VREEMDE WEERGAVE DOOR LEEUWARDER COURANT VAN DEBATAVOND OVER DE WET WERK EN BIJSTAND:
"Optimist Rutte pept Friese
piepkuikens op."


Uit de Leeuwarder Courant van 30/10/2003 plus:
Discussiestellingen VVD voor debatavond.


De VVD had op 29/10/2003 in De Koperen Tuin te Leeuwarden een debat georganiseerd tussen VVD-staatssecretaris Mark Rutte van sociale zaken en... Pyt van der Galiën, voorzitter van het PEL, over de nieuwe Wet Werk en Bijstand. De kans om als kleine lokale club met de staatssecretaris in debat te gaan, laat je natuurlijk niet lopen, per slot krijg je niet elke dag zo'n kans om met je standpunten naar buiten te treden tegenover een van de beleidsmakers zelf. Het verslag in de Leeuwarder Courant van 30/10/2003 over die avond was echter vreemd en diverse mensen waaronder ikzelf, vonden dat het geen behoorlijke weergave was van die avond, maar een shit-artikel van iemand die slecht in de materie thuis was. Hieronder bedoeld verslag over de bewuste avond in het 'Politiek cafe' van de VVD":

OPTIMIST RUTTE PEPT FRIESE PIEPKUIKENS OP

LEEUWARDEN - Het Friese 'gepiep' over de slechte arbeidsmarkt moet maar eens verstommen. "Je kunt als een soort Calimero benadrukken wat zwak is. Maar kijk eens naar je investeringsmogelijkheden", zei staatssecretaris Mark Rutte van sociale zaken gisteravond tijdens een VVD-bijeenkomst over de Wet werk en bijstand in Leeuwarden.

[Dit heeft hij wel gezegd, maar dat was niet de kern van het besprokene. De kern was m.i. ook qua nieuwswaarde, m.n. dat ook Rutte geen groot voorstander leek te zijn van 'werken met behoud van uitkering' en dat bleek later ook nog eens uit zijn 'Verzamelbrief december 2003' waarin hij de voorwaarden nog eens extra aanscherpte richting gemeentebesturen. Zijn bovenstaande opmerking over 'piepkuikens' zie ik meer als 'pep-talk': Als staatssecretaris ben je uiteraard per definitie optimistisch over de slaagkansen van de beleid en zeg je niet dat lang niet iedereen er in zal slagen 'gewoon' betaald werk te vinden, ondanks de slechte economische omstandigheden, vooral hier in de regio.]

Gemeenten krijgen vanaf volgend jaar een vast bedrag voor bijstandsuitkeringen. Lukt het een gemeente veel mensen uit de bijstand aan het werk te krijgen, dan schiet er geld over voor andere dingen; centen die ze naar eigen inzicht mag besteden. Ze zou dus wel gek zijn haar burgers in de bijstand te laten zitten. Heel eenvoudig eigenlijk, verklaarde de apostel van de nieuwe wet aan een bomvolle Koperen Tuin. "Maar waar is het werk in Friesland?", klonk het bezorgd uit de zaal.

Natuurlijk heeft Friesland een hogere werkloosheid dan andere provincies, gaf de staatssecretaris toe. Vooral Leeuwarden is met zesduizend werkzoekenden een bleekneusje. "Maar bekijk het positief", hield Rutte zijn publiek voor. "15 Procent werkloosheid betekent: 85 procent heeft een baan." Tel daarbij alle toekomstige banen van gepensioneerden op en het beeld wordt al een stuk zonniger.

[Dit is leuk, maar het gaat om die 15 procent omlaag te krijgen. Als je dat denkt te doen door de vrijkomende banen van de gepensioneerden te laten invullen, dan is dat iets te simpel: Als mensen 65 worden en gepensioneerd, komen er ook weer mensen van school die werk zoeken en deels ook weer in de bijstand komen. Vergeet dat dus maar.]

Volgens Ruttes discussieopponent, de Leeuwarder belangenbehartiger voor huurders Pyt van der Galiën "draait het erop uit dat alleen de kansrijken straks een baan krijgen."

[Het valt op dat het woord PEL niet valt, maar dat het mistig blijft van welke organisatie "de discussieopponent" is. Ook is het zo, dat het PEL niet alleen huurdersbelangen probeert te behartigen maar ook de belangen van mensen met een (bijstands)uitkering. Dat laatste lijkt me in dit verband toch relevanter.]

