EIGEN BERICHT
LEEUWARDEN 3/7/2002 Een van de weinige lichtpuntjes in het regeerakkoord
van CDA/VVD/LPF is, dat is aangekondigd dat de Onroerende Zaak Belasting
vanaf 2005 wordt afgeschaft. Nu ja, dat wordt beweerd. Het tijdstip zou
te maken kunnen met het feit dat we in 2005 weer vlak voor de Tweede
Kamerverkiezingen zitten en dan moet er weer wat 'smeergeld' worden
uitgedeeld.
Hedenochtend was er veel indianengehuil hiertegen te horen op de radio
van de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en de CDA-wethouder
van Enschede.
Gemeenten krijgen in totaal 14 miljard euro van het Rijk voor het
Gemeentefonds, waaruit de meeste gemeentelijke uitgaven betaald worden.
Via lokale belastingen en heffingen halen de gemeenten nog 2,6 miljard
euro totaal weg bij de burgers. Van die 2,6 miljard euro bestaat 1,6
miljard euro uit OZB-geld.
Het is volgens de radio de bedoeling dat het Rijk het wegvallen van de
OZB compenseert door meer geld te geven aan de gemeenten via het
Gemeentefonds.
En op dat punt begon het gejank: Omdat het Rijk vermoedelijk dan gaat
werken met gemiddelde bedragen qua compensatie, gaan gemeenten die een
hoge OZB heffen, zoals Enschede, die zowat de hoogste OZB heft in het
land, er qua inkomsten op achteruit en gemeenten die een lage OZB
heffen, er op vooruit.
Vervolgens volgde er een roerend betoog vanuit Enschede over wat voor
fantastische zaken er voortaan niet meer konden gebeuren, inclusief een
jankverhaal over de "eenzijdige bevolkingssamenstelling" met veel
WAO-ers met weinig geld, waarbij ik dacht:
Waarom hadden jullie dan zo'n hoge OZB?!
Natuurlijk is het zo, dat de hogere Rijksuitgaven voor het Gemeentefonds
ergens weg moeten komen en dat kan m.i. het beste door een kleine
verhoging van de percentages van de schijven in de inkomstenbelasting,
zodat de hele operatie budgettair neutraal verloopt.
Het betoog van de CDA-wethouder was dat men dan meer ging betalen
omdat de laagstbetaalden nu kwijtschelding OZB hadden.
Sinds wanneer was
er dan kwijtschelding OZB voor mensen die net boven het voor hen geldend
bijstandsniveau zitten?! Nooit dus; noch voor huurders; noch voor
eigenaar-bewoners van bv. een goedkoop huisje.
Alleen mensen met een inkomen op bijstandsniveau kregen kwijtschelding.
Maar dat was dan afgelopen, stelde de wethouder en dus gingen zij er op
achteruit.
Zie hier een staaltje CDA-logica: De OZB wordt
kwijtgescholden, maar straks niet meer. Hoe kun je iets kwijtschelden
wat niet wordt geheven en wat is dan de achteruitgang?!
Het enige punt waarop hij scoorde was, dat ook de Zalmsnip verdwijnt.
Maar op zich had die niks te maken met de OZB. De OZB was alleen het
voertuig waarmee in veel gemeenten de Zalmsnip werd verrekend. In
Leeuwarden werd de Zalmsnip verrekend via de Afvalstoffenheffing,
waarbij het formeel zo was, dat de gemeente ook als je kwijtschelding
Afvalstoffenheffing had, je die Zalmsnip moest betalen. Dat ging soms
goed, maar soms ook niet.
M.i. zou het het beste zijn die Zalmsnip maar gewoon te verwerken in de
uitkeringshoogte; dat spaart een hoop rompslomp.
Leidt echter die compensatie, bv. via de inkomstenbelasting, dan niet
tot een achteruitgang van de laagste inkomens? M.i. bij de bijstand
niet, omdat dit een netto-uitkering is die pas achteraf wordt
gereconstrueerd van netto naar bruto, puur voor de jaaropgave van de
soos. Hoe hoog de inkomstenbelasting dan ook is: Een netto-bedrag blijft
een netto-bedrag.
