Eindelijk is het dan zover: Het 'geheime' rapport Monsma is vrijgegeven.
Ik denk dat we dit uiteindelijk nog mede hebben te danken aan oud-burgemeester Van Maaren: Door haar opstelling in augustus jl. (Rapport hoort naar de Raad) plus de daarop volgende publiciteit rond haar aftreden, waarbij ook steeds weer dit rapport opdook, is zoveel druk gegenereerd, dat aan openbaarmaking niet meer viel te ontkomen.
Voor de helsdeuren weg, zogezegd.

Openingsartikel op voorpagina Leeuwarder Courant 17-11-2001:

LEEUWARDEN RISKEERT GROTE FISCALE STROP

Van een onzer redacteuren
LEEUWARDEN - De gemeente Leeuwarden dreigt door bestuurlijk en ambtelijk falen miljoenen aan verwachte belastinginkomsten mis te lopen. De risico's zijn het grootst bij de onroerend-zaakbelastingen (ozb) en de baatbelasting voor herinrichting van de binnenstad.

Dit blijkt uit de 'quik scan' van adviesbureau Monsma, die tot dusver door PvdA-wethouder Hermien de Haan (financien) geheim werd gehouden.
Monsma signaleerde na een vluchtig onderzoek deze zomer dat veel Leeuwarder belastingaanslagen onbevoegd zijn ondertekend. Dit geldt voor de onder middenstanders impopulaire baatbelastingen (begrote opbrengst: fl. 2,3 miljoen) en de afvalstoffenheffing, waarvan de gemeente zo'n fl. 16 miljoen verwacht.

Wie tijdig bezwaar maakt of heeft gemaakt, kan de foute ondertekening in zijn procedure of rechtszaak aangrijpen om de betreffende aanslag met succes aan te vechten. Wethouder De Haan kon gisteravond het actuele risico voor de gemeente niet in geld uitdrukken.

Vast staat dat Leeuwarden fl. 3,8 miljoen minder aan ozb-inkomsten krijgt dan begroot door te hoge taxaties van de vliegbasis, het Aegon-kantoor, het Cambuurstadion en de Ijshal.

De Haan en haar ambtenaren zijn sinds eind augustus koortsachtig bezig de gaten in de Leeuwarder belastingpraktijk te dichten. De wethouder wil de woonschepenbelastingen wegens de talrijke risico's zelfs helemaal afschaffen. De eigenaren krijgen hun geld over de laatste drie jaar terug.
[Het gaat hier om de z.g. 'Roerende Zaak Belasting', die door woonschipbewoners van meet af aan is bestreden. Zij boeken alsnog een succes!]

Voor Leeuwarden dreigt sinds kort ook nog een ondertoezichtstelling door de Waarderingskamer vanwege nalatigheden bij de uitvoering van de Wet onroerende zaken.
[Ook dit is een nieuw feit. De Waarderingskamer houdt toezicht op de goede gang van zaken bij de uitvoering van de OZB. Het zou niet zo gek zijn als Leeuwarden eens een tijdje onder toezicht werd geplaatst....]
Volgens de kamer moet Leeuwarden zeven mensen extra aantrekken om de wet correct te kunnen uitvoeren. De Haan denkt dat twee genoeg is.
[Kortom: De gebruikelijke domme koppigheid die al tot zoveel narigheid heeft geleid.]

De Haan stelde gisteravond bij het vrijgeven van het vernietigende belastingrapport, dat de financiële risico's deels juist in de openbaarmaking zelf schuilen.
[M.a.w.: Dat wij het vals spelen met bv. een ondertekening die niet deugt en daarom niet stand kan houden qua belastingaanslag, hoeft niemand te weten; in plaats van: Hoe gaan we dit nu verbeteren zodat het voortaan wel klopt?] Einde 1e LC-bericht op voorpagina.

Uit de Leeuwarder Courant van 17-11-2001:

EERST DE VERSNIPPERAAR, UITEINDELIJK OPENBAAR

Door Willem Bosma
LEEUWARDEN - Het geheime belastingrapport waarover PvdA-wethouder Hermien de Haan in augustus ruzie kreeg met burgemeester Loekie van Maaren, is dan toch boven water. Toen het stuk op 21 augustus in het college van burgemeester en wethouders werd besproken, stelde De Haan volgens bronnen in het college, dat het beter "in de papierversnipperaar" kon verdwijnen. Van Maaren wilde het de raad doen toekomen.

