dinsdag 22 februari 2005
Feitelijk verslag
Commentaar cursief en tussen '[]'
Dinsdag 22 februari, van 19:30 tot ca. 21:30, in buurthuis de Blokkendoos, vond de tweede voorlichtingsavond voor bewoners van de straten Koeriersterespel en Pilotenespel plaats. Bij de ingang werd gevraagd in welk huis je woont en kreeg je een enquêteformulier. Ik kon naar binnen omdat ik medewerker volkshuisvesting van de SP ben.
De avond bestond uit een praatje van Hilde van Ree (ze verwoordde haar functie als volgt 'directeur van het Woonbedrijf'), een paar woorden voorlichting van de Bewonersraad en vervolgens een presentatie van de plannen door de architecten.
Hilde van Ree
Eind oktober vorig jaar heeft de eerste voorlichtingsavond
plaatsgevonden. Daar is toen een eerste opzet van de plannen
gepresenteerd. Aan de hand van reacties van de bewoners zijn de plannen
verder uitgewerkt en tijdens deze avond gepresenteerd. Ze kon het zich
goed voorstellen dat het voor mensen heel ingrijpend is als hun woning
wordt gesloopt, maar de wijk moet ook over 25 jaar (weer) goed
bewoonbaar zijn. En dat is ook het doel van de operatie: 'De komende 25 jaar de wijk (weer) goed bewoonbaar maken'.
[Het woordje 'weer' stond tussen haakjes, alsof de wijk nu voor sommige mensen niet goed bewoonbaar is. Er zijn inderdaad nogal wat problemen ten aanzien van bewoonbaarheid. Zoals de slechte staat van onderhoud van de woningen. Maar de wijk de schuld geven is wel heel goedkoop]
Medeo april en juni zijn er voorlichtingsbijeenkomsten over de definitieve plannen, maar het streven is om dit in één bijeenkomst te doen.
Bewonersraad
Na Hilde van Ree kreeg een manager van de Bewonersraad het woord. Ze
vertelde in het kort over de rechten van mensen die te maken krijgen
met sloop of ingrijpende renovatie en de verhuisvergoeding. Ze merkte
op dat de regering er over denkt deze te verhogen naar 5000 Euro en
mocht dat gebeuren dan geldt dat bedrag in deze situatie natuurlijk ook.
[Ik vond het optreden van de Bewonersraad weinig overtuigend. Alleen al het feit dat de mevrouw die sprak zich voorstelde als 'manager'.. meteen al een positie boven de mensen in de zaal innemen en dan de belangen behartigen? Je bent geloofwaardiger als je tussen de mensen en samen met de mensen hun belangen behartigt. En belangen behartigen is wat anders dan de van toepassing zijnde wettelijke regelingen samenvatten voor de zaal. Maar ja, wiens brood men eet..]
Architecten
Toen kreeg de architect het woord.
[Volgens een bewoner uit de zaal waren de stukjes van Hilde van Ree en van de Bewonersraad exacte herhalingen van de vorige keer]
De drie hofjes ten westen van de Annie Westlandstraat
In elk hofje aan de noordkant een blokje slopen om ruimte te scheppen.
Hier en daar een tussenwoning slopen om doorkijk en doorgang te creëren.
De hofjes worden opnieuw ingericht. Er komt meer groen. De auto's komen via een centrale weg (die er nu ook al is) de hofjes binnen en in elk hofje zijn parkeerplaatsen voor de bewoners. De architect zei nadrukkelijk dat er meer parkeerplaatsen moeten komen. Desondanks zullen de hofjes groener worden, doordat overige bestrating (de pleintjes) verdwijnt en plaatsmaakt voor groen. Direct aan de straat grenzen de parkeerplaatsen, daarna komt een groenstrook en het voetpad. De parkeerplaats + groenstrook als scheiding tussen voetpad en straat creëert volgens de ontwerpers veiligheid. Tussen de woningen en het voetpad komt een soort van overgangsstrook, dat wel openbaar is, maar vooral door bewoners gebruikt kan worden omdat de ruimte voor de woningen langs nogal smal is (75 cm) en zodoende het voetpad vrij blijft.
De woningen worden veranderd. De bergingen voor de woningen worden verplaatst. De ruimte die vrij komt, wordt bij de woning getrokken. Zo kan de keuken ruimer worden, en in het geval van een open keuken zal de woonkamer door een ruimtelijk effect groter lijken.