Waar zowel de woordvoerder van de VNG als de wethouder van Enschede
wijselijk over zwegen, zijn de besparingen voor de gemeenten qua
uitvoeringskosten OZB en die kosten zijn fors, vooral als er voor een
volgende ronde weer OZB-taxaties uitgevoerd moeten worden.
Waar ook over werd gezwegen, is het feit dat de OZB door haar per
gemeente vastgestelde tarieven een stuk rechtsongelijkheid geeft:
Het
maakt nogal wat uit in welke gemeente je woont...
En voor wat betreft al die leuke dingen voor burgers die dan straks
allemaal niet meer zouden kunnen: Nooit iets van gemerkt. Het enige wat
je merkte van de OZB was een bestuurlijke rotzooi, zoals we hier in
Leeuwarden in 2001 hebben beleefd. Die kunnen we missen als kiespijn!
Eerder had de Leeuwarder Courant in een hoofdredactioneel commentaar
gesteld dat de OZB de burgers qua democratie betrekt bij de gemeente...
Een bespottelijk argument van de CDA-hoofdredacteur Rimmer Mulder gezien
wat zich vorig jaar rond de OZB hier afspeelde:
Alsof iemand DAAR op zat te wachten...
Om van dat gelazer af te zijn, inclusief de noodzaak om bij foute
taxaties maar weer in de slag te moeten met een bezwaarschrift, betaalt
ondergetekende liever iets meer inkomstenbelasting. Zolang dat systeem
uitgaat van een progressieve heffing, betalen de rijken het meest en de
armen het minst.
En voor wat betreft de besparingen op de uitvoeringskosten OZB die dan
qua geld vrijvallen:
Voeg dat geld maar toe aan het geld
voor armoedebeleid. Dat geld moet niet door het Rijk in mindering worden
gebracht op haar verhoogde uitkering richting Gemeentefonds! Als de VNG
daar op zou letten, had ze m.i. een serieus punt; nu niet.
Tenslotte nog een 'technisch' punt: Zowel het huurwaardeforfait voor
eigen woningen bij de inkomstenbelasting als het eigenaarsgedeelte van
de Waterschapslasten maken gebruik van de WOZ-waarde (Wet Waardering
Onroerende Zaken) zoals die t.b.v. de OZB eens per vier jaar vastgesteld
wordt. De huurwaardeforfait is eigenlijk niet-bestaand geld wat bij
iemands inkomsten wordt opgeteld en waarover belasting wordt geheven...
Pure waanzin eigenlijk. Gewoon afschaffen. De Waterschapslasten, zowel
voor eigenaren als voor gebruikers mogen ze wat mij betreft ook
afschaffen en de waterschappen voortaan betalen uit de algemene middelen
van het Rijk. Dit zou m.i. budgettair neutraal kunnen door de
inkomstenbelasting schijventarieven iets te verhogen. Net als bij de
OZB:
Spaart uitvoeringskosten, je hebt een gespreide betaling bereikt en
er komen geen aanslagen meer van de Waterschapslasten voor huurders en
eigenaren.
Wel zal dan bij wet geregeld moeten worden dat
woningcorporaties hun huren verlagen met de besparingen die zij daardoor
permanent hebben: Woningcorporaties betalen immers geen
inkomstenbelasting en uitsluitend particulieren krijgen dan te maken met
een licht verhoogde inkomstenbelasting omdat dan voortaan de
Waterschappen hieruit ook gefinancierd moeten worden. Een vergelijkbare
compensatie voor particuliere woningeigenaren ontstaat automatisch:
Omdat de inkomstenbelasting licht stijgt, stijgt ook het deel van de
rente op de hypotheek wat men terugkrijgt van de inkomstenbelasting.
Tenslotte nog dit: Het is nog lang geen 2005 en er is niets zo onbetrouwbaar als de overheid. Laten we dus niet te vroeg juichen over die OZB-afschaffing. Bovendien gaat het OZB-circus in 2003 en 2004 nog gewoon door. Wat dat betreft had NU afschaffen per 1/1/2003 beter geweest: Als je dat budgettair neutraal oplost, geeft dat nu ook geen centje pijn.