Hierbij de eerste reacties op de aangekondigde sloop door woningcorporatie Nieuw Wonen Friesland (daarvoor Woonservice 94 en daarvoor St. Joseph) van de grote splitlevel 8-hoog flat aan de Dokkumer Ee in de Jan Evenhuisstraat.
Uit de Leeuwarder Courant van 14-3-2000:

S8-HUURSTER MARIA WIL ZELF WEL HELPEN SLOPEN

In kader: De flat S8 langs de Dokkumer Ee in de Leeuwarder wijk Lekkumerend gaat tegen de vlakte. De gemeente gunt de oostelijke oever van de rivier een rianter aanzien. Zo'n honderd huishoudens, vooral studenten en allochtonen, moeten op zoek naar een ander dak boven het hoofd. Voor sommigen een uitkomst.

Door Irene Overduin

LEEUWARDEN - Maria Smeding schuift de poes opzij en geeft de hond een zet. "Om mij mag-ie plat", zegt de gescheiden moeder. "Ut is de groatste kaans fan myn leven." Wat haar nooit lukte - weg uit de splitlevel aan de Jan Evenhuisstraat - wordt haar nu in de schoot geworpen.
[Doel van dit soort stukjes is blijkbaar: Het volk ervan overtuigen dat het daar een zooitje is en dat het nodig plat moet. Uiteraard komt ze dan bij de persoon die ook al eens op de TV was om in schrille kleuren een melodramatisch verhaal op te hangen over hoe gammel de flat wel niet was en hoe slecht ze het daar had. Het lukte haar ondanks al die jaren dat ze daar woont, kennelijk niet om te verhuizen, beweert ze. Nu wil ik niet beweren dat het woonruimteverdelingssysteem altijd vlekkeloos verloopt, maar dat je er jarenlang niet in slaagt om iets anders te vinden, geloof ik gewoon niet. Ik vraag me af of ze zich dan ooit wel liet inschrijven als woningzoekende of ergens hulp vroeg als ze niet zou weten hoe en wat. Ik vermoed dat ze doodgewoon niet eens was ingeschreven. En dan maar jarenlang zeuren en klagen hoe zielig ze zijn en rot ze wonen.]

Maria spaart al jaren voor een verhuizing. Dat valt niet mee. "Ik hew ut oek mar fan 'e soos."
[Zou ze ooit hulp gezocht hebben vroeger bij een klachtenspreekuur van een van de uitkeringsclubs in de stad om te vragen of er ook bijzondere bijstand was te krijgen voor wat verhuiskosten? Dat vraag ik me ook af. Ze lijkt me meer een type van veel zeuren en op je gat blijven zitten in plaats van links en rechts te gaan vragen.]
Ze woont krap, met haar vier kinderen. Keldertje beneden, trapje op, kleine woonkamer, keukentje, trapje op, vier slaapkamers. "Ik bin krek un fogel in un kooitsje." Als de slopers hulp nodig hebben: Maria houdt zich aanbevolen.
[M.i. had het met vier kinderen helemaal moeten lukken om een laagbouwwoning te krijgen, desnoods via een urgentieverklaring. En wat heet klein: De woonkamer is ruim 5 meter, er zijn twee redelijk grote slaapkamers en twee kleinere slaapkamers. Er zijn in het grote model splitlevel waar het hier om gaat - er zijn er ook met twee slaapkamers - de volgende niveau's: Voordeur, halve etage omhoog via trap die halve hoogte heeft van een trap in een eengezinswoning, naar woonkamer plus keuken. Nog eens halve etage hoger: Twee slaapkamers. Vandaar nog een halve etage hoger: Bovenste twee slaapkamers plus de doucheruimte. Sommigen verafschuwen het splitlevel model, anderen vinden het mooi en apart. Ik meen, dat het nog een Van den Broek en Bakema ontwerp is geweest, zo eind zestiger jaren.]

Voor haarzelf zou het wel gaan. "Maar foor de kienders is hier niks te doên." In de flat zijn er weinig - "alle gesinnen binne fut" - en de omgeving is ook al geen kinderparadijs. "Der was un glybaan, maar dy hewwe se futhaald."

