BRIEF PEL AAN GEMEENTERAAD OVER PUINHOOP OP BELASTINGAFDELING

VERENIGING PLATFORM EEN- EN TWEEPERSOONSHUISHOUDENS LEEUWARDEN POSTBUS 2602 8901 AC LEEUWARDEN TELEFOON: 058-2671636 E-mail: root@pel.xs4all.nl URL website: http://clik.to/pel ==============================================================

Onderwerp:
- Quickscan Monsma
en Partners ed.

Leeuwarden,26/11/2001

deze brief is gericht aan de hele gemeenteraad en in het bijzonder aan diegenen onder u die zitting hebben in de Commissie Bestuur en Middelen.
Voorzover ons bekend vergadert de Commissie Bestuur en Middelen op 28/11/2001 (gewijzigde datum) over de z.g. 'Quickscan' van bureau Monsma en Partners en aanverwante relevante stukken. Dit althans volgens het Memo van het secretariaat van de commissie Bestuur en Middelen aan de commissieleden d.d. 16/11/2001.

Onze reactie hierop betreft ten eerste een inhoudelijke reactie op de stukken zelf en ten tweede een reactie op de ontstane politieke situatie na het uiteindelijk toch openbaar worden van het aanvankelijk geheime rapport.

1. Inhoudelijke reactie:

Wij willen ons beperken tot datgene wat qua belastingen kan worden gerekend tot de additionele woonlasten. Dit, gezien de doelstellingen van de vereniging. Het schiet bv. deze doelstellingen voorbij om een uitgebreid commentaar te gaan geven op de situatie t.a.v. de baatbelasting, zolang deze geen bewoners treft in de binnenstad. Of op de legesheffing bij bouwaanvragen, hoewel de legesheffing bij de Averotoren (vermindering van de bouwsom?) een heikel punt blijft: Bureau Monsma constateert in haar brief van 16/11/2001 dat haar aanvankelijke stelling (vermindering bouwsom: lagere leges) niet juist was omdat dit 'volgens de dienst Stadsontwikkeling niet plaatsgevonden' heeft. Er werd en wordt zoveel beweerd. Al jarenlang is de D.S.O. 'een staat in de staat' en al jaren geleden wilde de toenmalige wethouder Geerts daar eens grote schoonmaak houden, maar zag daar uiteindelijk maar van af, want: "Dan houd ik geen DSO-top meer over"... Kortom: Dat hele brede onderzoek dat v.m. burgemeester Van Maaren door externe mensen (en niet door de eigen ambtenaren!) wilde laten houden m.b.t. het hele ambtelijke apparaat was zo gek nog niet.

Liet het zich aanvankelijk aanzien dat alleen bij de OZB zaken goed mis waren gegaan, het rapport van Monsma laat zien dat het veel ernstiger is: Het is goed mis over een heel breed front bij bijna alle belastingsoorten, heffingen enz. die de gemeente moet uitvoeren. Hoe kon men het zo ver de modder in laten zakken?! Puinruimen is nu noodgedwongen het motto en even noodgedwongen is men nu beland in de abnormale situatie dat men zwaar moet leunen op een extern adviesbureau. Dit begint bijna structurele trekjes te krijgen: T.a.v. geplande verbeteringen moet 'Monsma' nu steeds het 'huiswerk' nazien. (B.v. diverse zaken voor 2002)

Allereerst zit het fout m.b.t. de mandatering: Alle aanslagen en uitspraken op bezwaarschriften op het terrein van heffing en invordering van belastingen die lopen via Welzijn en Stadsontwikkeling zijn onbevoegd, tenzij de resp. directeuren zelf hebben ondertekend.
Op het punt van de Afvalstoffenheffing en de Reinigingsrechten ging de 'verkeerde' directeur mandateren aan de directeur van het energiebedrijf. (Afvalstoffenheffing is 'meeliftende post' op de energienota.) Gevolg: De hele heffing van de Afvalstoffenheffing door laatstgenoemde is ongeldig. Wij krijgen achteraf gewoon gelijk met ons verhaal wat we pakweg al houden vanaf 1996: Niemand is gehouden Afvalstoffenheffing te betalen via het energiebedrijf. Tweede onjuistheid was, dat o.i. de eindnota energie niet dienst kan doen als 'kennisgeving van aanslag' voor de Afvalstoffenheffing. We betogen al jaren dat men een separate kennisgeving van aanslag moet sturen, net zoals de waterschappen doen.
In een Memo: "Overzichtsnotitie verbeteracties belastingen" van B en W d.d. 13/11/2001 treffen we op blad 4 onderaan het voornemen aan, om vanaf 1/1/2002 dan eindelijk eens een z.g. 'kennisgeving' te sturen van de aanslag 'teneinde tegemoet te komen aan de bestaande juridische risico's m.b.t. de aanslagoplegging'. Het is wel typerend dat men pas eens de moeite neemt om hier naar te zien als een duur bureau dat zegt, in plaats van dat men gewoon naging of de kritiek klopte, ongeacht wie het zei. Dit onderdeel is bovendien van een dergelijke eenvoud, dat dit al jaren geleden in orde had kunnen worden gebracht.

