Afgelopen maandagmiddag 20-3-2000 werd het Congres over de Armoedeval in
Leeuwarden gehouden. Dit bobo-festival voor genodigden waarvoor een
etreeprijs van ¦150,- p.p. moest worden betaald, werd door het P.E.L. en Stichting B.L.U.T. (Bond van Leeuwarder Uitkeringstrekkers) geboycot omdat we ten eerste vonden dat de gemeente de mensen had moeten uitnodigen die met dit probleem te maken (kunnen) krijgen en ten tweede omdat de entreeprijs ook bij een uitnodiging voor hen, een drempel is die de toegang belemmert. De SP heeft voor de deur van de Harmonie folders uitgereikt, wij hebben het er met BLUT wel over gehad om ook mensen te mobiliseren, maar dat is niet zo simpel tegenwoordig; de 60-er
jaren zijn lang voorbij...
Kortom: Dat werd helaas niks. Gezien de kranteberichten word ik al misselijk van de toonzetting van het hele circus: De 'uitvinding' van de armoedeval lijkt eerder iets waarmee degenen die alles qua bijzondere bijstand ed. willen afschaffen en de huursubsidie verlagen, mee op de loop gaan dan dat wordt geprobeerd om bv. door verhoging van minimumloon plus algemene bijstand onder afschaffing van de bijzondere bijstand - behoudens 'hardheidsclausule' de 'armoedeval' deels te verhelpen.
Als je tevens de inkomensschalen in de huursubsidietabellen wat 'langer' maakt en ze grafisch uitgezet wat minder steil laat verlopen, heb je het grootste deel van de 'armoedeval' eruit. Stijgt het inkomen, dan daalt de IHS gewoon wat geleidelijker, dat is het hele principe.
Gemiste kans om daar niet iets dergelijks naar voren te brengen?
Zouden de beleidsmakers in tranen zijn uitgebarsten en hebben gemompeld: "Briljant; dat we dat nu zelf niet even bedacht hebben?"
Ja, vast wel; busje komt zo.
Kortom: Hieronder het gebruikelijke getrek aan het verkeerde end van het touw van de armoedeval.
Uit de Leeuwarder Courant van 21-3-2000:
LEEUWARDEN - Zolang gemeenten werkloze burgers blijven subsidiëren met
kinderopvang, huursteun, koudetoeslagen [Wanneer was dat dan voor het
laatst? Bij de terugtocht van Napoleon over de Berezina?] en
kortingspassen is het probleem van de armoedeval onoplosbaar. Voor
werklozen blijft het dan financieel onaantrekkelijk om een betaalde baan
te nemen. Alleen afschaffing van dergelijke regelingen helpt.
['Een baan nemen' is ongeveer hetzelfde als een broodje kroket uit de muur trekken. Gewoon even doen en klaar is kees. Dat is de misleidende voorstelling van zaken die hier wordt gegeven. Verder is dit typisch VVD-gezwatel, praatjes van lieden voor wie het hebben, houden en halen nooit ver genoeg gaat en daarbij ook anderen het kleinste voordeeltje willen
ontzeggen. Praat van een rijke die de arme die ook eens een meevallertje
heeft, dit nog misgunt. Bovendien is nog nooit aangetoond dat vergroting
van de afstand tussen bijstand en minimumloon leidt tot minder
werkelozen in de ABW. Er speelt een complex van factoren mee bij het
zoeken, vinden en aanvaarden van betaald werk. En voor wat betreft die
subsidie op kinderopvang dacht ik nu juist altijd dat die bedoeld was
voor (in deeltijd) werkende vrouwen met één of meer jonge kinderen.]
Op deze pijnlijke conclusie werden gisteren zo'n honderd gemeente- en
landsbestuurders getracteerd in de Leeuwarder Harmonie. In opdracht van
de gemeente Leeuwarden presenteerde het Centrum voor Onderzoek van de
Economie van de Lagere Overheden [afgekort COELO] een groot aantal mogelijke oplossingen voor de armoedeval. Het ei van Columbus zat er niet bij.
[De krant rept niet over aanwezigheid van minister Klaas de Vries van Sociale Zaken, die ook zou komen. Zal het wel hebben laten afweten; Leeuwarden ligt ver weg en bovendien moet hij zich warmlopen om Bram Peper op te volgen.]
Gemeenten kunnen hun steunregelingen verruimen tot werkenden met een
laag inkomen, maar daarmee wordt de armoedeval alleen uitgesteld, niet
opgelost.