In Leeuwarden gaat nu de helft van het reïntegratiebudget op aan de moeilijk bemiddelbaren. Onder de nieuwe wet zullen gemeentes er vaak voor kiezen eerst de gemakkelijk bemiddelbaren aan een baan te helpen.

[Daar schijnt nl. meer geld voor beschikbaar te zijn.]

Rutte toonde zich niet bang voor zo'n beleid. Met een beetje bijspekken van bedrijven moet het lukken ook de kansarme gevallen op zijn minst werkervaring te laten opdoen. "Lenig maken" voor de arbeidsmarkt, noemde hij dat.

[In feite pleit Rutte hier voor subsidie aan bedrijven om ook daar gesubsidieerde banen te scheppen. M.b.v. het 'terugploegen' van bijstandsgeld (zit in de pot 'inkomensdeel' van het geld dat gemeenten van het rijk krijgen) zou dit in principe mogelijk zijn. Het moet dan natuurlijk wel gaan om werk waar loon voor wordt betaald, niet om 'werken met behoud van uitkering'. Tijdens de discussie bleek, dat Rutte niet een groot voorstander was van 'werken met behoud van uitkering' en uit latere stukken van het ministerie van SoZaWe valt op te maken, dat er inderdaad reden is een loonvordering in te stellen als 'werken met behoud van uitkering' op 'productieve arbeid' gaat lijken. Het PEL heeft op 17/10/2003 naar alle leden van de commissie Welzijn de notitie gestuurd: "Werken moet lonen" over een soort 'terugploegregeling' voor bijstandsgeld om daarmee gesubsidieerd werk te scheppen. Lijkt ons een beter idee dan 'werken met behoud van uitkering'.]


Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].

De discussie werd gevoerd aan de hand van een aantal stellingen van de VVD. Daar kun je op dat moment weinig aan doen; per slot organiseerden zij de avond. Ik vond de stellingen vaak te lang, omdat een stelling op zich m.i. in feite weer bestond uit meerdere afzonderlijke stellingen, wat een discussie er niet makkelijker op maakt. Hieronder de VVD-stellingen met commentaar tussen blokhaken [].


INGEKOMEN 2 9 OKT. 2OO3

POLITIEK CAFÉ
WET WERK EN BIJSTAND
d.d. 29-10-2003

STELLINGEN

Voor het politieke café van vanavond is een aantal stellingen voorbereid, die u hier aantreft. Elke stelling wordt kort ingeleid door een cursief afgedrukt inleidinkje. Vervolgens volgt de feitelijke stelling, deze is vet gedrukt.

De Wet Werk en Bijstand gaat uit van het feit dat de arbeidsmarkt voldoende absorberend vermogen heeft, zodat bijstandsgerechtigden naadloos kunnen inschuiven op de arbeidsmarkt. Feit is dat de Nederlandse arbeidsmarkt voor laag en ongeschoold werk kwantitatief aan het krimpen is met een afvloeiing naar voormalig Oost Europa of Azië. De resterende vraag lijkt in kwalitatief opzicht te hoog gegrepen voor veel van de huidige bijstandsgerechtigden. Zowel kwantitatief als kwalitatief lijkt de arbeidsmarkt op dit moment maar op zeer beperkte mate plaats te hebben voor een toestroom van voormalige bijstandsgerechtigden. Aan de invoering van de nieuwe Wet wordt tegelijkertijd een forse bezuiniging van het Rijk gekoppeld. Een bezuiniging die juist betrekking heeft op de middelen Die gemeenten nodig hebben om mensen naar de arbeidsmarkt toe te leiden. Daar staat tegenover dat de situatie op de arbeidsmarkt bij uitstek conjunctuurgevoelig is terwijl gemeenten en zelfs het Rijk die conjunctuur maar in beperkte mate kunnen beïnvloeden.

[Over deze inleiding op de stelling: Deze klopt m.i. wel: Weinig middelen en een krimpmarkt voor laaggeschoolde arbeid. Enige antwoord wat voor sommige mensen in de bijstand soelaas kan bieden richting betaald werk: Omscholing, bijscholing etc.]

Stelling.

De Wet Werk en Bijstand is een goed initiatief van het huidige kabinet doordat er tegenover de rechten van de bijstandsgerechtigde ook nadrukkelijker plichten staan. De gepleegde bezuinigingen op het reïntegratiebudget ondergraven echter dit ideologische uitgangspunt, terwijl de huidige situatie op de arbeidsmarkt, de leus "werk boven inkomen" een vrij holle klank geeft.

