Op dinsdag 21/3/2006 vonden we in de Te Gast rubriek van de Leeuwarder Courant het volgende ingezonden verhaal van de ChristenUnie Leeuwarden:
Het huurbeleid van minister Sybilla Dekker van vrom gaat uit van verouderde uitgangspunten.
ADDY STOKER en
ARCO VAN DAALEN
ChristenUnie Leeuwarden
In de 'Bewonerskrant' lazen wij iets over het driepartijenoverleg. Dit is een overleg tussen de wethouder en beleidsfunctionarissen volkshuisvesting van de gemeente Leeuwarden, de directie van Woonbedrijf Noord en Nieuw Wonen Friesland en vertegenwoordigers van de huurders vereniging Nieuw Elan en De Bewonersraad Friesland.
In dit overleg komen zaken aan de orde die te maken hebben met wonen en huren in Leeuwarden, zoals woonruimteverdeling, stedelijke vernieuwing en het huurbeleid. In het laatste overleg is uitgebreid gesproken over 'scheef wonen'. Daarvan is sprake wanneer huizen verhuurd zijn aan huurders die voor dat betreffende huis eigenlijk een te hoog inkomen hebben. Hierdoor komen deze panden niet op de markt voor de doelgroep waarvoor ze eigenlijk bedoeld zijn.
[Een aantal jaren terug hebben de woningcorporaties de
huur/inkomensgrenzen bij woningtoewijzing afgeschaft. Welke effecten dat
qua woningtoewijzing van goedkopere huurhuizen heeft gehad, is niet
bekend, daar de corporaties daarover naar buiten toe niet met
cijfers kwamen.
Het PEL was er indertijd op tegen om bij
woningtoewijzing elk huur/inkomenscriterium te laten vallen. Onze
redenering daarbij was altijd: Voor de hogere inkomensgroepen is in
principe de hele huurmarkt toegankelijk, omdat zij dat wel kunnen
betalen zonder huurtoeslag. Voor de lagere inkomensgroepen is de hele
huurmarkt niet toegankelijk, ook niet met huurtoeslag erbij.
De
huurtoeslag wordt in zijn algemeenheid niet gegeven als de huur boven de
aftoppingsgrens ligt. Deze is per 1/1/2006 EUR 474,88 voor een- en
tweepersoonshuishoudens en EUR 508,92 voor huishoudens met drie of meer
personen. Ligt de huur daarboven, dan vraagt de Belastingdienst afdeling
Toeslagen bij de gemeente eerst een 'passendheidstoets' aan:
Was er geen
goedkoper huis te huur voor dit huishouden?
Men kan als vuistregel
aanhouden dat de huurmarkt met huren boven die aftoppingsgrenzen voor
lagere inkomens in feite ontoegankelijk zijn. Om de goedkopere huizen
bij voorkeur ter beschikking te houden van de lagere inkomens, mede
omdat zij minder keuze hebben op de huurmarkt, was en is het PEL voor
enige regels bij woningtoewijzing op het punt van de verhouding huur en
inkomen. Anderzijds is het PEL er op tegen dat als men eenmaal een
huurcontract heeft, er dan opnieuw een huur/inkomenstoets wordt
uitgevoerd tegen 'scheef wonen' en dat meer gewerkt gaat worden met
tijdelijke huurcontracten tot aan de datum van zo'n toetsing, zoals
minister Dekker onlangs voorstelde. Dit is namelijk de afbraak van de
huurbescherming: Huur je dan, dan heb je geen enkele zekerheid meer:
Worden de inkomsten te hoog, dan vervalt namelijk je tijdelijke contract
en kun je verhuizen naar iets duurders...
Bovendien gaan we er van uit,
dat huurders die meer inkomsten krijgen, zelf veelal op zoek gaan naar
iets beters en duurders op de huurmarkt of op de koopmarkt. Ook is er
nog zoiets als enige vrijheid waaraan je je geld wilt uitgeven:
Waarom
zou je verplicht zijn een fors deel van je inkomen aan huur uit te
geven? Alsof je in het leven geen andere prioriteiten zou mogen
stellen?]
De wethouder gaat er vanuit dat 100 procent van de woningvoorraad die bedoeld is voor de primaire doelgroepen van beleid ook door die doelgroep wordt bewoond. Volgens de Bewonersraad Friesland ligt dit percentage op 95 procent.
[Wat een non-discussie: Dat hele scheef wonen verhaal is gewoon door minister Dekker van VROM nieuw leven ingeblazen om de huurders de schuld te kunnen geven van de schaarste aan betaalbare huurwoningen, met name in de grote steden van de Randstad en de aandacht af te leiden van eigen falend beleid van zowel VROM, gemeenten als woningcorporaties. "Alles zou in orde zijn als die vervelende huurders die steenrijk zijn, maar eens zouden vertrekken uit hun goedkope woningen. A-sociaal nietwaar?" Zoiets dus.]