[Kennelijke nooit gehoord van een 'glijdende schaal' waarbij
de regeling langzaam afbouwt naarmate het inkomen stijgt.]
Het verlagen van lokale subsidies zou de armoedeval wel verzachten. Wie
immers minder subsidie kreeg, heeft ook minder te verliezen. De armoede
zelf blijft echter bestaan.
[Wie helemaal niks krijgt maakt van niks naar minimumloon pas een forse sprong... Geen armoedevallen, alleen vooruitgang.. Fantastisch toch, een goed VVD-voorstel dacht ik zo. Of klopt er iets niet aan?]
In het verlengde hiervan opperden de onderzoekers om uitkeringstrekkers
in een goedkoper huis te laten wonen.
[Daar gaan we weer: Meestal hebben dergelijke onderzoekertjes de ballen verstand van elementaire volkshuisvestingsmaterie en dat krijg je dit stomme geblaat. Ten eerste was de huursubsidie er nu juist voor bedoeld om voor iedereen de keuze qua woningprijsklasse, zij het binnen zekere grenzen, wat te vergroten, ten tweede moet de gemeente Leeuwarden dan niet fors willen omhakken in de goedkopere woningvoorraad, ten derde moet de WBC's aan het verstand gepeuterd worden dat die jaarlijkse waanzin van het automatisme van de huurverhogingen eens moet stoppen teneinde de jaarlijkse armoedeval voor
alle huurders te voorkomen, ten vierde doen we niet aan 'thuislanden'
voor alleen mensen met een uitkering omdat dat deportatiebeleid heet,
hoewel de gemeente Leeuwarden soms de indruk wekt hier wel voor te
voelen maar dan verspreid in kleine clusters over de stad, ten vijfde
zijn na WO2 door opvolgende regeringen in totaal al drie pogingen gedaan
tot varianten op 'huurbelasting', waarvan de laatste variant het 'scheef
wonen' verhaal was onder Heerma, ten zesde enz. enz.]
Zoiets werkt echter ghettovorming in de hand, constateerden ze.
[Indien mensen zelf in een systeem waarbij iets valt te kiezen, ervoor kiezen om bij elkaar te wonen in de goedkopere woningen, is daar niks mis mee, maar deze suggestie gaat uit van 'sturing' door gemeente of corporatie van bovenaf. Dat is het verschil.]
Een hoger minimumloon lijkt ook al geen optie. Als gevolg van de
wettelijke koppeling groeien dan ook de uitkeringen. Den Haag is
huiverig voor zo'n miljoenenoperatie. Bovendien wordt de armoede
weliswaar iets verzacht, maar de armoedeval blijft.
[Een suggestie is, om ten eerste de ABW qua achterstand die ontstond doordat jarenlang deze koppeling buiten werking werd gesteld, stap voor stap te repareren en tegelijk stap voor stap het minimumloon hierbij te verhogen, zodat de afstand ongeveer gelijk blijft. Daarbovenop komt zowel op ABW als
minimumloon in guldens het gemiddeld geldbedrag wat allerlei regelingen
op bijstandsniveau in het kader van de bijzondere bijstand extra
opleveren. Dit, onder gelijktijdige afschaffing van de bijzondere
bijstand. Hier zit een besparingspost qua ambtelijke uitvoeringskosten
in. Tenslotte worden de inkomensschalen aan de onderzijde van de
IHS-tabellen verlengd en wordt grafisch gezien de huur/inkomenstabel
'vlakker' gemaakt, zodat bij inkomensstijging de IHS in geld uitgedrukt
minder snel daalt; geleidelijker dus. Tenslotte moet de netto/bruto
systematiek in de ABW worden omgezet in de normale bruto/netto
systematiek, zodat indien er aan de onderkant van het belastinggebouw
iets verandert, dit ook doorwerkt in de ABW. Als voorbeeld kan men
denken aan de lagere percentages inkomstenbelasting in het nieuwe
belastingstelsel Zalm/Vermeend. Mensen in de bijstand hebben daar niks
aan, omdat hun uitkering netto vastligt en alleen t.b.v. de jaaropgave
achteraf en ook nog op basis van een volslagen afwijkende tariefgroep,
wordt 'gereconstrueerd'. Met het bovenstaande is de 'armoedeval
grotendeels verdwenen.]
De bijstandsnorm kan ook omlaag. werken wordt dan aantrekkelijker. Maar
het nadeel is dat mensen die echt niet kunnen werken hiervan de dupe
worden.