Haar droom is een huis met een tuin, zodat haar zoon van vijf - die een donkere bril draagt omdat hij het daglicht niet veelt - beschermd kan spelen. "Lekker ravotte, lekker skommele. As de kienders gelukkig binne, bin ik ut oek." De gemeente heeft een coach beloofd, die meehelpt zoeken naar een geschikte woning, plus ¦6500 verhuisvergoeding. "Ik bin nyt hebberig, maar ut is mooi metnomen."
[Over die 'coach' is het nodige te lezen in het Concept Wijkplan Achter de Hoven Vegelin. Daar staat o.a.: "Deze coach zal ingezet kunnen worden bij die gezinnen/bewoners die zich in een kwetsbare of problematisch situatie bevinden en waarvoor verhuizing alléén niet een oplossing van deze situatie betekent. De coach zal samen met het betrokken huishouden een traject uitstippelen om de problematiek in onderlinge samenhang aan te pakken. De coach fungeert vervolgens als schakel tussen het huishouden en de relevante instanties.
Hij (of zij) begeleidt het huishouden gedurende het traject en zorgt er zodoende voor dat het huishouden de juiste wegen weet te vinden. Hij maakt daarbij zoveel mogelijk gebruik van bestaande voorzieningen en kan ook fungeren als aanbrenger van klanten voor bestaande trajecten; denk bijvoorbeeld aan trajecten sluitende aanpak werkgelegenheid. De voorgestelde coaching duurt maximaal een jaar. De "kansencoach" werkt nauw samen met de verhuiscoach van de corporaties. De verhuizende huishoudens komen alle als eerste in aanraking met de "verhuiscoach". Die bespreekt met hen de herhuisvestingswensen en -mogelijkheden. In die gevallen waarin de verhuiscoach denkt dat een individueel begeleidingstraject zinvol en nodig kan zijn, wordt de kansencoach ingeschakeld. Dit gebeurt slechts als de betrokkenen hiermee instemmen. Op deze manier wordt ingezet op het optimaliseren van de mogelijkheden voor een goede start in de nieuwe woonomgeving." In dit geval maak ik uit de tekst op dat het in eerste instantie gaat om 'de verhuiscoach' die kennelijk 'standaard' wordt ingeschakeld bij alle gedwongen verhuizingen. Als dat dezelfde feodale types zijn met hele grote bekken zoals indertijd bij de 2 7-hoog flats Hooidollen/Jokse, kun je daar niks mee. Ik denk dat het de bedoeling is, een spreidingsbeleid te voeren en de bewoners onder druk te zetten of te bepraten toch vooral maar op hun eerste woningaanbod in te gaan. Het is echter slimmer om hen eerst een paar keer een soort 'morele nederlaag' te bezorgen door een woningaanbod te weigeren wat nergens naar lijkt.]

Een paar nummers verderop woont Marga Haringsma, moeder van twee kinderen, al vijftien jaar in de S8. Ze vindt het een prachtplek, zo mooi langs de Ee.
[Dat is ook zo en daarom is het een A-locatie, heel interessant voor projectontwikkelaars. Een van de redenen dat men maar moet verdwijnen t.b.v. de rijken...]
"Maar als ik eerlijk ben, zeg ik: Knap de wijk op en doe het grondig." De scheuren, de troep in de buurt, de kleine kamers, dat zijn toch "mankementen" waarvoor de ogen niet gesloten kunnen blijven.
[Onderhoud: Al jaren is sprake van huurbevriezing, vanwege een vonnis van de kantonrechter i.v.m. onbruikbare fietsenbergingen die continue blank staan... De corporatie heeft het altijd vertikt om daar wat aan te doen, zodat de huurbevriezing bleef. Waarschijnlijk is aan de rest toen ook weinig meer gedaan, zoals de scheurvorming in diverse binnenmuren. Wel is een tijdje een eigen huurdersvereniging in de flat actief geweest, omdat men op steun van de wijkvereniging en de andere bewonersclubs in de wijk niet hoefde te rekenen. Zij namen de bekende 'gezinsideologische' houding aan en vonden dat de flat maar plat moest. Men wist m.n. afsluiting van de portiek af te dwingen, maar toen de oprichters verhuisden, ging de zaak als een nachtkaars uit. Voor wat betreft 'de troep in de buurt' slaat dit waarschijnlijk op de diverse dealertjes die in snelle auto's hun straathandel bedrijven in de wijk en waarvan sommige in de flat wonen, met alle aanloop van dien.]

Wat haar betreft gaan alle bewoners er op korte termijn in één klap uit.
"Als je er langer over doet, wordt het een mikpunt van de lieve jeugd. Dan gaan ze ramen ingooien." Nieuwe huisvesting zal wel lukken, denkt ze. "We krijgen allemaal wel weer een goed plaatsje."
[Dat laatste zal steeds lastiger worden naarmate de slooptrein vordert. Het zal er wel op neer komen, dat de 'gewone' woningzoekende steeds langer bonnen mag blijven insturen; de wachttijd zal toenemen voor mensen met lagere inkomens.]

