Secretariaat Cliëntenplatform
Postbus 21000
8900 JA Leeuwarden
T.a.v. Mirjam Korporaal

Onderwerp: Probleem eigenaar/bewoners Vegelinbuurt en de ABW.

Leeuwarden, 6-6-2000

L.S.,

Hierbij vragen wij de aandacht van het Cliëntenplatform voor het volgende probleem:

  1. Op 30-5-2000 heeft de Raadsadviescommissie Stadsontwikkeling in meerderheid aan het College van B&W geadviseerd dat het door het College opgestelde 'Wijkplan Achter de Hoven/Vegelin akkoord is. In dit plan wordt voor wat de Vegelinbuurt betreft uitgegaan van de sloop van 125 tot 160 woningen. Dit is praktisch de hele wijk.
  2. Qua eigendomssituatie is voor ongeveer eenderde deel sprake van eigenaar-bewoners van deze laagbouwhuisjes. Volgens het Wijkplan moet de marktwaarde van deze woningen ongeveer geschat worden op ¦60.000,- tot ¦75.000,- per woning, afhankelijk van de staat van onderhoud.
  3. Veelal zijn deze woningen gekocht in een tijd dat de woningprijzen nog schappelijk waren of zelfs laag. Daar op basis van een bijstandsuitkering veelal geen hypotheek wordt verstrekt, of het moet zijn bij massale verkoop in 1 keer tegen een lage prijs. (Tjerk Hiddesbuurt ¦60.000,-/woning in opgeknapte staat voor zittende huurders)
    Daarom mag worden aangenomen dat deze woningen niet zijn gekocht vanuit een bijstandssituatie. Helaas kan dat veranderen in de loop der jaren: Ons bereiken berichten dat diverse eigenaar-bewoners thans wel afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering.
  4. Het Wijkplan gaat er van uit dat een W.O.M. (Wijk Ontwikkelings Maatschappij) de woningen opkoopt van de huidige eigenaren teneinde ze te kunnen slopen. Indien een eigenaar niet bereid is te verkopen, zal door de gemeente tegen hem/haar een onteigeningsprocedure worden gestart, zo verklaarde wethouder Bilker in de Commissie Stadsontwikkeling. Gesteld mag daarom worden dat hier sprake is van 'gedwongen verkoop'.
  5. De gevolgen voor een eigenaar-bewoner met een ABW-uitkering zijn echter fors: Betrokkene ziet zijn 'eigen vermogen' in de woning dat wellicht nu valt binnen de grenzen die de ABW vrijstelt, plotseling omgezet in 'spaargeld', waarvoor lagere grenzen gelden in de ABW.

Het gaat respectievelijk om:

Eigen vermogen qua geld:

Eigen vermogen in de woning: Taxatiewaarde minus hypotheekschulden minus ¦15.000,- is rest-overwaarde. De helft van deze rest-overwaarde minus het toegestane eigen vermogen qua geld maar plus het aanwezige geld is het eigen vermogen dat NIET vrij is en normaliter wordt belast met een krediethypotheek. Extra norm: Vermogen in geld plus ¦15000,- plus helft van rest-overwaarde mogen niet uitkomen boven resp. ¦70.000,- (alleenstaande) of ¦80.000,- (meerpersoonshuishouden).

Voorbeeld: Eigen vermogen qua geld alleenstaande ¦2000,- Resterende schuld in hoofdsom hypotheek ¦15000,- (Goedkoop gekocht; deel hypotheek inmiddels afgelost.) Ontvangen verkoopbedrag na onteigening ¦70.000,- (Gemiddelde geschatte waarde volgens Wijkplan) Teveel vermogen nu qua geld: ¦72.000,- minus ¦15.000,- minus ¦10.000,- is ¦47.000,- 'teveel' spaargeld. Dit betekent dat zijn uitkering gestopt wordt totdat hij 'op een verantwoorde wijze' dit geld aan levensonderhoud heeft opgemaakt.
Tevens betekent dit dat persoon in kwestie niet beschikt over een inkomensbron in de vorm van werk of een uitkering. Zonder inkomensbron zal een woningcorporatie hem/haar geen huurwoning willen toewijzen en een particulier verhuurder al helemaal niet.

Is een andere woning kopen vlak voor de gedwongen verkoop een alternatief? Problemen in dit scenario:

  1. In theorie heeft hij enig spaargeld om als 'eigen geld' te gebruiken bij aankoop van een andere woning. Tevens is een nieuwe hypotheek nodig.
    Problemen hierbij: De woningen in de Vegelinbuurt zijn qua prijs de goedkoopste van de hele stad. Alle andere woningen liggen en lagen hoger qua prijs. De koopprijzen zijn gigantisch gestegen in Leeuwarden. Qua betalingscapaciteit zal hij/zij waarschijnlijk onvoldoende kunnen lenen om de 'sprong' te kunnen maken naar een andere koopwoning. Dit, geheel afgezien van de vraag of er een hypotheekverstrekker is die iemand individueel geld wil lenen op basis van een bijstandsuitkering.
  2. Gesteld dat hij/zij er wel in slaagt op deze manier een andere woning te kopen, ontstaan dan problemen met de sociale dienst? B.v. omdat hem/haar wordt verweten 'onvoldoende verantwoordelijkheid te hebben getoond m.b.t. de kosten van het bestaan'? Per slot heeft hij zijn verworven spaargeld niet besteed aan levensonderhoud maar meteen opgemaakt aan een andere woning.
  3. Hoe zit het dan weer met het eigen vermogen in de nieuwe woning? Hoe valt deze rekensom uit en draait dat uit op een krediethypotheek?
  4. Of wordt de eigenaar-bewoner gedwongen om ver onder de marktwaarde zijn huis te verkopen aan de gemeente omdat hem wordt verteld dat hij het geld toch eerst weer 'op moet eten'? Uiteraard zou de afd. volkshuisvesting van de gemeente dat graag zien met haar megalomane sloopplannen t.a.v. goedkopere huur- en koopwoningen en haar tekort qua geld op de Stedelijke Vernieuwing, hiermee voorbijgaand aan de individuele drama's die hiermee worden aangericht.

Dit probleem is in de Commissie Stadsontwikkeling summier aan de orde geweest. Wethouder Bilker van volkshuisvesting stelde dat het er om gaat 'dat we hier een eigen traject op zetten' en zei: "We moeten hier met Sociale Zaken afspraken over maken." Hierop antwoordde de SP-vertegenwoordiger Freerk Kalsbeek dat de gemeente de wet overtreedt door iets te 'regelen' met de soos. En zo is het dan in feite ook.

Kortom: Dit is het probleem t.a.v. eigenaar-bewoners in de Vegelinbuurt die afhankelijk zijn (geworden) van een bijstandsuitkering; een probleem dat niet door betrokkenen zelf is opgeroepen, maar door de gemeente. U bent wellicht gewend dat wij tevens met een voorstel komen om het probleem op te lossen. In dit geval zijn wij hier niet in geslaagd binnen het kader van de ABW-regelgeving. Dit is dan ook de reden dat wij u deze kwestie puur als probleem voorleggen met het verzoek om dit punt ter bespreking te agenderen voor de vergadering van de Cliëntenraad van 19-6-2000.

Met vriendelijke groet,

secretaris Ver. PEL