Secretariaat Cliëntenplatform
Postbus 21000
8900 JA Leeuwarden
T.a.v. Mirjam Korporaal
Onderwerp: Probleem eigenaar/bewoners Vegelinbuurt en de ABW.
Leeuwarden, 6-6-2000
L.S.,
Hierbij vragen wij de aandacht van het Cliëntenplatform voor het volgende probleem:
- Op 30-5-2000 heeft de Raadsadviescommissie Stadsontwikkeling in
meerderheid aan het College van B&W geadviseerd dat het door het College
opgestelde 'Wijkplan Achter de Hoven/Vegelin akkoord is. In dit plan
wordt voor wat de Vegelinbuurt betreft uitgegaan van de sloop van 125
tot 160 woningen. Dit is praktisch de hele wijk.
- Qua eigendomssituatie is voor ongeveer eenderde deel sprake van
eigenaar-bewoners van deze laagbouwhuisjes. Volgens het Wijkplan moet de
marktwaarde van deze woningen ongeveer geschat worden op ¦60.000,- tot ¦75.000,- per woning, afhankelijk van de staat van onderhoud.
- Veelal zijn deze woningen gekocht in een tijd dat de woningprijzen
nog schappelijk waren of zelfs laag. Daar op basis van een
bijstandsuitkering veelal geen hypotheek wordt verstrekt, of het moet
zijn bij massale verkoop in 1 keer tegen een lage prijs. (Tjerk
Hiddesbuurt ¦60.000,-/woning in opgeknapte staat voor zittende huurders)
Daarom mag worden aangenomen dat deze woningen niet zijn gekocht vanuit
een bijstandssituatie. Helaas kan dat veranderen in de loop der jaren:
Ons bereiken berichten dat diverse eigenaar-bewoners thans wel
afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering.
- Het Wijkplan gaat er van uit dat een W.O.M. (Wijk Ontwikkelings
Maatschappij) de woningen opkoopt van de huidige eigenaren teneinde ze
te kunnen slopen. Indien een eigenaar niet bereid is te verkopen, zal
door de gemeente tegen hem/haar een onteigeningsprocedure worden
gestart, zo verklaarde wethouder Bilker in de Commissie
Stadsontwikkeling. Gesteld mag daarom worden dat hier sprake is van
'gedwongen verkoop'.
- De gevolgen voor een eigenaar-bewoner met een ABW-uitkering zijn
echter fors: Betrokkene ziet zijn 'eigen vermogen' in de woning dat
wellicht nu valt binnen de grenzen die de ABW vrijstelt, plotseling
omgezet in 'spaargeld', waarvoor lagere grenzen gelden in de ABW.
Het gaat respectievelijk om:
Eigen vermogen qua geld:
- ¦10.000,- (alleenstaande)
- ¦20.000,- (meerpersoonshuishoudens)
Eigen vermogen in de woning: Taxatiewaarde minus hypotheekschulden minus
¦15.000,- is rest-overwaarde. De helft van deze rest-overwaarde minus het toegestane eigen vermogen qua geld maar plus het aanwezige geld is het eigen vermogen dat NIET vrij is en normaliter wordt belast met een krediethypotheek. Extra norm: Vermogen in geld plus ¦15000,- plus helft van rest-overwaarde mogen niet uitkomen boven resp. ¦70.000,-
(alleenstaande) of ¦80.000,- (meerpersoonshuishouden).
Voorbeeld: Eigen vermogen qua geld alleenstaande ¦2000,- Resterende schuld in hoofdsom hypotheek ¦15000,- (Goedkoop gekocht; deel hypotheek
inmiddels afgelost.) Ontvangen verkoopbedrag na onteigening ¦70.000,- (Gemiddelde geschatte waarde volgens Wijkplan) Teveel vermogen nu qua geld: ¦72.000,- minus ¦15.000,- minus ¦10.000,- is ¦47.000,- 'teveel' spaargeld. Dit betekent dat zijn uitkering gestopt wordt totdat hij 'op een verantwoorde wijze' dit geld aan levensonderhoud heeft opgemaakt.
Tevens betekent dit dat persoon in kwestie niet beschikt over een
inkomensbron in de vorm van werk of een uitkering. Zonder inkomensbron
zal een woningcorporatie hem/haar geen huurwoning willen toewijzen en
een particulier verhuurder al helemaal niet.
Is een andere woning kopen vlak voor de gedwongen verkoop een
alternatief? Problemen in dit scenario:
- In theorie heeft hij enig spaargeld om als 'eigen geld' te gebruiken
bij aankoop van een andere woning. Tevens is een nieuwe hypotheek nodig.
Problemen hierbij: De woningen in de Vegelinbuurt zijn qua prijs de goedkoopste van de hele stad. Alle andere woningen liggen en lagen hoger
qua prijs. De koopprijzen zijn gigantisch gestegen in Leeuwarden. Qua
betalingscapaciteit zal hij/zij waarschijnlijk onvoldoende kunnen lenen
om de 'sprong' te kunnen maken naar een andere koopwoning. Dit, geheel
afgezien van de vraag of er een hypotheekverstrekker is die iemand
individueel geld wil lenen op basis van een bijstandsuitkering.
- Gesteld dat hij/zij er wel in slaagt op deze manier een andere woning
te kopen, ontstaan dan problemen met de sociale dienst? B.v. omdat
hem/haar wordt verweten 'onvoldoende verantwoordelijkheid te hebben
getoond m.b.t. de kosten van het bestaan'? Per slot heeft hij zijn
verworven spaargeld niet besteed aan levensonderhoud maar meteen
opgemaakt aan een andere woning.
- Hoe zit het dan weer met het eigen vermogen in de nieuwe woning? Hoe
valt deze rekensom uit en draait dat uit op een krediethypotheek?
- Of wordt de eigenaar-bewoner gedwongen om ver onder de marktwaarde
zijn huis te verkopen aan de gemeente omdat hem wordt verteld dat hij
het geld toch eerst weer 'op moet eten'? Uiteraard zou de afd.
volkshuisvesting van de gemeente dat graag zien met haar megalomane
sloopplannen t.a.v. goedkopere huur- en koopwoningen en haar tekort qua
geld op de Stedelijke Vernieuwing, hiermee voorbijgaand aan de
individuele drama's die hiermee worden aangericht.
Dit probleem is in de Commissie Stadsontwikkeling summier aan de
orde geweest. Wethouder Bilker van volkshuisvesting stelde dat het er om
gaat 'dat we hier een eigen traject op zetten' en zei: "We moeten hier
met Sociale Zaken afspraken over maken." Hierop antwoordde de
SP-vertegenwoordiger Freerk Kalsbeek dat de gemeente de wet overtreedt
door iets te 'regelen' met de soos. En zo is het dan in feite ook.
Kortom: Dit is het probleem t.a.v. eigenaar-bewoners in de Vegelinbuurt
die afhankelijk zijn (geworden) van een bijstandsuitkering; een probleem
dat niet door betrokkenen zelf is opgeroepen, maar door de gemeente. U
bent wellicht gewend dat wij tevens met een voorstel komen om het
probleem op te lossen. In dit geval zijn wij hier niet in geslaagd
binnen het kader van de ABW-regelgeving. Dit is dan ook de reden dat wij
u deze kwestie puur als probleem voorleggen met het verzoek om dit punt
ter bespreking te agenderen voor de vergadering van de Cliëntenraad van
19-6-2000.
Met vriendelijke groet,
secretaris Ver. PEL