Hoofdredactioneel commentaar Leeuwarder Courant (hoofdredacteur Pieter Sijpersma) d.d. 21-10-1999, commentaar tussen []


Een van de functies van de 'reguliere' pers is het volk te vertellen wat ze ergens van moet vinden en het dienen van de belangen van de machthebbers en de belangen van de adverteerders. Als ze dat laatste niet zouden doen, snijden ze zichzelf in de vingers onmdat de advertentie-inkomsten teruglopen. 'Teveel' afwijkende meningen aan het woord laten, kan dus niet. Nu de boosheid over de aangekondigde sloop van de Vegelinbuurt in Leeuwarden aanzienlijk is, moet de hoofdredactie van de Leeuwarder Courant in actie komen. Niet, dat iemand hen vertelt dat dat nu moet, maar een 'goede' hoofdredactie weet zelf wat van hem verlangd wordt. Het zou natuurlijk ook kunnen dat ie anders de Rotary niet meer in komt... Hieronder het hoofdredactioneel commentaar van Pieter Sijpersma uit de Leeuwarder Courant van donderdag 21-10-1999.


SLOOP ALS REMEDIE


De gemeente Leeuwarder speelt met de gedachte de Vegelinbuurt grotendeels te slopen: Dat is niet niks: een hele stadswijk die tegen de vlakte gaat. Lang niet iedere bewoner zal gelukkig zijn met het plan.

De mensen worden immers zo maar op onkosten gejaagd. Bovendien is gedwongen verhuizen nooit leuk, ook al zijn het huis en de buurt niet zonder gebreken. [Deels wonen hier eigenaar-bewoners en er blijkt nu, dat je niet alleen als huurder, maar ook als eigenaar van een huisje niet veilig bent voor de sloopwoede van de gemeente. Er wacht je nl. op termijn onteigening als je je huisje niet voor een prikje afstaat aan de gemeente. Op het moment nl. dat er geroepen wordt dat de boel plat gaat, wil niemand het huisje nog van je kopen. De gemeente natuurlijk wel, maar voor heel weinig geld. Het is niet denkbeeldig dat de gemeente dan uitgaat van de OZB-waarde op basis van de Wet Waardering Onroerende Zaken - W.O.Z. - en die bedragen zijn altijd doelbewust laag gehouden. Dat was niet om goedkoop te kunnen kopen, maar vanwege een trucje om het aantal bezwaarschriften laag te houden. Tegen de W.O.Z.-waarde vaststelling is nl. bezwaar mogelijk, tegen de hoogte van de tarieven niet. De laatste worden nl. door de gemeenteraad vastgesteld. De waarden zijn dus geflatteerd laag en de tarieven extra hoog, zodat de opbrengst die een gemeente wil hebben, toch binnenkomt met zo min mogelijk bezwaarschriften. Zo'n W.O.Z.-waarde zal het ook vast wel leuk doen voor de onteigeningsrechter in Den Haag, want officieel is dit toch immers de marktwaarde en de eigenaar had daartegen toch nooit geprotesteerd? Resultaat zou kunnen zijn, dat sommigen blijven zitten met een restant-hypotheekschuld, die wellicht via de door de Nationale Hypotheekgarantie overgenomen 'gemeentegarantie' wordt overgenomen, maar die vervolgens weer op jou wordt verhaald! Dat tegenwoordig in de N.H.G. een soort verzekering schijnt te zitten hiertegen, doet er m.i. weinig toe als het om door de N.H.G. overgenomen 'oude' borgstellingen gaat. Bovendien denk ik niet dat de N.H.G.-garantie gevallen van zogenaamde 'vrijwillige' verkoop dekt en het is ook moeilijk te zeggen of een via vonnis onteigeningsrechter vastgestelde (te lage) vergoeding wordt afgedekt. En geld om een dure advocaat te betalen, zal er meestal ook niet zijn. Het gaat hier nl. om van oorsprong goedkope huisjes, die zeker geen kapitaalkrachtige bewoners zullen hebben. Voor wat de eigenaar-verhuurders (huisjesmelkers) betreft: Die hebben genoeg poen uit de huuropbrengsten bij elkaar gemolken om wel een dure advocaat in te zetten. Hen interesseert het verder niet: Zoveel mogelijk vangen voor de grond, daar gaat het hen om. Kortom: Het gaat wel om iets meer dan alleen 'gedwongen verhuizen']

Gebreken heeft de Vegelinwijk zeker, in ieder geval genoeg om op het idee van een zwaaiende sloopkogel te komen. Met de jaren is de buurt steeds meer verpauperd, tot groot verdriet van de oudste bewoners.
Verval, drugspanden, overlast: het zijn problemen die niet meer met een beter beheer zijn op te lossen. [Sijpersma weet het allemaal al: Onoplosbaar zijn de problemen! De gemeente heeft al die jaren lang, ondanks herhaalde signalen over overlast en verloedering, geen poot uitgestoken om de harde kern van bewoners die dit constateerde, te helpen met een klus, die de krachten van individuele bewoners te boven gaat, nl. huisjesmelkers aanpakken door een strak aanschrijvingsbeleid, drugsoverlast bestrijden, zorgen voor het maken van een 'gedoogruimte' enz. Allemaal zaken die niks maar dan ook niks te maken hebben met de woningen zelf en hun bouwkundige staat.]

