordelijk.]
Had Leeuwarden de VNG-ledenbrief strikt opgevolgd, dan zouden de tarieven voor woningen volgend jaar EUR 1,02 hoger zijn uitgevallen en die voor niet-woningen EUR 2,30 lager.
[En dat is precies waar de VVD nu op aanstuurt. Al die roerende bezorgdheid over de houdbaarheid van het tarief voor bedrijfspanden, is huichelarij: Wij als VVD willen met onze bedrijven zo min mogelijk betalen en de gewone burgers moeten zoveel mogelijk betalen. Zeg dan gewoon dat dat je doel is!]
Het maximale risico op gederfde belastinginkomsten beloopt maximaal EUR 3,75 miljoen.
Dit zou zich voordoen als tegen alle aanslagen voor niet-woningen bezwaar wordt gemaakt en de rechter reden ziet om ze ambtshalve te corrigeren. Wethouder Krol (financiën) denkt dat het zo'n vaart niet loopt.
[Ik zie ook nog niet alle eigenaren en huurders of pachters van bedrijfspanden naar de rechter stappen en zie ook nog niet helder voor me dat de rechter hen dan gelijk gaat geven.]
"De eind 2000 gemaakte fout is in de loop van 2001 hersteld en bedrijven hebben vervolgens drie jaar lang zonder bezwaar betaald. Het zou onredelijk zijn, als ze de fout nu zouden willen uitspelen", aldus Krol.
[Maar het is de vraag hoe de rechter dat argument beoordeelt als de
gemeente dat bij een rechtszaak in haar verweerschrift bij haar
argumentatie zet. Een tariefswijziging in 2005 brengt overigens andere
risico's met zich mee:
Stel dat de gemeente met de VVD meegaat en de
tarieven verlaagt voor niet-woningen.
De consequentie is: Ofwel er valt
een gat in de OZB-raming qua opbrengst, ofwel het tarief voor woningen
gaat omhoog. Iemand met een aanslag voor zijn woning, die verschijnt net
nadat de Raad ergens in 2005 voor de tweede maal de tarieven vaststelt,
zou kunnen zeggen:
Had ik de aanslag eerder dit jaar gehad, dan was mijn
tarief lager geweest.
Vervolgens vecht hij het gewijzigde raadsbesluit
aan op het punt van de tariefsdifferentiatie en het dan bijgestelde
tijdvakpercentage. Hij gaat dan bv. net als de VVD redeneren: Je moet
uitgaan van het *oorspronkelijk* vastgestelde tijdvakpercentage....
En laat dat sinds het Raadsbesluit van 20/12/2004 nu 1,86 zijn voor het
tijdvak 2005-2006...]
De VVD-raadsfractie is nog niet gerust op de nieuwe ozb-tarieven. CDA-wethouder Krol gaat volgens de VVD te gemakkelijk met het risico om. "Wat heeft het college geleerd van de ozb-crisis in 2001, de advisering rondom de btw van de bv Sport en die in de zaak Eringa", vraagt VVD-fractieleider Aukje de Vries schriftelijk aan b. en w.
[M.i. zijn dit appels en peren: Het gaat er nu om wat juridisch juist is t.a.v. de OZB-tariefstelling. Bij de BTW-affaire waarbij m.i. thans de
positie van wethouder Hetty Hafkamp maar eens ter discussie moet komen,
is het allemaal veel schimmiger dan met deze kwestie en naar verluidt
zijn daarover een aantal belangrijke verslagen uit het verleden
verdwenen uit de openbaarheid...
En m.b.t. de zaak Eringa: Als B. en W.
het goed hadden aangepakt, was Eringa nu geen trouwambtenaar meer. Maar
wellicht dat B. en W. het met die kwestie expres halfbakken aanpakten...
Toen de wet werd veranderd, had Eringa moeten zeggen: Ik stap op. Dat is
consequent. Dat is althans mijn puur persoonlijke mening; het is geen
PEL-issue.]
De VVD vraagt opnieuw om schriftelijke advisering door het bureau Van den Bosch (vroeger: bureau Monsma). De wethouder zegde de raad mondeling toe dat hij dit bureau zou benaderen. Krol stelde dinsdag echter te volstaan met een VNG-advies om geen nodeloze kosten te maken.
[Weer typisch CDA: Eerst iets toezeggen, maar later toch maar weer niet.
Toegezegd is toegezegd. Anders moet je meteen zeggen: Ik zeg alleen toe
dat ik de VNG er naar laat kijken o.i.d. Een toezegging van de wethouder
en ook nog in de Raad gedaan, is 'hard'. Kortom: Bureau Van den Bosch om
schriftelijk advies vragen, beloofd is beloofd Krol...
Daarnaast zou men ook nog even de Waarderingskamer om advies kunnen
vragen. Deze houdt toezicht op de gemeenten m.b.t. een correcte
uitvoering van de OZB en de vaststelling van de WOZ-waarden.]
"Van dit bureau krijgen we vermoedelijk hetzelfde antwoord als van de VNG", aldus de wethouder vanmiddag. "Dat er een zeker risico is. Ik zal er nog eens naar kijken. Ik ben ook niet gek. Ik ga mijn nek natuurlijk niet in de strop steken door aan de zorgen van de VVD voorbij te gaan."
[Dit wordt ongetwijfeld vervolgd... Naar mijn gevoel begint de zaak al
te glijden. Het zal wel weer procederen worden voor veel burgers, is het
niet om de WOZ-waarde, dan is het wel om ofwel het tarief voor bedrijven
ofwel om een wellicht straks hoger bijgesteld tarief voor woningen...
Had de Raad nu maar niet besloten om de Belastingkamer op te heffen, dan
had de gemeente bij dat adviesorgaan van B. en W. tenminste nog verweer
kunnen voeren. Nu moeten ze dat wellicht straks meteen doen bij de
Belastingkamer van het Hof...]