Twee berichten uit de Leeuwarder Courant van dinsdag 16/7/2002.
Nadat we op 3/7/2002 via een eigen bericht al hadden gemeld, dat het volgens het regeerakkoord het plan is, in 2005 de Onroerende Zaakbelasting (OZB) af te schaffen (Zie: "Regeerakoord stelt: OZB verdwijnt in 2005") en het eerste gejammer van de gemeenten al te horen was, nu een eerste reactie uit Leeuwarden. Maar allereerst een bericht uit de Leeuwarder Courant van dinsdag 16/7/2002 naar aanleiding van een onderzoek door het Erasmus Studiecentrum voor Belastingen van Lokale Overheden (ESBL):
LEEUWARDEN - Grote steden met een relatief hoge onroerend-zaakbelasting
ondervinden nadeel van de voorgenomen afschaffing van deze heffing.
Leeuwarden ziet meer dan de helft van deze belastingopbrengst wegvallen.
De voorgenomen compensatie is onvoldoende.
[Dit klopt, als je uitgaat van het gemiddelde bedrag per inwoner over
het hele land wat de OZB nu opbrengt en dat gemiddelde bedrag per
inwoner vervolgens vanuit het Rijk extra in het Gemeentefonds wordt
gedaan.
Waar je echter niemand over hoort is, dat deze additionele
woonlast dan kennelijk al jaren in deze stad gemiddeld de helft te hoog
was voor de huurders en woningeigenaren!
Immers: Als bij dat werken met
een gemiddelde compensatie via het Gemeentefonds Leeuwarden meer dan de
helft minder gecompenseerd krijgt, betekent dat, dat men nu veel te hoog
zit; ver boven het gemiddelde qua OZB-opbrengst! En deed Leeuwarden dat
dan wellicht om allemaal 'leuke dingen' te doen voor haar burgers?
Welnee, m.i. misbruikte het College de OZB al enige jaren om extra
sloopgeld te genereren voor haar grootscheepse
'herstructureringsplannen'. Van meet af aan, d.w.z. vanaf het eerste
'herstructureringscongres' in het Oranjehotel op 3/10/1997, spookte dat idee al om. Rechtstreeks zoiets doen mocht weliswaar niet, maar gewoon
extra poen via de OZB binnenhalen wel...]
Dit stelt het Erasmus Studiecentrum voor Belastingen van Lokale
Overheden (ESBL). Het verrichtte onderzoek naar de gevolgen voor de 34
grootste gemeenten, wanneer het voornemen van de nieuwe regering per
2005 wordt uitgevoerd. CDA, VVD en LPF namen in hun regeerakkoord de
afschaffing van de ozb op.
[Overigens is het nog maar afwachten of dan de OZB echt wordt
afgeschaft. Per slot zijn er als het kabinet de rit uitzit in 2006 weer
verkiezingen en tot die tijd kan er veel gebeuren. Verder is het zo,
dat m.i. de inkomstenbelasting iets omhoog gaat, om extra geld te
genereren, wat dan vervolgens weer als extra geld in de gemeentefondsen
van de gemeenten wordt gedaan. Als die extra inkomstenbelasting wordt
gebaseerd op het gemiddelde OZB-bedrag dat op die manier op het kleed
moet komen, hebben burgers in steden waar nu veel OZB wordt gedokt, een
voordeeltje. Dat naast het feit dat je altijd in feite via de
loonbelasting (voorheffing voor de inkomstenbelasting) gespreide
betaling hebt.
Dit geheel afgezien van de rompslomp bij een onjuiste
WOZ taxatie voor de OZB: Bezwaarschriften, procedures ed.]
De jaarlijkse uitkeringen uit het gemeentefonds zullen stijgen. Slechts
acht gemeenten hebben voordeel van de regeling.
[Let wel: 8 van 34 grootste gemeenten; niet 8 van alle gemeenten.
Gemeenten die in het verleden hun burgers niet zo het vel over de oren
hebben gehaald, gaan er dus qua geld wat op vooruit.]
Voor de overige 26 onderzochte gemeenten pakt de regeling op de lange
duur nadelig uit.
Per inwoner derven de gemeenten tussen de EUR 88 en
EUR 137.
Voor Leeuwarden zou dit op minstens EUR 10 miljoen per jaar
neerkomen.
[De gemeente Leeuwarden telt 48765 brievenbussen volgens de
Huis aan Huis. Dat zijn allemaal panden en wat woonschepen. Delen we 10
miljoen euro door dat getal, dan kom je op gemiddeld 205 euro
(f451,-) per adres, wat nu dus teveel wordt betaald, als je er van
uitgaat dat een landelijk gemiddelde OZB-opbrengst wel mooi genoeg
is...]