[Dit is al een stelling op zich of zo men wil al 2 stellingen op zich. De WWB is m.i. gewoon een verdere verslechtering van de bijstand. In ons pamflet "Balkenbende's bijstands-hitparade! Vier bezwaren tegen de Wet Werk en Bijstand" hebben we al enige punten genoemd, hoewel er meer bezwaren zijn. Inhoudelijk: Het ideologisch uitgangspunt steunt teveel op niet-passende arbeid onder het motto: Alle arbeid is passend. Er wordt niet gekeken naar de vraag of iemand eigenlijk wel geschikt is voor bepaald werk. Dat is slecht voor zowel werknemer als werkgever. Het kweekt ongemotiveerde werknemers.
Beetje DDR-achtig: Iedereen aan het werk, maakt niet uit wat. Overigens is het m.i. waar dat de leus "werk boven inkomen" vrij hol klinkt bij de huidige arbeidsmarkt, vooral in het Noorden, wat voor pep-talk de staatssecretaris ook houdt. Mooie verhalen scheppen geen banen, bovendien is de overheid zeer beperkt als het gaat om het scheppen van betaald werk.]

In de nieuwe Wet Werk en Bijstand is het begrip passende arbeid vervangen door algemeen geaccepteerde arbeid. Ook werk met behoud van uitkering kan worden afgedwongen. De vrijblijvendheid rond de acceptatie van werk zal in de praktijk een stuk minder worden, hoewel ook de eerdere wetgeving op zich al de mogelijkheid bood voor een strakker beleid. Het is wel de vraag hoever een gemeente mag of moet gaan om druk uit te oefenen om werk te aanvaarden.

[Passend werk als begrip is vervangen door 'gangbare arbeid'. Zoals betoogd, is dat slecht voor werknemers en ook voor werkgevers. Bovendien moet je uitkijken voor excessen:
Zo bood het CWI in Groningen een vrouw een baan aan als hoer. Prostitutie is immers tegenwoordig legaal? Bovendien kom je nog eens in contact met politici... Kortom: Heeft een mens nog het recht om werk te weigeren of hoe lijkt dat eigenlijk?!]

Stelling.

Tegenover het recht op bijstand staan ook plichten, werken met behoud van uitkering kan daar één van zijn..
Bijstandsgerechtigden moeten de bereidheid hebben om te verhuizen voor werk. Ook alleenstaande moeders met kinderen onder de 5 jaar hebben een arbeidsplicht mits er voorzieningen zijn om arbeid en zorg te combineren.

[Het PEL is tegen dwangarbeid. Tegenover werk moet loon staan, punt uit. Verhuizen voor werk? Wel in het redelijke, maar wat is redelijk? Is het redelijk om mensen uit hun sociale omgeving los te rukken en bv. van Leeuwarden naar Vlissingen te sturen omdat daar 'gangbaar werk' verkrijgbaar is?! Of naar de Randstad, waar geen woning te krijgen is die je kunt betalen? En waarom mag een vrouw er niet voor kiezen om zelf voor haar kleine kind(eren) te zorgen? Eigen keuze eerst!]

Gemeenten hebben de laatste jaren op grote schaal gebruik gemaakt van de zogenaamde regelingen op het gebied van additionele werkgelegenheid. De doorstroom van deze werknemers heeft in eerste instantie slechts een beperkte aandacht gekregen. Iemand met een additionele baan ging er vanuit dat hij deze plek tot zijn 65ste zou kunnen bezetten. Deze middelen worden nu naar de gemeente gedecentraliseerd en de gemeente krijgt beleidsvrijheid om ze anders in te zetten. Deze middelen maken onderdeel uit van het totale budget dat de gemeente krijgt om mensen naar werk te begeleiden.

[Commentaar op deze inleiding bij de volgende stelling: Dit klopt wel:
Je had eerst het Jeugdwerkgarantieplan en de Banenpool, later de Instroom- en Doorstroom baan (ID-baan) en de Wet Inschakeling Werkzoekenden, de WIW-baan. Er werd erg weinig gedaan aan doorstroming naar betaald werk. De budgetten die er waren voor scholing en opleiding werden bij bv. het uitzendbureau voor ID-ers vooral opgemaakt door Sportwerk zelf, omdat dit geld in 1 potje zat met het geld voor 'begeleiding'. Geld voor scholing en opleiding hoort geoormerkt te zijn, zodat dit geld alleen aan de werknemer ten goede komt.]