De vraag is: welke definitie wordt gebruikt om de doelgroep te bepalen? Hierover verschillen de meningen. De wethouder laat nu uitzoeken hoe groot de groep is die net boven alle vrijstellingen zit en vaak netto niets over houdt. De beide corporaties komen met cijfers over het daadwerkelijk scheef wonen in Leeuwarden.
[Goede vraag: Welke definitie wordt gebruikt? Als je afgaat op wat VROM
zo al roept, woont iedereen 'scheef' die (net) niet in aanmerking komt
voor huurtoeslag, wat volkomen absurd is.
Even absurd zou je het om
kunnen draaien: Iedereen die huurtoeslag nodig heeft woont 'scheef' in
de zin van 'te duur', want hij/zij kan z'n eigen huur niet eens helemaal
zelf betalen...
Als men praat over scheef wonen, wordt veelal genegeerd
dat er dan twee soorten scheef woners zijn: Zij die 'te goedkoop' wonen
en zij die 'te duur' wonen. Over de laatsten hoor je niemand.
Kennelijk kun je tegenwoordig nooit 'te duur' wonen...
Met betrekking
tot de cijfers waarmee de corporaties dan nu zullen komen: Op basis van
welke definities?]
De gemeentelijke beleidslijn is dat men mensen die scheef wonen door een aantrekkelijk aanbod van nieuwe woningen wil verleiden om door te stromen.
[Maar dat lukt alleen als mensen die dure nieuwe woningen ook kunnen kopen of huren. Alle nieuwe huurwoningen die qua aanvangshuur boven de aftoppingsgrenzen liggen van de huurtoeslag, zijn m.i. eigenlijk te duur.]
Het verschil tussen De Bewonersraad en de wethouder is waarschijnlijk terug te voeren op richtlijnen van het ministerie van vrom. Die hanteert zeer lage inkomensgrenzen, waardoor dat scheef wonen in zeer grote mate een mythe is geworden.
[Precies: Scheef wonen is een mythe. En het hele gedoe over scheef wonen is niet meer dan een politiek spelletje van deze regering, om de aandacht af te leiden van eigen falen t.a.v. het halen van geplande aantallen nieuwbouwwoningen, de eeuwige woningnood in de grote steden in de Randstad enz.]
Bij een eenpersoonshuishouden ligt de grens bij een netto jaarinkomen van EUR 13.938 (netto EUR 1161 per maand).
[Om een indruk te geven: De netto bijstand per maand voor een alleenstaande is momenteel EUR 799,64 en voor een gezin EUR 1142,34]
Bij een meerpersoonshuishouden is de grens EUR 19.007 (netto EUR 1583 per maand)
Met deze lage inkomensgrenzen is het niet verwonderlijk dat er veel huishoudens zogenaamd goedkoop scheef wonen. Bijna de helft van de goedkope scheef bewoners heeft een inkomen dat niet hoger is dan één keer modaal. Voor deze huishoudens is de koopsector niet toegankelijk.
[Dat laatste is ook een reden voor het PEL om bij huurwoningtoewijzing door corporaties eenmalig uit te gaan van enige regels m.b.t. een huur/inkomenscriterium, net als zij vroeger deden. Hier speelt weer het argument van de keuzevrijheid: De koopwoningmarkt is immers voor hen geen keuzemogelijkheid, voor mensen met meer inkomsten wel.]
Deze inkomensgrenzen zijn niet meegegroeid met de marktontwikkelingen van de afgelopen jaren. Objectief gezien zouden deze huurders heden ten dage moeten vallen onder de primaire doelgroep. Dat zijn huurders die zich niet zelfstandig op de woningmarkt begeven omdat zij gezien hun inkomen geen toegang hebben tot de koopmarkt en de dure huurmarkt. Voor deze groep is er dan ook in de praktijk geen mogelijkheid van doorstroming. Het landelijk voorgestane huurbeleid gaat uit van oude, achterhaalde veronderstellingen.
[Dit betekent dat de primaire doelgroep een stuk groter is dan bijvoorbeeld de gemeente Leeuwarden ooit berekende en dat het zogenaamde overschot aan goedkopere woningen alleen bestaat in de politiek bepaalde rekensommen van de gemeente.]
Wij vinden dat de Leeuwarder politiek zich bij dit alles de vraag moet stellen of dat scheef wonen eigenlijk wel een probleem is.
[De politiek zou zich wel eens de vraag moeten stellen of scheef wonen in de zin van 'te duur' wonen niet eerder het probleem begint te vormen dan scheef wonen in de zin van 'te goedkoop'.]
In onze optiek is het juist belangrijk voor de leefbaarheid in wijken en buurten. Want de paradox van dit hele verhaal is dat buurten juist gewild zijn omdat er zoveel scheef-woners zitten.
[Hier heb ik nog nooit enig bewijs voor aangetroffen. Hoe kun je aan een huis zien of daar een scheef-woner woont? Ik zou het niet weten.]