Er zijn drie verschillende woningplattegronden gepresenteerd, voor zowel de woningen met drie slaapkamers als de woningen met vier slaapkamers. De ontwerpers zien geen aanleiding om de bovenverdieping ingrijpend te veranderen.
De bergingen zullen in de achtertuin terecht komen. Om te voorkomen dat de tuinen heel smal worden, worden twee bergingen van naast elkaar gelegen woningen achterelkaar geplaatst op de grens van de twee tuinen. Zodoende wordt elke tuin slechts een halve berging smaller. Door de bergingen een stukje van de woning af te plaatsen, ontstaat er ruimte tussen een wand van de bergingen en de achtergevel van de woning. Dat biedt mogelijkheden voor een soort van tochtportaal. [Ik vind zelf het woord 'bijkeuken' meer van toepassing, de architect kon maar niet ophouden over hoe handig dit is voor oude jassen en laarzen].
Er zijn echter ook woningen met smallere tuinen, waar te weinig ruimte is voor dit plan. Daar zouden de bergingen een andere plek kunnen krijgen, bijvoorbeeld voor de woningen. [net als in de huidige situatie, maar wel los van de woningen]
Om afwisseling te creëren in de gevels worden de laatste twee woningen van elk rijtje voorzien van een opbouw, een extra etage. Die kan voor van alles gebruikt worden, extra slaapkamer, hobbyruimte, etc..
[Voor de duidelijkheid: Dit gebeurt met de laatste twee woningen, dus niet enkel de hoekwoningen. Het eerste waar ik aan denk is de huurprijs]
In de hofjes ontstaat door dit alles ruimte voor eventuele nieuwbouw maar dat is nog niet ingevuld in de plannen. De architecten denken aan vier rijtjes van drie woningen per hofje, dus 12 stuks nieuwbouw waarbij ze denken aan nultredenwoningen waarbij alles zich op de begane grond bevindt.
Hofjes grenzend aan de Bonkevaart
Hetzelfde als bij de andere hofjes.
Er zijn twee belangrijke verschillen:
- Er wordt hier minder gesloopt en er is geen ruimte voor nieuwbouw.
- De opbouw aan het eind van de rijtjes is hier niet van toepassing.
Bij deze huizen wordt wat anders gedaan om meer accent aan te brengen
in de rijtjes:
Van de middelste drie woningen worden twee woningen
gemaakt. Daarbij wordt de bovenverdieping van de middelste woning
gesloopt. De ruimte op de begane grond wordt toegevoegd aan de twee
aangrenzende woningen, elk de helft. Dit biedt mogelijkheden voor een zgn. nultredenwoning, waarbij alle woonfuncties op de begane grond
aanwezig zijn.
[Die nultredenwoning vind ik maar beperkt zinvol als ze daar zomaar elk grote gezin of senioren inzetten. Voor iemand die niet kan traplopen is het prima, maar wat heeft de bovenverdieping dan nog voor nut? De architect had het vooral over senioren, maar als die de bovenverdieping niet gebruiken vind ik het verspilde ruimte. Als ze dit plan willen uitvoeren kunnen ze zich m.i. beter richten op huishoudens waarbij een van de partners of kinderen niet kan (trap)lopen, maar waarbij de overige leden van de huishouding de verdieping wel kunnen gebruiken).]
De splitlevelflats
De AnnieWestland gaat plat. De andere twee flats krijgen een nieuw
trappenhuis, met meer doorkijk en meer licht. Er wordt over gedacht om
één appartement op de begane grond te verwijderen om een weg onder de flat door te laten lopen. Ze kijken nog naar wat ze met de
fietsenkelder kunnen doen, die nu afgesloten schijnt te zijn.
[Er werd erg weinig gezegd over de flats. De AnnieWestland moet weg, terwijl de anderen mogen blijven. Dat toont maar weer eens aan dat er hier prima woningen worden gesloopt. Over het interieur is niets gezegd. Een nieuw trappenhuis is leuk en aardig, maar de mensen wonen in die appartementen en wat gebeurt daarmee?]
Op de plaats van de AnnieWestland komt nieuwbouw: Een paar rijtjes gezinswoningen en een blokje van ca. 16 appartementen.
