Artikel uit Nieuwsbrief Huurdersplatform Nieuw Elan september/oktober 2002 plus commentaar PEL.
Normaal staat er nooit iets bijzonders in de blaadjes die de officiële huurdersclubs in Leeuwarden uitgeven, maar deze maal is dat anders. Uit de Nieuwsbrief september/oktober 2002 van Huurdersplatform Nieuw Elan waarvan de leden vooral zijn te vinden onder de huurders van woningcorporatie 'Nieuw Wonen Friesland', visten we het volgende artikel:
Tien jaar geleden werden huurwoningen voornamelijk verdeeld via het
distributiemodel. Een woningzoekende moest zich inschrijven bij een
corporatie en als er een woning vrijkwam werd de woning aangeboden aan
de langst ingeschreven "passende" kandidaat. Een systeem, waarbij voor
huurders het zicht op de woningmarkt totaal ontbrak.
[Dit waren de z.g. "passieve" woonruimteverdelingssystemen, die je per
stad verschillend in alle soorten en maten had.]
Aanbodmodel
Momenteel worden de woningen verdeeld via het aanbodmodel.
Woningzoekenden moeten actief reageren op vrijkomende woningen door een
woonbon in te sturen.
[Dit 'actieve' model bestaat ook in alle soorten en maten, verschillend
per stad. Het heette het 'Delftse model' omdat de stad Delft als eerste
ging werken met zo'n model. Het Leeuwarder model is een eigen variant op
dat Delftse model. Je mag pas bonnen insturen als je je hebt
ingeschreven. Het krantje met de aangeboden woningen krijg je elke 14
dagen thuis gestuurd.]
Ook in Leeuwarden wordt alweer zo'n 8 jaar gewerkt met deze vorm van
woonruimteverdeling. Daarmee heeft de woningzoekende in Leeuwarden een
beter zicht op wat er allemaal te huur is en is er meer zicht op hoe de
verdeling heeft plaats gevonden.
Maar als er dan nog steeds allerlei toelatingscriteria gelden, zoals ook
in Leeuwarden het geval is, heeft de woningzoekende nog steeds geen
brede keuze.
[Dat is juist: Zo vinden wij de hoofdverdeling van woningzoekenden in
starters en doorstromers met woningen die ofwel voor starters ofwel voor
doorstromers zijn, flauwekul. Wie het langst is ingeschreven, ofwel wie
het langst wacht, moet de woning hebben, dat is het hoofdprincipe.
Ook
de selectie waarbij per woning een minimumleeftijd en een heel enkele
maal een maximumleeftijd staat vermeldt, moet verdwijnen: Wij zijn tegen
discriminatie op leeftijd.
Wij zijn wel voor een grootte-norm: Aantal
personen per huishouden versus maximaal aantal kamers per woning,
waarbij we voor flats 1 kamer royaler aanhouden dan voor de laagbouw.
We
zijn ook voor een norm: Aantal personen per huishouden versus het
minimum aantal kamers. Deze norm zit nu niet in het systeem. Een woning
kan nl. niet alleen te groot, maar ook te klein zijn voor een
huishouden.
We zijn ook voor een norm: Huurprijs versus maximum-inkomen
om te voorkomen dat mensen die ook wel duurder kunnen wonen de schaarse
goedkopere woningen inpikken.
De duurdere huurprijsklassen zijn namelijk
voor hen wel toegankelijk maar voor de lagerbetaalden niet.
Nu gaan er
stemmen op om die huur/inkomensverhouding los te laten omdat buurten
vinden dat er in hun wijk te eenzijdig mensen komen te wonen met weinig
geld en degenen die meer verdienen, wegtrekken. Je zou in zo'n wijk
kunnen experimenteren met het loslaten van de huur/inkomensgrens en zien
wat er dan gebeurt. Het zou kunnen, dat er bijna niks verandert omdat
mensen met meer geld wellicht bijna nooit kiezen voor een goedkopere
woning. Als dat blijkt, zou de huur/inkomensnorm weg kunnen, maar als
het tegendeel blijkt m.i. niet: De armeren kunnen nu eenmaal niet al te
duur huren en dat alternatief blijft dan voor hen slechts over.
De grens van het woonbonnensysteem is al jarenlang EUR 295 ofwel f650,-
hoewel de huren elk jaar stijgen.
Gevolg is dat steeds meer woningen
verschuiven naar de vrije sector met huren boven de EUR 295,- waar
nauwelijks spelregels gelden om de huizen eerlijk of tenminste min of
meer eerlijk te verdelen. Maar ook de huizen die wat duurder zijn dan
EUR 295 zijn schaars geworden. Wij vinden daarom dat die bovengrens van
het verdeelsysteem omhoog moet, bv. tot EUR 350 is f771,30]
Optiemodel
Inmiddels is in een aantal plaatsen dit model alweer vervangen door
andere modellen. Zo kent bv. woningbouwvereniging Smallingerland in
Drachten het optiemodel. Een woningzoekende geeft aan welk woningtype
zijn of haar voorkeur heeft en neemt daar dan een optie op. Er gelden
geen criteria ten aanzien van inkomen en gezinsgrootte! Vervolgens is
het wachten op een vrijkomende woning.