Een buurt met nul scheef-woners wordt immers louter bevolkt door mensen met lage inkomens, uitkeringsgerechtigden en kansarmen en zal per definitie niet als een leuke buurt worden ervaren; ook niet door de bewoners trouwens.
[Er zijn ook buurten met nul scheef-woners zoals de Troelstraweg en
Goutum-Noord en de Zuidlanden. Maar die worden kennelijk niet ervaren
als probleem, want daar wonen geen mensen met lage inkomens,
uitkeringsgerechtigden, kansarmen enz.
Wat ons brengt naar de kern van
de zaak: Mensen die economisch zwak staan worden veelal ook gezien als
sociaal zwak en daarmee worden de mensen zelf weer tot probleem verheven
wat exact een van de speerpunten is van de z.g. herstructurering: Sloop
flink wat huizen waar mensen wonen met weinig geld en zet daarvoor dure
huizen terug en ziedaar: De buurt 'verbetert' op slag.
Op totale a-so
achterstandswijken, die ooit gewoon achterbuurten heetten, zit niemand
te wachten, maar wat er tegen zou zijn op een goede arbeiderswijk, met
de nadruk op 'goed', ook in sociaal opzicht, heb ik nooit begrepen.
Het
PEL heeft in plaats van voor massale sloop indertijd al meteen gekozen
voor goed sociaal en fysiek beheer in met name de wijken met de
goedkopere woningen.]
Zitten er in een buurt meer scheef-woners, dan is het gemiddelde inkomen hoger, wat weer leidt tot een interessanter aanbod aan winkels, restaurants en andere gewilde voorzieningen.
[Op zich is dat waar, maar wie is er nu voor wie? Dit argument doet me
wat denken aan "we moeten draagvlak hebben voor onze voorzieningen en
dus moeten er meer gezinnen in onze wijk wonen, anders moet de school op
de hoek dicht". Scheef-woners moeten dus kennelijk weer een ander doel
dienen.
Bij het PEL niet: Huurt men eenmaal, dan mag men in latere jaren
zo scheef wonen als men zelf wil en wil men dat niet, dan is men vrij
iets duurders uit te zoeken.
De redenering van de ChristenUnie
doorgetrokken betekent eigenlijk: We moeten het scheef-wonen bevorderen,
maar voordat je het weet liggen de huisjes plat en staat er iets voor
mensen met veel meer geld en een ongetwijfeld interssanter aanbod aan
winkels ed.]
Bovendien is het prettig om in een buurt te wonen met een gevarieerde bevolkingssamenstelling en ook dat maakt een buurt gewild.
[Dat is tevens een gewild sloopargument. Een rapport uit februari 2000 "Integratie door differentiatie" van de Erasmus Universiteit (Kleinhans, Duyvendak en Veldboer) gaf echter al aan dat van positieve sociale effecten van 'gemengd bouwen' niet al te veel verwacht mocht worden: In werkelijkheid viel zo'n buurt uiteen in 'duurte-eilandjes' en 'goedkopere eilandjes' en was er erg weinig contact tussen beide groepen.]
Als straks beleid in gewilde buurten zou leiden tot doorstroming, dan zullen de scheefwoners wegtrekken uit deze buurten hetgeen ten koste zal gaan van de leefbaarheid.
[Volgens de laatste bijstelling van de plannen van minister Dekker krijgt men pas echt met grove huurverhogingen te maken als men verhuist. Dus scheef-woners: Bezint eer gij begint en blijf mooi zitten of als u beslist wil verhuizen: Verhuis pas als u een woning kunt kopen, dan heeft u met die Dekker niks meer te maken... Zo werkt minister Dekker dus ongewild mee aan stabiele buurten, waarin niet teveel wordt verhuisd... Want doorstroming is m.i. maatwerk: Helemaal niet is fout, maar teveel doorstroming ook. Een stabiele wijk, daar gaat het om. Nu zijn er twee soorten stabiele wijken: Ten eerste een wijk waar men wil blijven wonen vanuit een positieve keuze en ten tweede een wijk waaruit men weg wil, maar niet kan, omdat men iets anders niet kan betalen. Dat laatste is dus een keuze om te blijven uit negatieve motieven en zo'n wijk bedoel ik dus juist niet.]
Je kunt dus tot de conclusie komen dat het landelijk voorgestane huurbeleid uitgaat van oude, achterhaalde veronderstellingen, en dat gelet op de leefbaarheid scheef wonen eerder een zegen is dan een probleem.
[In zoverre ben ik het hier mee eens, dat ik vind dat mensen die scheef komen te wonen omdat ze meer zijn gaan verdienen, gewoon met rust gelaten moeten worden. Hen weg pesten door allerlei maatregelen qua huurhoogte is fout. Wil je stabiele wijken, dan forceer je geen doorstroming en laat je je scheef-woners zelf wel uitmaken wat ze op termijn willen.]