[Over de aard van deze nieuwe woningen is niets gezegd]
Commentaar
Het publiek
De zaal zat behoorlijk vol. Het viel mij op dat de mensen nogal
overspoeld werden met informatie. Na een half uurtje waren veel mensen
er zichtbaar niet meer bij. Desondanks werd wel van ze verwacht dat ze
ter plekke de enquête invulden en inleverden, aan de hand waarvan de plannenmakers bepalen wat er verder gaat gebeuren.
Het viel mij op dat de architecten niet aansloten bij hun publiek met de presentatie. Veel architecten-taal, zoals 'verkeersruimte in de woning'.. het duurde even voordat ik door had dat hij het halletje vóór de trap bedoelde. Als hij nou gewoon sprak over de 'gang', dan is het voor iedereen duidelijk. Ander voorbeeld zijn de onduidelijke kaartjes van het plangebied en de eufemismen voor sloop ('verdwijnen', 'verwijderen', 'samenvoegen', 'doorgang maken'). Verder wijdde de architect voortdurend uit over zaken die voor hem als architect belangrijk zijn (lichtval, ruimtelijke effecten, lijnen) terwijl er voor de bewoners andere dingen veel belangrijker zijn (toekomstige huur, blijft m'n huis staan).
Nog voordat het verhaal was afgelopen was het al erg rumoerig. Niet naar aanleiding van wat er werd verteld, maar omdat mensen niet meer luisterden. Het verhaal was lang en niet to-the-point.
De plannen
Er werd over beperkte sloop gesproken. Bij de sloopcijfers die ze gaven
(ca. 30) werd de AnnieWestland flat voor het gemak even niet meegeteld.
Er komen meer parkeerplaatsen.. de architect gaf aan dat dit te maken heeft met bepalingen t.a.v. parkeerruimte, maar had het ook over toekomstige bewoners. Zijn dat soms rijkere mensen? Dit kan twee dingen betekenen: Dure nieuwbouw en verkoop van bestaande bouw. Andere aanwijzing hiervoor is een opmerking van de architect dat er ook plaats moet zijn voor mensen die willen kopen. Verder is er niets gezegd over 'nieuwe bewoners'. Dat vind ik niet vreemd: Mensen moeten natuurlijk niet het gevoel krijgen dat ze weggejaagd worden. De meesten hoeven ook niet weg. De te slopen woningen zijn zo beperkt in aantal, dat ik verwacht dat het mogelijk is om die bewoners in de wijk terug te plaatsen, eventueel in de nieuwbouw.
De betaalbaarheid komt echter wel in gevaar. De bewoners hoeven geen
extra huur voor de standaard ingrepen te betalen. Uiteraard krijgen ze
wel de reguliere huurverhoging, zoals iedere huurder die krijgt. Na de
invoering van de huurplannen van Dekker kan die huurverhoging als
gevolg van de renovatie wel eens heel hoog gaan worden na 2008.
Weliswaar geen direct gevolg van de renovatie, maar wel een indirect
gevolg natuurlijk. Het zit er dik in dat zeker die woningen met de
extra verdiepingen in het geliberaliseerde deel zullen vallen. De
renovatie wordt weliswaar niet doorberekend aan de huurders, maar
verhoogt wel de WOZ-waarde flink. Als de huren daar in de toekomst op
gebaseerd worden, dan komt de betaalbaarheid in gevaar. Niemand geeft
echter de garantie dat de Corporatie Holding de mogelijkheden die
Dekker gaat bieden niet gaat gebruiken in de toekomst. Dure huren =
ruimte voor mensen met poen die elders ook al overal terecht kunnen.
Noodzakelijke verhuizingen om financiële redenen kunnen binnen de
25-jaar waarvoor de corporatie de wijk bewoonbaar wil maken al helemaal
niet uitgesloten worden. Renoveren is zeker nodig, maar enige zekerheid
voor de doelgroep van de sociale huisvesting is net zo belangrijk.
Verkoop ligt ook op de loer. De Corporatie Holding Friesland is dé verkoopcorporatie. Ze doen eigenlijk niks anders meer dan overal in de stad en de provincie sociale huurwoningen verkopen.
