Uit de Gelderlander van 31 augustus 1999

Kamervragen over partnerformulier sociale dienst


Door onze verslaggever

WIJCHEN - De Socialistische Partij (SP) heeft schriftelijke kamervragen gesteld over de wijze waarop de sociale dienst van Wijchen opereert.
Sommige mensen die in Wijchen een bijstandsuitkering ontvangen moeten bij hun maandelijkse inkomstenbriefje ook nog een tweede formulier invullen waarin informatie gevraagd wordt over het bezoek van en aan eventuele partners. De cliënten moeten op het vragenformulier aangeven wanneer en hoe lang zij in de afgelopen periode bij hun partner geweest zijn.
Dezelfde informatie wordt gevraagd over het verblijf van de partner bij de uitkeringsgerechtigde. De manier waarop Wijchen privé-gegevens probeert te krijgen is voor het Tweede Kamerlid De Wit van de SP aanleiding om schriftelijke vragen te stellen aan minister De Vries van sociale zaken en werkgelegenheid. De Wit vraagt zich af of de gemeente Wijchen geen ontoelaatbare inbreuk pleegt op de privacy van mensen met een uitkering.
Hij wil van de minister weten of de Registratiekamer, die toeziet op de privacy, deze wijze van gegevens verzamelen wel tolereert. Als het partner-bezoekformulier toelaatbaar wordt geacht, vraagt De Wit zich nog af of de uitkeringsgerechtigde niet zelf in voorkomende gevallen een begin van bewijs levert van een strafbaar feit. Het kamerlid wijst in dat verband op het beginsel dat niemand gehouden is aan zijn eigen veroordeling mee te werken.

Het Wijchense SP-raadslid Leida Koenders heeft burgemeester en wethouders in een brief gevraagd het partner-bezoekformulier af te schaffen. Koenders spreekt van een 'overdreven aantasting' van de privacy van bijstandsgerechtigden.
Bovendien past het formulier haars inziens niet in het door de gemeente gepropageerde klantvriendelijke beleid. Koenders: 'De vrijheid van mensen wordt door deze methode op een vreselijke manier aangetast. De gemeente moet aangeven waar mensen die een uitkering hebben zich aan moeten houden, maar het wordt nu omgedraaid. Mensen weten niet meer wat hen boven het hoofd hangt: verlies je je uitkering als je partner toevallig drie keer in de week heeft meegegeten?'
Volgens het raadslid heeft de sociale dienst genoeg andere manieren om vast te stellen of er fraude wordt gepleegd, zoals de huisbezoeken van de sociale recherche. 'We zijn beslist niet tegen fraudebestrijding, maar dit gaat te ver. Je moet van dag tot dag aangeven wat je doet, dat is een behoorlijke aantasting van je leven.'

De sociale dienst heeft de SP inmiddels schriftelijk geantwoord dat het partner-bezoekformulier beslist geen standaardformulier is dat door iedere uitkeringsgerechtigde moet worden ingevuld. Het formulier is de afgelopen jaren slechts in zeer bijzondere situaties gebruikt, en alleen in die gevallen waarbij onduidelijkheid bestond over de woonsituatie. De afgelopen twee jaar zijn van vier tot vijf cliënten de omgangs-gegevens gevraagd via het speciale formulier, aldus een woordvoerder van de sociale dienst in Wijchen. De sociale dienst wijst er in de brief aan raadslid Koenders op dat het voor de Bijstandswet volstrekt helder moet zijn waar de bijstandsgerechtigde zijn of haar hoofdverblijf heeft. De dienst zegt het bezoekformulier louter als handig hulpmiddel te beschouwen. Cliënten worden nooit langer dan zes maanden achtereen gescreend. De gegevens die aldus worden verkregen maken het voor de sociale dienst mogelijk om het verblijfsritme van de cliënt te bepalen.
De sociale dienst wijst er in de brief aan de SP op dat het partner-bezoekformulier indirect op verzoek van cliënten tot stand is gekomen. De dienst krijgt namelijk regelmatig de vraag voorgelegd hoe vaak en hoe lang mensen met een uitkering bij hun partner mogen verblijven, willen ze hun uitkering niet verspelen. Het speciale inlichtingenformulier kan in die gevallen helpen om de feitelijke woonsituatie vast te stellen, aldus de sociale dienst.