De gemeenten die komend jaar al moeten zoeken naar extra inkomsten of
vermindering van de uitgaven, om te voorkomen dat ze vanaf 2005 in een
financieel debacle belanden, zijn naast Leeuwarden Emmen, Lelystad,
Leiden, Nijmegen, Arnhem, Zoetermeer en Enschede.
[M.a.w.: Volgend jaar tot aan 2005 maar fijn nog hogere OZB-tarieven "om
alvast te sparen"?!
Tarieven die door de systematiek in de OZB en de
woningprijs-ontwikkelingen de lagerbetaalden in de simpele huizen en
flatjes onevenredig zwaar treffen!
En uiteraard flink bezuinigen:
Natuurlijk niet op hun prestige-zaken maar op bv. het armoedebeleid en
dan de goegemeente wijsmaken dat dat allemaal de schuld is van het Rijk?
Alsof als er bezuinigd wordt het niet de gemeente zelf is, die
prioriteiten stelt en keuzes maakt. Jantje zegt tegen Pietje dat hij
voortaan niet meer om geld bij de burgers langs mag gaan, maar dat
Jantje hem een gemiddeld bedrag zal geven in 2005. Pietje gaat
vervolgens zolang het nog mag, nog meer geld afpersen van de burgers en
doet alsof Jantje heeft besloten dat voortaan de armste burgers niet
meer wat ontzien kunnen worden... Zoiets dus.]
In zijn algemeenheid geldt dat grote gemeenten met een laag tarief
voordeel hebben van de compensatie en die met een hoger tarief nadeel,
aldus het ESBL. Het studiecentrum stelt voor om gemeenten niet alleen
via het gemeentefonds te compenseren, maar ook naar andere manieren te
zoeken.
[Als men vindt dat het effect vanaf 2005 te schoksgewijs gaat voor
gemeenten die dan achteruit zouden gaan, kan men bv. zeggen:
We blijven
in totaliteit uitgaan van het gemiddelde, maar we geven de gemeenten die
nu een lage OZB hebben iets minder 'meer' en de gemeenten met nu een
hoge OZB iets meer 'minder'. Geleidelijk bouwen we dat af tot het
eindscenario, zodat per inwoner de verhoging uit het gemeentefonds per
gemeente precies gelijk is. M.a.w.: Totdat we bij het scenario zijn
waarover dit krantenbericht gaat.
Dat 'zoeken naar andere manieren' zou
in het slechtste geval ook kunnen betekenen dat gemeenten straks
doodleuk weer een nieuwe belastingsoort kunnen/mogen bedenken.
Gemeenten mogen op zich niet maar naar eigen fantasie inkomstenbronnen
scheppen:
De Gemeentewet beperkt het aantal belastingen, heffingen,
retributies ed. die mogen worden geheven.
En in het meest slechte
scenario wordt de grote goocheltruc met het rioolrecht weer van stal
gehaald. Stukje historie:
Begin 70-er jaren was er geen OZB, maar was er
straat- grond- en personele belasting. Daaruit werd o.a. de riolering
ook betaald. Deze drie belastingen werden ineengeschoven en zo ontstond
de Onroerende Zaakbelasting. Vervolgens vond de gemeente Leeuwarden het
rioolrecht uit, zodat in feite voor de riolering nog een keer werd
betaald. Enige jaren terug werd het rioolrecht bovenop de OZB geplakt
qua tarieven en samen heette e.e.a. OZB. Daar zit dat rioolrecht dus al
bij in.
Ik zie het vanaf 2005 gebeuren dat dat rioolrecht weer wordt
'afgesplitst' van de OZB, maar qua tarief wordt daar dan in feite een
stuk OZB aangeplakt.
Kosten vervanging rioleringen nietwaar?! Zo komt
jan splinter door de winter...
Nog een aanvullende 'tip' voor inhalige
gemeentebesturen zoals Leeuwarden:
Breid de baatbelasting die nu wordt
geheven van winkels op en rond de Nieuwestad, omdat die zwarte klinkers
in de straat zoveel meer klanten naar die winkels zouden lokken, uit met
baatbelasting ook voor woningen in dat gebied en vergeet dan de
huurwoningen ook niet...
Mag dat? Ja, helaas wel...
Beter nog: Hef
overal baatbelasting als je een weg moet herbestraten en doe dat vooral
bij een herinrichting van een gebied...]