Overigens blijven wij van mening dat het uiteindelijk zo moet, dat de gemeente geen belastingen/heffingen meer laat meeliften bij energiebedrijven. Uit de stukken maken wij op, dat de gemeente vanaf 2003 gewoon rechtstreeks een aanslag Afvalstoffenheffing wil sturen. Wij denken dat dit inderdaad de beste manier is, ook mede gezien de praktisch overweging dat ook een particulier nu al stroom kan inkopen bij diverse energiebedrijven en vanaf 2005 (?) ook gas. Daarmee zou u dan te maken krijgen met 'meeliftende posten' bij een allegaartje aan energieleveranciers, vooropgesteld dat zij hieraan uberhaupt zouden willen meewerken. Dit leidt tot chaos qua uitvoering.

Bureau Monsma stelt dat een vraag die een rol speelt bij de beslissing om de aanslagopheffing terug (naar de gemeente zelf dus) te halen, de kosten/baten verhouding is. Op zich juist, alleen denken wij dat gezien het bovenstaande het onontkoombaar is om dit zelf uit te voeren, om toekomstige problemen te voorkomen.

De gemeente stelt in haar reactie m.b.t. de Reinigingsheffingen (blz. 14 quick scan Monsma) dat de verordening 2002 inmiddels is voorbereid op het in eigen beheer opleggen van aanslagen per 1/1/2003. Dat bij alle verordeningen de gulden vervangen wordt door de euro is helder, maar hoe nu de verordening reinigingsheffingen is voorbereid op het in eigen beheer opleggen van de aanslagen in 2003 is ons niet duidelijk. Bureau Monsma verwacht overgangsproblemen: De tijdvakken van de afvalstoffenheffing lopen gelijk met die van het verbruiksjaar (Van eindnota naar eindnota Essent) en dat verbruiksjaar is (zoals Monsma al vermoedt) verschillend voor diverse wijken.
Zo loopt bv, het verbruiksjaar voor Heechterp van 1/7 tot 1/7 en delen van Leeuwarden-Oost van 1/2 tot 1/2.
O.i. is het niet zo moeilijk: Qua aanslag het eerste jaar synchroon meelopen met het verbruiksjaar van Essent, bv. steeds 1 maand daarna. Dus: Heechterp op 1/8. Aanslag: Volle bedrag hele kalenderjaar minus datgene van vanaf 1/1 reeds via Essent was betaald: O.i. draagt Essent de Afvalstoffenheffing aan de gemeente af op het moment dat de eindnota verschijnt.

VOORSTEL is, deze overgangsoperatie komend voorjaar samen met Essent uit te werken en in najaar 2002 met een voorstel daarover te komen aan de Raad.

Een algemeen punt is de afkondiging van de belastingverordeningen. Monsma signaleert op dit punt een risico, maar de gemeente meent dat het wel goed zit: Publikatie gebeurt via de 'Huis aan Huis' en de verordeningen liggen ter inzage bij de infobalie Stadskantoor.
Maar om te weten dat een verordening ter inzage ligt, moet je de Huis aan Huis wel bezorgd krijgen: Al langer dan een half jaar wordt dit blad niet meer bezorgd in Heechterp, in het Rode Dorp nog slechts incidenteel en in de Vegelinbuurt vol- gens onze info niet of ad-hoc.