[Als er van een bepaald modelletje huis 5 stuks vrij komen en er zijn 30
huishoudens die op dat model een optie hebben, welke 25 huishoudens
worden dan teleurgesteld?! Gaat dit gewoon op wachttijd: Wie het eerst
de optie nam heeft het huis? Gaat de woningcorporatie 5 huishoudens uit
die 30 uitzoeken en zo ja, wat zijn dan de selektiecriteria?
Als een woningmarkt erg ruim is, hoeft dit niet zo'n probleem te zijn
omdat alle 30 vrij snel aan de beurt zijn, maar hoe moet dat bij een
krappe woningmarkt? In dat laatste geval ben ik er ook op tegen om
grootte-normen en huur/inkomenscriteria maar los te laten. Het
optiemodel betekent ook min of meer weer een stap richting 'ouderwets'
distributiesysteem, want ook toen wist je niet welk huis de corporatie
je uiteindelijk ging aanbieden en in dit systeem ook niet. Wat toen 'een
passende woning' heette, heet hier nu een 'optie op een woningtype'...
En dan maar afwachten waar dat type toevallig vrij komt.]
De laatste voorstellen voor woonruimteverdeling gaan nog een stapje
verder. Geen voorwaarden meer, geen inschrijvingsprocedures of
ranglijsten. De klant kiest uit het beschikbare aanbod en tekent bij
wijze van spreken meteen het huurcontract in de woonwinkel.
[Dit is een utopisch model, de totaal vrije markt, met een overvloed aan
beschikbare woningen. Zover laten corporaties, overheid en bouwmafia het
nooit en te nimmer komen! Zij zullen altijd zorgen dat woningen een
schaars product blijven, dat hebben ze na WO II altijd gedaan! Als ze
dit model in Leeuwarden invoeren, zal het wel dringen worden in de
woonwinkel. Er zijn immers lang niet voldoende goedkopere huurwoningen
meer voor woningzoekenden met weinig geld. Dit non-systeem is uiteraard
het ideale systeem voor woningcorporaties: De volle vrijheid om altijd
en overal de eigen niet-openbare verborgen criteria te hanteren, die
leiden tot willekeur en vriendjespolitiek. De woningzoekende kan in zo'n
systeem, wat wel degelijk in de praktijk informele criteria zal kennen,
alleen maar aan de bak komen middels smeergeld en geslijm. Laten we dit
model maar het 'Italiaanse model' noemen. Bij dit model voorspel ik
dat 'de buurt' die al jaren in wezen dolgraag wil bepalen wie er in
'hun' buurt mag wonen, een dikke informele vinger in de pap zal
krijgen. Houdt u voor 'de buurt' die woningen mag toewijzen; ze zijn veel erger dan de corporaties nu!]
Situatie Leeuwarden
Ook in Leeuwarden staat de woonruimteverdeling ter discussie. In het
driepartijenoverleg met de gemeente en de corporaties hebben Nieuw Elan
en de Bewonersraad vragen gesteld over de woonruimteverdeling. Het
blijkt namelijk dat nogal wat woningen niet via de woonwijzer aangeboden
worden. Vooral woningen in de vrije sector worden nauwelijks via de
woonwijzer aangeboden. Van enige transparantie is volgens de
consumentenorganisaties dan geen sprake meer.
[Er worden wel degelijk woningen in de vrije sector via de WoonWijzer
aangeboden. Omdat het totaalaantal vrijkomende woningen in de vrije
sector per 14 dagen als het krantje uitkomt, niet bekend is, is niet te
zeggen hoeveel vrije sectorwoningen er niet in staan. Overigens is het
niet verplicht binnen het huidige systeem om alle vrije sector woningen
in het krantje te vermelden. Het zou beter zijn voortaan ALLE woningen
in de vrije sector in het krantje te zetten.]
De corporaties hebben aangegeven, dat dit niet ten koste gaat van andere
woningzoekenden, maar Nieuw Elan en De Bewonersraad vragen zich dat af,
want niet iedereen zal naar de verhuurder toestappen met de vraag of er
nog woningen in de vrije sector beschikbaar zijn!
[Ernstiger vind ik de vraag of wel ALLE vrijkomende woningen TOT 295
euro in het krantje komen. Ooit bij het oude systeem, was eens door
PAL/GroenLinks uitgerekend dat 30 procent van de distributiewoningen
door de corporaties buiten het systeem om werden toegewezen, geheel
tegen alle afspraken in! Er zijn ons door de loop van de jaren heen
gevallen bekend van woningen die in het krantje hadden gemoeten, maar
daar niet in verschenen en buiten alles om aan woningzoekenden werden
toegewezen. Mooi voor hen, maar het is wel zo dat daardoor andere
woningzoekenden die feitelijk recht hadden gehad op die woning, werden
benadeeld.]