De eerste reactie van het Leeuwarder College stond ook in een bericht in de Leeuwarder Courant van dinsdag 16/7/2002:
LEEUWARDEN - CDA-wethouder Gerrit Krol (financiën) zou het "rampzalig"
vinden, als de gemeente jaarlijks EUR 10 miljoen zal moeten missen door
afschaffing van de onroerende-zaakbelastingen (ozb). "Zelf houd ik
rekening met een nadeel van drie tot vier miljoen, maar ook dat is al
vreselijk. De gemeenten zullen samen in het geweer moeten komen."
[M.a.w.: Hoe hard is die door dat ESBL becijferde 10 miljoen euro
achteruitgang voor Leeuwarden? Of is het drie tot vier miljoen? Vast
staat dat Leeuwarden altijd hoog in de boom zat met haar OZB-tarieven,
dus verlies zal er zijn. Dat is dan dat verlies wat de inwoners altijd
werd ontstolen, als je ervan uitgaat, dat de hoogte van je OZB niet
boven het gemiddelde hoort te zitten. Mijn conclusie is, dat Leeuwarden
altijd boven haar stand heeft geleefd en zich altijd groter qua stad en
aantal wilde voordoen dan ze is.]
Het gemeentebestuur komt na de zomer met zware bezuinigingsvoorstellen,
maar die vallen volgens Krol in het niet bij wat dreigt als Leeuwarden
de dupe wordt van de ozb-opheffing.
[Nogmaals: Door een te hoge
OZB-heffing heeft de stad altijd boven haar stand geleefd. En al in
maart, nog ver voordat die OZB-opheffing in het regeerakkoord stond was
al bekend, dat het nieuwe College weer 'moest bezuinigen'. De
prioriteiten zullen wel weer zo gekozen worden, dat de hardste klappen
weer de leeuwarders zullen treffen die het niet zo breed hebben.]
"De Kamer zal er voor moeten waken, dat sommige gemeenten zwaar
worden benadeeld door een maatregel die op macroniveau misschien wel
neutrale gevolgen heeft. IK zal mijn partijgenoten aan de jas trekken."
[Enige manier die m.i. nog te verdedigen valt, is het eerdergeschetste
scenario, waarbij men geleidelijk naar het eindscenario toegaat.]
Afschaffing van de ozb is aanstaande, doordat het speerpunt van de VVD
in het regeerakkoord is opgenomen. De Leeuwarder gemeenteraad had de
afgelopen jaren wel kritiek op de ozb, maar dat was dan vooral vanwege
de enorme rompslomp die de taxatie van huizen met zich meebrengt.
[Ik dacht dat er wel even iets meer aan de hand was geweest in 2001:
Stommiteiten met OZB-berekeningen die deels werden gemaakt aan de hand
van foutieve inschattingen van waarden, gepruts met tarieven, een
wethouder die de materie net niet helemaal in de vingers had, evenals
haar ambtenaren enz. Typ maar eens 'ozb' in op onze website in de
zoekmachine en zoek dan gericht in 2001..]
In haar kritiek op de belasting zelf stond de lokale VVD vrij
geïsoleerd.
Wethouder Krol vindt het jammer dat Leeuwarden door afschaffing van
eigen belastingcapaciteit ook aan politieke armslag zal inboeten.
"Zolang je zelf belasting heft, heb je meer invloed op je inkomsten dan
wanneer je vrijwel helemaal afhankelijk bent van het Gemeentefonds."
[Uiteraard, maar vervolgens is de vraag: En wat deed Leeuwarden dan
allemaal voor prachtigs voor haar burgers met die OZB-inkomsten? Volgens
mij deels gebruiken als sloopgeld om een handje te helpen goedkope
woningen plat te krijgen. Het zou me ook niet verwonderen, als een deel
van de niet-openbare afspraken tussen woningcorporatie Nieuw Wonen
Friesland en de gemeente betrekking hebben op het op een verkapte manier
doorsluizen van OZB-inkomsten naar NWF om hun sloopverliezen deels op te
vangen...
Als Leeuwarden haar vrijheid om lokale belastingen te heffen
op die manier gebruikt, om niet te zeggen misbruikt, mag dat soort
vrijheid van mij meteen afgeschaft worden. Bovendien luidt een oud
gezegde: "Directe belastingen (zoals de inkomstenbelasting) zijn links,
indirecte belastingen zijn rechts."
Ook daarom liever iets meer
inkomstenbelasting dan een OZB.]