Arqin, een corporatie in Heerenveen (heeft overigens geen banden met Corporatie Holding Friesland), heeft bij de herstructurering van de Waterbuurt de volgende strategie toegepast:
Woningen prachtig opknappen, zonder een cent huurverhoging, maar bij het vrij komen van de woningen onmiddellijk verkopen. Oftewel precies dezelfde gevolgen als bij sloop, namelijk de onttrekking van sociale huurwoningen ten koste van reeds in overvloed aanwezige koopwoningen.
Deze strategie
herken ik ook in deze plannen in de Vrijheidswijk terug. Voor de
bewoners wat leuks doen, zodat ze allemaal instemmen, maar intussen via
deze sluipweg toch weer woningaanbod voor mensen met meer geld creëren.
Wat gaat er gebeuren met de splitlevels die blijven staan? Verkoop sluit ik niet uit. Ik voorzie hetzelfde rotgeintje als wat ze bij de Antillenflat hebben gedaan: De boel netjes maken en vervolgens komt elke vrijkomende woning bij makelaar Woonaccent op kantoor in plaats van in het huuraanbod (wat nou keuzevrijheid, het is een hypotheek nemen of onder brug slapen).
Over verkoop is niet expliciet gesproken, maar gezien het beleid van de Corporatie Holding Friesland is het heel aannemelijk. In Bilgaard hebben ze veel eerder al hetzelfde geflikt, en hun plannen om het grootste deel van hun bezit te verkopen zijn voor zover ik weet niet van tafel.
Conclusie
- De Annie Westland buiten beschouwing latende, lijkt het er op dat
mensen op korte termijn niet de wijk uit worden gejaagd.
- Het lijkt allemaal heel mooi te worden voor de huidige bewoners, maar
eigenlijk is het gewoon achterstallig onderhoud waar ze al 10 jaar
recht op hebben.
- Op middellange termijn komt betaalbaarheid in gevaar voor de huidige
bewoners.
- Voor toekomstige bewoners zal de wijk niet meer betaalbaar worden
doordat de huur voor nieuwe bewoners een stuk hoger komt te liggen. Dit
zal zeker gelden voor opgetopte en samengevoegde woningen. Hierdoor
worden woningen aan de sociale huursector onttrokken.
- Ook is de kans zeer groot dat er woningen aan de sociale huursector
worden onttrokken door toekomstige verkoop.
- De sloop van de Annie Westland betekent een enorme en onacceptabele
onttrekking aan de sociale huursector.
- Wie wonen er nu in de AnnieWestland en wat zijn hun rechten? Is mij
niet duidelijk, tijdens deze avond zijn ze doodgezwegen.
- De gevolgen voor de bewoners van de splitlevelflats die blijven
staan, zijn mij niet duidelijk. Wat gebeurt er met hun woningen? Ik zal
het vreemd vinden als daar niks mee gebeurt terwijl de hele buurt + het
trappenhuis van de flat zelf een beurt krijgen.
- De kans bestaat dat de Corporatie Holding Friesland met de
splitlevelflats die blijven staan hetzelfde doet als met de
Antillenflat. Daarom is het zaak om alert te zijn op een eventuele
aanvraag van splitsingsvergunningen voor de betreffende flats.
- Ook al is alle nieuwbouw sociaal, dan nog worden er meer sociale woningen onttrokken dan gebouwd. Het is echter nog maar de vraag of de nieuwbouw sociaal wordt en bovendien zal vrijwel alle nieuwbouw in de toekomst in het geliberaliseerde gebied vallen.
- Mijn prognose: De toekomstige bewoners van de betreffende buurt (dus de opvolgers van de huidige groep bewoners) zullen mensen met veel geld zijn (die geplande parkeerplaatsen gaan hun functie vervullen) terwijl deze mensen elders in de stad al overal terecht kunnen. De woningnood zal ook door dit plan alleen maar toenemen. Het plan past precies in het beleid van het college van B&W om kapitaalkrachtige gezinnen en vermogende senioren naar de stad te trekken en iedereen die het wat minder heeft getroffen de stad uit te jagen.
- De nieuwbouw is zeer gericht op ouderen en gehandicapten. Dat bevestigt mijn verwachting dat Corporatie Holding Friesland zich in de toekomst uitsluitend op bijzondere doelgroepen gaat richten.
23 februari 2005, Simon van der Meer
Zie deze link voor verslag derde bewonersavond op 23/6/05 voor bewoners Espels in noordelijk deel Vrijheidswijk.