Marita Hazewinkel, net als het gros van de bewoners student, betwijfelt dat. Met twee vriendinnen bewoont ze voor een spotprijs vijf kamers. Elk van de drie betaalt ¦167 per maand, all in.
"Supergoedkoop. Een huisbaas vraagt veel meer." Als het beslist moet, verhuist ze het liefst met haar vriendinnen naar een andere splitlevel.
"Maar de kans is groot dat ze die ook plat gooien."
[Dat laatste zit er zeker in. M.i. gaan alle split-level flats in Lekkumerend op enige termijn plat. Voor een dergelijke prijs als nu betaald wordt, huur je geen particuliere kamer. Juist dit soort prijzen en oplossingen is de kracht van Leeuwarden als studentenstad. Daar konden Groningen of Amsterdam nooit tegenop. Maar dat is straks verleden tijd, dank zij het studenten-onvriendelijke beleid van de gemeente met haar sloopplannen...]

Toch heeft Marita begrip voor de sloopplannen. Zo pal aan de Ee valt er van de wijk "iets veel mooiers" te maken.
[Dat zou ook kunnen door te kijken wat je kunt met het verbouwverhaal van de Amsterdamse architect Paul Verhey, flats verkopen aan de huurders en wie niet kan kopen, blijft huren, totdat men ofwel ook kan kopen ofwel de woning leeg komt omdat men vertrekt. Per kamer is de huur dan weliswaar hoger, maar men gaat niet 'voor de bulldozer uit' zoals ik nu voorzie voor veel studenten.]

"De stad moet opgewaardeerd", vindt ook student Ab Wierenga. "Deze flat haalt het zicht en het licht weg van de huizen hierachter."
[Met dit soort betogen kan het net zo goed andersom zijn: De laagbouw vlak daarachter is op de verkeerde plaats gebouwd en moet plat. Met dit soort argumenten valt het me op, dat altijd de hoogbouw maar weg moet en de laagbouw nooit. Maar het is maar net hoe je dat bekijkt.]
Persoonlijk had hij graag langer willen blijven. "Vijf minuten van school, vijf minuten van de supermarkt, bus voor de deur. Ideaal."

De huur is bovendien laag, de gangen worden goed schoon gehouden.
[Dit is te danken aan de inzet van het lager personeel van de woningcorporatie. Als de huismeester een beetje een fanaat is qua 'schoon', wat m.i. in dit geval zo is, blijft het netjes.]
Al is er geen kruid gewassen tegen de "louche types" die hun wiet betrekken bij de dealer op de hoek. Ook is het waar dat de bewoners nogal makkelijk resten eten over het balkon smijten. "Als de wind verkeerd staat, vliegt de mararoni van hierboven bij mij naar binnen."

Ab wijst naar het oosten. Daar staat een beter onderhouden splitlevel, met kunststof kozijnen. "Het is onzin om  lles plat te gooien. Er wonen hier veel mensen met weinig geld. Die moeten toch ergens wonen."
[Een waarheid als een koe, maar niet meer relevant voor B&W en de corporaties. Mensen met weinig geld ziet men het liefst onzichtbaar worden, dat is de bittere realiteit bij de start van de 21e eeuw. En wat deze student betreft: Zijn S8 Mariniersespel met de kunststof kozijnen kan hij ook wel vergeten want die gaat ook plat..]
Hij is er, met een studiebeurs van ¦444 per maand, een van.
Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].


Uit het Fries Dagblad van 22-3-2000:

Bewoonster Leeuwarder sloopflat

POLITICI KOMEN BIJNA NOOIT IN ONZE BUURT

GERKO LAST

LEEUWARDEN - Twee keer werd haar flat genoemd, gisteravond. "In de sloop van de S8-flat kunnen wij ons vinden", hoorde flatbewoonster Marga Hiemstra (46) de VVD zeggen.
[Tot mijn verbijstering hoorde ik de vertegenwoordiger van de SP, Freerk Kalsbeek ook zeggen dat wat betreft de SP deze flat ook wel plat kon... Op de tribune werd iets gemompeld over verkiezingsbeloften en partijstandpunten... Waarvan acte.]
"De flat staat voor een deel toch al leeg, er zijn weinig bezwaren tegen", merkte het CDA op.
[Dat was Henk Drewel, de grote vriend van het PEL. Dit verbijsterde me niet, want van het CDA is bekend dat ze in haar eerste leugen niet gestikt is. Hij zal wel al een tijdje geleden richting CDA-projectontwikkelaar zijn lijntjes gelegd hebben.]
Hiemstra voelt zich een beetje bekocht, door de Leeuwarder politiek. Die sprak gisteravond over de omvangrijke sloopplannen in het noorden van de stad.
"Ze gaan slopen uit prestige, niet voor de bewoners", stelt zij. Met de sloop van haar flat ging de politiek zonder morren akkoord.