[Mensen die 'echt niet' kunnen werken horen m.i. niet in de bijstand, maar in de WAO of de WaJong. Voor mensen die wel kunnen werken geldt vooral voor pakweg boven de 35 of 40 jaar: Werkgevers nemen liever iemand aan op het minimum-jeugdloon en schoppen hem/haar eruit zodra hij/zij te duur wordt. Wat dat betreft zouden de minimum jeugdlonen moeten worden afgeschaft en worden vervangen door het minimumloon. Wat heeft iemands leeftijd met iemands prestaties te maken?]
De gemeenten kunnen het probleem in hun eentje niet oplossen,
constateerde PvdA-wethouder Hermien de Haan van Leeuwarden. Hiervoor is
Haagse politieke wil nodig, stelde ze.
[Waar was wethouder Hafkamp nu van PAL/GroenLinks? Die is toch wethouder van sociale zaken hier?! Bazige Hermien heeft zich zeker weer naar voren gedrongen: Ik zal het wel even doen... Dat zou me tenminste niets verwonderen.]
Einde eerste LC-bericht. Commentaar tussen [].
Uit de Leeuwarder Courant van 21-3-2000:
LEEUWARDEN - De koppeling tussen lonen en uitkeringen moet vervallen.
Als de uitkeringen achterblijven bij de gemiddelde loonontwikkeling
zullen meer werklozen geprikkeld raken een baan te nemen. Dit betoogde
VVD-kamerlid Henk Kamp gistermiddag tijdens een symposium over de
armoedeval in Leeuwarden.
[Over dat 'baan nemen' had ik het al. Als je bovendien bedenkt dat de VVD ook het liefst het minimumloon laat sneuvelen, weet je hoe de zetbazen van de ratten die zichzelf 'werkgevers' noemen, erover denken. Dat wordt dan wel werk maar geen onderdak, net als in de USA omdat je zo weinig verdient dat je de huur niet eens kunt betalen. "En de winsten: Ze blijven stijgen", schreef Forrester al in haar boekje 'De terreur van de Economie'... Ik denk dat d.m.v. de slogan: "Werken voor je uitkering" gekoppeld aan verlaging van
de uitkeringen, de VVD van plan is het minimumloon op te blazen in het
eerste de beste kabinet waarin ze weer zitten.]
Kamp vindt de ingreep gerechtvaardigd, nu er een tekort aan
arbeidskrachten is.
[Maar als er een overschot aan arbeidskrachten is, zou Kamp vinden dat het minimumloon omlaag moest, omdat de 'waarde' van de aangeboden arbeid daalt als er veel beschikbare arbeidskrachten zijn. Bij een tekort aan arbeidskrachten moeten volgens zijn eigen wetmatigheden de lonen omhoog, vanwege de schaarste, maar daar hoor ik hem niet over.]
De kamerleden Saskia Noorman (PvdA) en Anke Bijleveld (CDA) reageerden fel afwijzend. Beide wezen er op dat de koppeling is vastgelegd in het regeerakkoord.
[Geen verdere argumenten? Of schreef de journalist die niet op?]
Kamp, vasthoudend: "Ik ga het voor het volgende kabinet op de agenda zetten."
[Dus bij VVD in volgend kabinet: Afschaffing allerlei gemeentelijke regelingen voor de mensen met het minste geld plus verlaging van de ABW en wellicht ook extra vermindering IHS voor iemand die geen betaald werk heeft?]
Het loslaten van de koppeling is volgens Kamp een uitstekende manier om de armoedeval aan te pakken, het verschijnsel dat een uitkeringstrekker er financieel nauwelijks op vooruitgaat of zelfs achteruit boert, als hij werk vindt. Dit komt door het verlies van inkomensafhankelijke subsidies.
[Kamp bedoelt dat hij mensen in de bijstand een stelletje lui schorum vindt
dat niet wil werken en daarom flink gekort moet worden. Omdat hij dat
niet hard kan maken om de simpele reden dat dat een grove generalisatie
is van de feiten, waarbij er vele redenen zijn waarom iemand geen
betaald werk heeft, probeert hij het op deze manier. Bovendien doet hij
zo wat van hem als werkgeverslakei wordt verwacht: Hun belangen dienen
en verwoorden. De VVD is een wolvenpartij. Zodra ze een moment van
zwakte zien, vliegen ze je naar de strot. Laten we de messen scherp
houden!]
Einde tweede LC-bericht. Commentaar tussen [].