VOORSTEL van onze kant is, om maar weer een ouderwets medede- lingenbord op te hangen in de hal van het Stadskantoor t.b.v. alle officiele afkondigingen van de gemeente. Dit bord is dan bedoeld als officieel publikatiebord en advertenties in Huis aan Huis en eventueel de plaatselijke dagbladen plus de ge- meentelijke website op internet dienen ter ondersteuning van de afkondiging.

De Onroerende Zaak Belasting:

In zijn algemeenheid constateert bureau Monsma dat er de nodige informele beleidsregels gehanteerd worden. Dit geldt ook voor de OZB.

Ten eerste vinden wij dat nu eindelijk eens de formele regels m.b.t. gedeeltelijke en algehele OZB-kwijtschelding vastgelegd en gepubliceerd moeten worden. Globaal is de praktijk wel min of meer bekend, maar vooral m.b.t. gedeeltelijke kwijtschelding OZB is de werkwijze niet helder.

Ten tweede is er de kwestie van de WOZ-waarde van woningen waarvan bekend is, b˜v. middels een verleende sloopvergunning, dat ze gesloopt gaan worden, maar die nog door huurders bewoond worden in afwachting van herhuisvesting.
Zowel voor huurders als voor de eigenaar is duidelijkheid en een vaste werkwijze van belang. Op blz. 9 bovenaan van de quick-scan van Monsma wordt een voorbeeld gegeven. Het beleid lijkt uit te gaan van een afbouw van de WOZ-waarde in 3 jaar:
Twee jaar voor de sloop 50 procent WOZ-waarde, een jaar voor de sloop nog 25 procent en in het jaar waarin gesloopt wordt nul procent. Hiervan was anders niets te merken bij de WOZ-waarden voor de laagbouw Mariniersespel en de S5 plus S12 flats aldaar, die allen op de nominatie voor sloop staan. Als dit alleen voor de eigenaar geldt, maar niet voor de huurder, dan hebben we een eigenaarsdeel met een lager WOZ-waarde dan op de aanslag gebruikersdeel staat!
Overigens vragen wij ons af welke besluiten er nu dan al zijn genomen m.b.t. de ongeveer 250 corporatiewoningen die in 2003 (!) gesloopt zullen gaan worden, volgens dit verhaal. Of valt dit onder de afdeling 'geheime' besluiten?!
Monsma stelt: "Op grond van het gelijkheidsbeginsel is er kans op een uitstralingseffect". Wat de belastingafdeling waarschijnlijk niet aan bureau Monsma meedeelde is het volgende:

Een aantal jaren geleden wilde woningcorporatie BWL haar duplexen in Huizum-West slopen. Zij had vermindering gevraagd van de WOZ-waarde van die huizen. Vrij logisch, want de vraag is: Wat is een woning eigenlijk nog waard waarvan bekend is dat deze gesloopt wordt?
BWL wist uiteindelijk na haar zaak verloren te hebben voor de Belastingkamer van de rechtbank, alsnog haar gelijk te halen bij het Hof: De WOZ-waarde van die woningen werd drastisch verlaagd. Gezien die uitspraak wonnen wij een t.b.v. een huurder van de v.m. grote Wilgenflat in de Wilgenstraat een bezwaarschrift tegen de hoogte van de WOZ-waarde van zijn huurflat.
Niet alleen werd deze waarde toen verlaagd tot f7000,- maar tevens ontvingen alle huurders van dit flatgebouw een gedeelte van het gebruikersdeel van de OZB terug dat zij reeds hadden betaald.
Onlangs verminderde de gemeente Groningen de OZB-aanslag voor woningen die gesloopt zullen worden, omdat zij de eerder vastgestelde WOZ-waarde niet meer in overeen- stemming vond met de marktwaarde.

VOORSTEL onzerzijds: Mede gezien de jurisprudentie BWL/Gemeente Leeuwarden inzake WOZ-waarde v.m. duplexen BWL Huizum-West vast en openbaar beleid vaststellen m.b.t. deze situaties.
Dit, in overleg met bureau Monsma en de Waarderingskamer.

Bezwaarschriftprocedures OZB:

M.b.t. de nieuwe procedures: Het vreemde feit doet zich voor dat afhankelijk van de dagtekening van de aanslag, er drie (!) tarieven van toepassing kunnen zijn in hetzelfde belasting- jaar:

a. Tarief zoals Raad vaststelde in december 2000.
b. Idem op 31/5/2001 (Afkondiging juli 2001)
c. Idem op 10/9/2001 (Afkondiging??)