Stelling.

Bij de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand gaat een te ver doorgevoerde aandacht voor de inzet van middelen voor de ID-werknemers "oude stijl" ten koste van de kansen van de andere bijstandsgerechtigden. Handhaving van de ID- en WIW-systematiek is daarbij een zeer dure vorm van arbeidsstimulering. Met bijvoorbeeld loonkostensubsidies kunnen meer mensen voor hetzelfde geld betere kansen worden geboden.

[Probleem is nu net dat de WWB alleen uitgaat van tijdelijke banen. Wie niet doorstroomt naar ongesubsidieerd werk, valt terug in de bijstand. Er zal m.i. altijd geld moeten zijn voor de mensen die altijd aangewezen zullen zijn op gesubsidieerd werk. Dat zijn niet alle ID-ers en WIW-ers, maar een deel van hen. Loonkostensubsidie als systematiek kan m.i. wel, alleen zul je voor de 'blijvers' m.i. 100 procent loonkostensubsidie moeten inzetten als de organisatie waar hij/zij werkt niet loonvormend is. Is de organisatie wel loonvormend, dan kun je bv. de subsidie vastknopen aan de mate van productiviteit; beetje op de wijze zoals het Pro-hef systeem dat doet. Voor de 'blijvers' moet het gesubsidieerde werk niet tijdelijk zijn, maar permanent, wat niet kan onder de wet Werk en Bijstand. Dit kan alleen als een gemeente eigen middelen hiervoor inzet.]

Nog een aantal losse punten die ter sprake kunnen komen.

Het feit dat gemeenten nu 100% verantwoordelijk worden voor de bijstand prikkelt gemeenten tot een effectief en actief beleid.

[Effectief voor wie? En ten koste van wie? Als het aantal mensen in de bijstand stijgt, stijgt het budget niet mee. M.a.w.: De gemeente moet dan de bijstandsuitkeringen deels ook uit eigen middelen betalen. Daar wordt de gemeente heel creatief van om mensen in de bijstand financieel verder af te knijpen. Dat is inderdaad een actief beleid, maar wel tegen deze mensen.]

De beschikbare reïntegratiemiddelen zijn volstrekt onvoldoende om iedereen dezelfde kansen en mogelijkheden te bieden.

[Dat lijkt juist: De gemeente kan simpelweg niet voor iedereen geld inzetten. Voor sommigen zit dat er ook niet in, omdat ze eigenlijk in de WAO of WAJONG thuishoren. Laat hen dan eens met rust, zou ik zeggen.]

Het instrument van ID- en WIW-banen is in het verleden onterecht te weinig gericht geweest op uitstroom.

[Dat is m.i. juist. De I van Instroom is gerealiseerd, maar de D van Doorstromen niet of nauwelijks. Toch was dat vanaf het begin op papier wel de bedoeling. M.i. is er veel te weinig gedaan aan goede scholing en opleiding, wel is het nodige gedaan aan allerlei flauwekul-cursusjes waar allerlei clubs weer mooi geld aan verdienden, maar wat de cursist niks opleverde t.b.v. de sprong naar ongesubsidieerd werk.
Ik vraag me ook af waarom werkgevers plus vakbonden plus gemeenten samen niet veel meer doen op dat gebied.
En nog iets: Schop op dat punt de re-integratiebedrijven eruit, richt met z'n vieren (2 grote vakbonden) een stichting op en regel vandaaruit scholingen en opleidingen. Een voorbeeld over hoe het mis kan gaan: Iemand wilde graag een bepaalde opleiding doen, maar het re-integratiebedrijf deed moeilijk. Persoon neemt rechtstreeks contact op met het Centrum voor Vakopleiding. Uiteindelijk zegt de directeur daar dat hij zijn best voor hem wil doen, dat hij die opleiding kan volgen. Echter: Ook de directeur stuit weer op het re-integratiebedrijf (Calder) en eindje besluit moet hij zeggen:
"Het spijt me, je zit in een re-integratietraject, ik mag niks voor je doen."
M.a.w.: Niks opleiding, Calder stuurt liever lekker zelf declaraties aan de gemeente voor allerlei vage onzin. Overigens schijnt de persoon die de personeelsadvertenties uit de kranten knipt bij sommige re-integratiebedrijven tegenwoordig 'head-hunter' te heten...
Ja, ja: Beste gemeente, voor u de krant uitgeknipt, factuur 1000 euro?]


Einde discussiestellingen VVD. Commentaar tussen [].