Renovatie is evenmin aantrekkelijk, omdat veel huizen, met name in de dwarsstraten, bouwtechnisch slecht zijn. [Waar hij dit op baseert? Komt het het beste uit om dit zo te stellen? Aantonen doet hij niets. In de loop van de jaren verschenen diverse bouwkundige rapporten en het komt m.i. hier op neer: De woningen van veel huisjesmelkers hebben nogal wat achterstallig onderhoud. Remedie: Die lui keihard aanpakken en aanschrijven op grond van de Woningwet. Zij moeten worden gedwongen om hun panden op dat bouwkundig niveau te brengen, desnoods m.b.v. politiedwang en verhaal van kosten. Dat kan als uiterste middel. Een ander deel van de woningen is bij een renovatie op individuele basis opgeknapt in de 70-er jaren. Die zijn beter bouwkundig gezien.] Sloop past bovendien in het Leeuwarder streven de totale woningvoorraad van de stad op te krikken. Als ter plekke betere huizen verrijzen, wordt Leeuwarden als woonstad weer wat aantrekkelijker. [Hier komt de aap uit de mouw: Je moet je huisje afstaan omdat je moet oprotten voor de rijken. Dat het je eigen huisje was, doet er niet toe. Een huis bezitten om in te wonen is alleen een voorrecht voor de rijken, niet voor jouw! Het 'algemeen belang' eist dat je verdwijnt. Mensen met weinig geld moeten maar onzichtbaar worden; dat ziet de gemeente het liefst. Dan wordt Leeuwarden 'een aantrekkelijke woonstad', niet voor iedereen, maar voor de middle-class en de rijken, daar gaat het ook Sijpersma om. Kortom: Het is tegenwoordig zo, dat koopwoningen niet alleen worden gesloopt als ze 'onbewoonbaar' verklaard worden, met het beroemde bordje erop, maar ook als het 'beleid', het 'hogere belang', het 'algemeen belang' ed. dat 'eist'. De rechtszekerheid en de regelgeving wordt zo steeds meer ondermijnd en de rechtertjes - die soms daarnaast ook politieke functies bekleden, zoals rechter Arjen van der Meer, die ook voor de VVD lid is van de Staten van Friesland - werken daar wel aan mee. Dat bleek wel toen de 2 7-hoog huurflats aan de Hooidollen en de Jokse plat 'moesten' wegens zogenaamde onverhuurbaarheid en wegens de 'onevenwichtige bevolkingssamenstelling'. Kortom: Het is oorlog, oorlog van rijk tegen arm.]

Of het allemaal doorgaat, is nog onzeker. B en w moeten nog beslissen, maar het ambtelijk plan is meer dan een proefballonnetje.
Practische problemen komen er ook nog genoeg, zoals met de subsidie [bedoeld wordt de sloopsubsidie van VROM] en de vele huisjesmelkers in de wijk. [Duidelijk is, dat de eigenaar-bewoners en de huurders niet worden genoemd: Zij zijn gemakkelijk klein te krijgen. Het zou te wensen zijn dat zij niet de ideeën, maar wel iets van de 'hardheid' van lui zoals Piet Siderius en Jelle de Jong zouden hebben en niet te buigen voor de wil van de gemeente. Goedwillende eigenaar-bewoners zouden één front moeten vormen, zodat ze gezamenlijk een dure, goede advocaat zouden kunnen nemen. Zij zouden er m.i. ook verstandig aan doen, massaal lid te worden van Vereniging Eigen Huis en hun juridische hulp in te roepen plus eventueel benodigde andere know-how.]

Toch is het een goed plan. Als de gemeente tenminste de honkvaste wijkbewoners een nette financiële regeling biedt en de kans geeft om na de sloop met voorrang in de herbouwde buurt terug te kunnen komen.
Zoals ook is gebeurd in de Linnaeus- en de Landbuurt. [Wat een leugens: In die buurten ging de boel plat en niemand kon terugkeren omdat daar toen resp. dure huurwoningen kwamen die de oorspronkelijke bewoners niet konden betalen en bejaardenwoningen, waar de oorspronkelijke bewoners niet in mochten. 'Ghetto's' uitelkaar slaan, daar ging het in beide gevallen toen om. In het geval van de Vegelin komen er dure koophuizen retour die de huidige bewoners niet kunnen betalen en dat is ook precies de bedoeling van de gemeente: In hun optiek woont in de Vegelinbuurt 'tuig', dat uitelkaar geslagen moet worden en er is sprake van interessante grond voor de projectontwikkelaars, niet erg ver van de binnenstad: Even over het spoor en je bent er al bijna.]