Tweede punt is, dat bij het indienen van bezwaarschriften blijkt, dat hetzelfde bureau dat de taxaties verrichtte voor de nieuwe WOZ-waarden, ook gaat hertaxeren bij bezwaarschrif- ten. Dit werd eerder ontkend door wethouder De Haan, maar dat is gewoon onjuist, zo weten wij van bezwaarschriftindieners. Wij vinden dat een ander bureau de hertaxaties moet doen; dat lijkt ons wel zo zuiver, temeer daar Vereniging Eigen Huis signaleerde dat in sommige gemeenten taxatiebureau's door de gemeente worden betaald om de hertaxatie even hoog te laten uitvallen als de oorspronkelijke taxatie. Een dergelijk financieel belang achten wij uit den boze.
Voorstel: Openbaarmaking van de overeenkomst m.b.t. de algeme- ne taxatieronde om de WOZ-waarden per 1/1/99 vast te stellen, zoals die voor het eerst gebruikt worden in 2001 t.b.v. de OZB.
Het gaat om de overeenkomst hierover tussen gemeente Leeuwarden en bureau Houdringe in Drenthe.

Derde punt is, dat iemand die bezwaar maakt, het z.g. 'referentieverslag' kan opvragen bij de gemeente. In dit summiere overzichtje worden twee 'referentiepanden' aangegeven waarop de getaxeerde waarde van de woning werd gebaseerd.
Een taxateur van Houdringe heeft echter aan ons meegedeeld, dat deze referentiewoningen echter helemaal niet worden gebruikt door de gemeente Leeuwarden ter vaststelling van de waarde. In werkelijkheid zouden prijzen van recente verkopen van huizen in de omgeving gehanteerd worden.
M.a.w.: De gemeente misleidt op dit punt indieners van een bezwaarschrift. Wij willen hierover opheldering.

In zijn algemeenheid kan er bij een quick scan niet op elk detail ingegaan worden; de tijd ontbreekt eenvoudigweg om wat dieper te graven.
Ons VOORSTEL is dan ook om bureau Monsma een vervolgopdracht te geven, zodat zij een wat uitgebreider onderzoek kunnen doen naar diverse punten.

2. Reactie met betrekking politieke gevolgen inhoud 'quick scan' bureau Monsma:

Er waren blijkbaar een laatste rede van v.m. burgemeester Van Maaren plus publikaties in de landelijke pers voor nodig om het rapport openbaar te krijgen, wat voor ons de opmerkingen van Bram Peper in het TV-programma 'Buitenhof' over de Leeu- warder bestuurscultuur alleen maar bevestigt.

Voor wat de inhoud van het rapport zelf betreft: De afdeling belastingen blijkt dieper weggezakt dan we aanvankelijk dachten: Het gaat niet alleen om de OZB, maar over zowat alle belastingsoorten, waar wel wat mee aan de hand is. Dit is voornamelijk gebeurd onder de politieke verantwoordelijkheid van wethouder De Haan. Er is wel getracht een herstel-operatie in gang te zetten, maar toen was het kwaad al geschied. Zover had het nooit mogen komen! Het aftreden van wethouder De Haan is daarom terecht. Niet alle soorten gemeentelijke belastingen vielen echter onder verantwoordelijkheid van wethouder De Haan. Ook enige andere wethouders zijn voor de goede gang van zaken m.b.t. enige belastingsoorten verantwoordelijk. Sommigen zijn echter nog maar pas wethouder. Vraag is, of dan iemand alles geheel politiek is toe te rekenen. Voor de wethouders die al langer in het College zitten, geldt dit echter wel, zoals wethouder Hafkamp. (Afvalverwijdering)
We zullen hier verder kort over zijn: Of de PvdA nu 'uit wraak' wethouders van andere college-partijen naar huis wil sturen of niet, zal ons in feite een grote zorg zijn. Het enige wat werkelijk eens moet veranderen, is de wijze waarop de stad wordt bestuurd. Of dat nu met of zonder het huidige College kan, is voor ons minder belangrijk.

Hoogachtend,

Secretaris Ver. P.E.L.