Afgelopen tijd hebben we diverse berichten gepubliceerd over de OZB-kwestie i.v.m. de tariefvaststelling voor de onroerende zaak belasting voor 2001.
De kwestie was afgelopen voorjaar zo 'opgelopen' dat B en W zich gedwongen voelden juridisch advies te vragen aan bureau Monsma en Partners. Een van de detailpuntjes die toen al aan ons opviel, was de vraag van B en W aan hen of de tarieven OZB met terugwerkende kracht niet wat omhoog konden (nee dus) en of er niet wat 'creatief' met de WOZ-waarden kon worden omgegaan...
Vooral dat laatste vond ik onthullend. Bureau Monsma antwoordde uiteraard dat dat helemaal niet kon. Dit was een van de punten die wij in een brief aan de Raad afgelopen voorjaar al hadden genoemd. De twijfel of de WOZ-waarden hier in Leeuwarden wel eerlijk worden bepaald slaat nu echter verder toe.
Uit de Leeuwarder Courant van 18-8-2001:


TWIJFELS AAN EERLIJKHEID ROND TAXATIES

Huiseigenaren klagen

DEN HAAG (GPD) - De Vereniging Eigen Huis (VEH) heeft grote twijfels over de eerlijkheid van de waardevaststelling van particuliere woningen.
In minstens 10 procent van de Nederlandse gemeenten zouden gemeentebesturen dubieuze afspraken hebben gemaakt met taxatiebureaus.
Daarnaast laakt de VEH het gebruik dat hertaxaties vaak worden uitgevoerd door dezelfde bureaus die voor de eerste, omstreden waardeschatting verantwoordelijk waren.
[Dat laatste is in Leeuwarden ook het geval: Bureau Houdringe doet zowel de taxaties als de hertaxaties als iemand bezwaar gaat maken. Verder is er nog een punt inmiddels boven water gekomen: Een medewerkster-taxateur van dat bureau vertelde ons op 17-8 jl. het volgende: Als een eigenaar of huurder bezwaar maakt tegen de aanslag, heeft hij/zij het recht het z.g.  'taxatieverslag' op te vragen. Daarin staan de z.g. 'referentiewoningen' waarmee het huis is vergeleken. Hier bleek uit zo'n verslag dat men werkt met kub.m. inhoud en uiteraard de getaxeerde waarde van de in het verslagje genoemde woningen. Als je dat dan omrekent naar een prijs per kubieke meter klopt er niks van als je die prijs vervolgens loslaat op je eigen woning; ook niet bij benadering. Maar dat terzijde.
Zij deelde mee dat deze 'referentiewoningen' HELEMAAL DE ECHTE REFERENTIEWONINGEN NIET ZIJN! Ze stelde dat de gemeente in werkelijkheid een ANDERE referentie gebruikt, nl. de recente verkopen. Zo was in bedoeld geval als referentie precies 1 recente verkoop gebruikt van een soortgelijke woning. Twee dingen deugden daar inhoudelijk niet aan: Ten eerste moeten er minimaal 2 referentiepanden worden gebruikt en ten tweede lag die verkoopdatum NA DE WAARDEPEILDATUM, ofwel NA 1-1-1999...
Kortom: Als een eigenaar of huurder vraagt om het taxatieverslag waar hij/zij volgens de wet recht op heeft, stuurt de gemeente Leeuwarden hem/haar iets toe wat 'fake' is omdat die referentie in werkelijkheid helemaal niet is gebruikt, maar iets anders...
Kortom: Dit is een van de manieren hoe de gemeente Leeuwarden de boel belazert. Uiteraard heeft de in werkelijkheid gebruikte referentiewoning een hogere waarde dan de WOZ waarde waartegen de eigenaar bezwaar maakte, zodat het lijkt alsof hij/zij met zijn/haar woning in feite nog aan de lage kant is getaxeerd en dus niet moet zeuren...
Kortom: De gebruikelijke boerenslimheid van het College van B en W.]

De VEH heeft minister van binnenlandse zaken Klaas de Vries gisteren in een brief op de hoogte gesteld van haar twijfels en eist een diepgravend onderzoek. "Als de informatie die wij hebben klopt, dan is er reden om ernstig te twijfelen aan de eerlijkheid van waardevaststellingen.
Bovendien kunnen burgers dan met reden vraagtekens gaan zetten bij de betrouwbaarheid van de overheid"
, aldus Frank van Loon, directeur algemeen ledenbelang van de VEH.

Het gaat om de waardevaststelling van woningen in het kader van de Wet Waardering Onroerende Zaken. Die eenmaal per vier jaar te vernieuwen vaststelling vormt de basis voor de berekening van het eigenwoning-forfait, de onroerendzaak-belasting en de waterschapslasten.
Een te hoge waardevaststelling kan burgers dus vier jaar lang te veel geld kosten.