Drie weken geleden kreeg Hiemstra een brief in huis. Haar flat aan de Jan Evenhuisstraat, waar ze vijftien jaar woont, moet plat. Bebouwing in dat deel van de Vrijheidswijk moet plaats maken voor een nieuwere luxer woonwijk. De sloop gaat haar aan het hart. "Het is vijftien jaar van mijn leven. Ik ben vergroeid met die flat. Twee kinderen zijn daar uit huis getrouwd. Ja, het doet je wel wat." Het is voor haar ook een herhaling van zetten: zo'n tien jaar geleden vocht ze met hart en ziel voor behoud van de flat. Toen met succes: de woningcorporatie zag uit geldnood af van de sloop.
[Al eerder in juni 1992, zag de toenmalige corporatie St. Joseph na actie van het PEL en de bewonerswerkgroep S8 af van sloop van deze flat. Het jaar daarop begon het bestuur van St. Joseph te 'draaien', toen de gemeente hen begon te 'chanteren' in die zin, dat zij dan geen geld zouden besteden aan verbetering van de woonomgeving. Medio 1993 werd het opnieuw dreigende sloopgevaar opnieuw bezworen met het 'geen geld voor sloop' verhaal van de toenmalige directeur Sinnema van St. Joseph. Ons archief is behoorlijk gevuld met brieven en notities t.a.v. onze pogingen om deze sloopdreiging te keren.]

Hiemstra is de afgelopen weken al verschillende keren door Leeuwarden gefietst, op zoek naar een ander plekje. "Maar helemaal niets voldeed. Ik woon er zo mooi, met uitzicht op de Dokkumer Ee en groen om mij heen. Nee, daar kan in de stad niets tegenop."

Diep in haar hart wil ze het liefst in de flat blijven wonen.
"Maar het kan ook best goed zijn voor de wijk als er een ander soort huizen komt", zegt ze. "De buurt is nu wel een beetje een ghetto."
[Dit wijst op de noodzaak van een strakker beheer van de woonomgeving; iets waar in het algemeen door bewoners in diverse wijken van de stad bij de discussies over Stedelijke Vernieuwing steeds op werd aangedrongen.]
Absolute voorwaarde is dat de nieuwbouw betaalbaar blijft voor de oud-flatbewoners. "En ik ben erg bang dat het niet gebeurt."
[Vergeet dat inderdaad maar: Het worden koopwoningen langs een haventje aan de Dokkumer Ee van pakweg 2,5 tot 4,5 ton, let maar op.. Die zijn niet voor 'ghetto-bewoners' maar voor blanke middle-class gezinnen; moderne tweeverdieners en ouderen met een goed pensioen.]

Gisteravond hoopte ze tijdens de vergadering van de commissie Stadsontwikkeling antwoord te krijgen op haar vragen. Het is haar bitter tegengevallen. Politici weten niet waar ze over praten, stelt zij.
"Volgens mij komen ze bijna nooit in onze buurt."

Als CDA-raadslid Henk Drewel betoogt dat de S8-flat wel gesloopt mag worden omdat de flat toch al voor een deel leeg staat, lacht Hiemstra spottend. "Dat is helemaal niet waar. Van de honderd woningen staat er nu welgeteld één leeg." Zij zou graag willen dat de gemeente de wijk weer aantrekkelijk maakt voor gezinnen.
[Dat is vaak het probleem met dergelijke bewoners, waarmee wij in het verleden ook wel gesproken hebben: Men wil alleen gezinnen, anders niks. Andere huishoudvormen worden als groep gekoppeld aan negatieve beeldvorming. Als ik nu haar eens voorstel de wijk specifiek geschikt te maken voor zwarte gezinnen, hoe zou er dan gereageerd worden? Afgezien van het feit dat ik me niks specifieks kan voorstellen qua verschil tussen blanke gezinnen en zwarte gezinnen.]
Dat kan niet door er een luxe wijk in te bouwen, stelt zij.
"Dat is echt geld over de balk smijten. Dat is prestige van de gemeente, en niet bedoeld voor de huidige bewoners. Steek liever het geld in het opknappen van de flats. Veel mensen willen hier nu eenmaal blijven wonen. Mensen zijn erg gehecht aan deze wijk."
Einde FD-bericht. Commentaar tussen [].


Op blz. 9 van het FD stond nog een foto, genomen vanaf de galerijkant van de flat. Onderschrift:

"Op de nominatie voor sloop. Mirjam, Elisa en Marga Hiemstra staan op het balkon van hun flat aan de Jan Evenhuisstraat in Leeuwarden. De flat is een van de gebouwen in het noorden van de stad die op de nominatie staan om te worden gesloopt. Marga Hiemstra, die al vijftien jaar een woning heeft in de flat, bezocht gisteravond de commissievergadering waar de plannen werden besproken. De politiek ging zonder morren akkoord met de sloop van de flats. Foto: Frans Andringa."
[En dat wil dan zeggen: De politiek inclusief het commissielid van de Socialistische Partij, dhr. Freerk Kalsbeek.]