De VEH kwam de zaak op het spoor via een onderzoek van de situatie in de Gelderse gemeente Renkum. Daar tekende maar liefst 22 procent van alle woningeigenaren bezwaar aan tegen de geschatte waarde van hun huizen. De gemeente schakelde voor een tweede taxatie geen onafhankelijke derde in, maar hetzelfde bureau dat voor de eerste, omstreden taxatie verantwoordelijk was.
[Zoals opgemerkt: Dat is in Leeuwarden ook zo.]

Volgens de VEH is inmiddels duidelijk geworden dat een soortgelijke gang van zaken in minstens vijftig gemeenten gebruikelijk is. Bovendien zouden taxatiebureaus in veel gemeenten afspraken hebben gemaakt die tot verstrengeling van belangen kunnen leiden.
Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].


Tenslotte:
Rest nog de vraag: Hoe creatief is de gemeente Leeuwarden met haar waardevaststelling van de woningen?
Daar zou m.i. nader onderzoek naar moeten worden ingesteld. Ik baseer dat op het volgende: Uit het vergaderstuk voor de behandeling van de tarievenkwestie OZB in de Commissie Bestuur en Middelen op 28-3-2001 bleek dat met name de incourante niet-woningen ten tijde van het Raadsbesluit over de vaststelling van het OZB-tarief (december 2000) qua WOZ-waarde berustten op onjuiste schattingen. (Dus niet op al gemaakte taxaties) Tevens bleek uit de bij het commissiestuk behorende brief van PricewaterhouseCoopers: "In een verslag van het taxatieoverleg wordt vermeld dat per 8 december 2000 45.775 objecten van de 47.021 zijn ingevoerd." Daarna stond in het rapport 'kwaliteitsanalyse taxaties' van januari 2001 van het taxatiebureau zelf, dat op het moment van indiening van deze kwaliteitsanalyse (18-1-2001) er nog 2.526 objecten (van de 47.401) zijn waarvan de taxatie nog niet (volledig) is afgerond. Hiervan hadden 683 objecten (van de 762) betrekking op incourante niet-woningen. Aldus een letterlijk citaat.

Dus: 2526 min 762 is 1764 woningen waarvan op 18-1-2001 de taxatie nog niet (volledig) was afgerond. Volgens dezelfde brief meldde het taxatiebureau op 14-2-2001 dat alle taxaties per 12-2-2001 waren afgerond. Op 7-2-2001 werd in een intern memo van een medewerker van Concerncontrol (gemeente) gemeld dat de waarde van de niet-woningen ongeveer 1 miljard lager was dan geraamd. Dit werd NIET aan B en W doorgegeven. Op 23-2-2001 werd dit feit uiteindelijk door de interim teamleider Belastingen aan de wethouder doorgegeven.
Als je praat over 'creatief' omgaan met WOZ-waarden van woningen, dan kun je denken aan doelbewust gerommel op voorhand bedacht, maar ook aan de verleiding op creatief te worden uit pure nood: Stel je voor: De afdeling Belastingen ontdekt een 'gat' van 1 miljard omdat de waardeinschattingen dat bedrag hoger liggen dan de taxaties zoals tot die tijd binnen zijn gekomen...
Eerste probleem: Hoe vertel ik DIT aan de wethouder?!
Tweede probleem: Moeten we niet redden wat er te redden is?
Ofwel: De verleiding op dat moment om creatief te worden wordt dan wel groot voor zo'n afdeling...
De vraag is dan bv.: Is er tussen 7-2 en 12-2-2001 contact geweest tussen de afdeling Belastingen en het taxatiebureau m.b.t. de *woningen* waarvan de taxatie nog niet was afgerond en zo ja, werd toen wellicht (gezien het dreigende debacle met de incourante niet-woningen) ingegrepen in de (voorlopig bepaalde) WOZ-waarden van de woningen waarvan de taxatie nog niet was afgerond?! Dit, om de opbrengstschade OZB wat te verzachten?!
Hierbij gevoegd de vraag van B en W (zie begin van dit verhaal) aan bureau Monsma en Partners of er niet wat creatief met de WOZ-waarden kon worden omgegaan en de juiste ingrediënten om over te gaan tot enige creativiteit uit nood, zijn aanwezig.
Kortom: Het motief is er, maar het harde bewijs ontbreekt. (nog?) De vraag of ook in Leeuwarden creatief is omgesprongen met de WOZ-waarden is alleen door nader onderzoek wellicht te bepalen.

secretariaat Ver. PEL