De 'quik scan risico's belastingen Gemeente Leeuwarden' is het resultaat van vluchtige studie van bureau Monsma en partners naar de fiscale handel en wandel van de gemeente Leeuwarden in verhouding tot de wet en de jurisprudentie. De Haan was beducht voor de grote financiele risico's van openbaarmaking van sommige door Monsma gesignaleerde missers.

De wethouder eiste daarom zelfs de exemplaren van collega's ter vernietiging op.
[Zo goed vertrouwde wethouder De Haan dus haar collega-wethouders en de toenmalige burgemeester...
Wie was er nu eigenlijk 'ziek' bezig: Burgemeester Van Maaren of wethouder De Haan?!]
Tegen de raadscommissie bestuur en middelen zei De Haan op 5 september, dat aanbevelingen van Monsma "in een verbetertraject gezet" waren.

De Volkskrant citeerde op 19 oktober - de dag van het maratondebat over Van Maaren - uit het angstvallig geheim gehouden rapport.
[Nee, dat debat dat tot 3 uur 's nachts duurde, was op maandagavond 29 oktober 2001 en de Volkskrant citeerde op die dag uit het rapport. M.i. moet je dat veiligheidshalve altijd net 1 dag eerder doen, als je er redelijk zeker van wilt zijn dat m.n. raadsleden dat stuk nog onder ogen komt.]
De primeur van het Amsterdamse ochtendblad viel qua politieke uitwerking in het water, omdat de krant die dag kampte met een extreme storing in de drukkerij. Veel Friese abonnees kregen hierdoor de krant nooit onder ogen.

Tegenover de verzamelde pers noemde De Haan de 'quik scan' die dag "een zeer onvoldragen aanzet voor een verhaal, dat nog niet van ons was".
[Een omslachtige manier om ten eerste de opdracht voor even een snel onderzoekje om te keren richting verwijt bureau Monsma; een bizar verwijt, want je kreeg waar je opdracht voor had gegeven en ten tweede een omslachtige manier om te zeggen dat je het niet eens was met de bevindingen. Moest nog wat wennen; dat zal het wel geweest zijn...]
De wethouder hamerde erop dat ambtenaren druk bezig zijn met verbeteringen. Openbaarmaking zou "een hoog bedrijfsrisico met grote financiële consequenties" voor de gemeente hebben.

Alleen de VVD, de SP en de Christenunie/SGP hebben daarna nog actief naar de 'quik scan' gehengeld. Hen werd een gekuiste versie toegezegd.
Deze is gisteravond per bode bij de raadsleden bezorgd, die er woensdag een mondelinge toelichting van De Haan op krijgen.
[M.a.w.: Nog steeds komt het complete rapport niet in de openbaarheid, maar een gecensureerde versie! Dit College en m.n. wethouder De Haan zijn hardleers en arrogant. Die arrogantie van de macht kan in maart a.s. worden afgestraft, door niet te stemmen op een van de collegepartijen, dus niet op PvdA, CDA, VVD of PAL/GroenLinks.]
Einde tweede LC-bericht. Commentaar tussen [].

Tenslotte uit de Leeuwarder Courant van zaterdag 17-11-2001 het derde bericht hierover:

MONSMA VOND IN LEEUWARDEN FISCALE PUINHOOP

LEEUWARDEN - De pijnlijke bevindingen van bureau Monsma leggen grote "afbreukrisico's" bloot in de Leeuwarder belastingpraktijk. In gewoon Nederlands: de gemeente kan er miljoenen aan reeds begrote inkomsten bij inschieten. Omdat veel belastingbetalers dat niet erg vinden, is het rapport voor hen gefundenes Fressen.

Een greep uit het rapport, dat de toestand van deze zomer beschrijft:

• Aanslagen en uitspraken op bezwaarschriften voor bouwleges en precario zijn, voorzover niet ondertekend door de directeur stadsontwikkeling zelf, "klaarblijkelijk onbevoegd" ondertekend.
• Aanslagen voor de baatbelasting herinrichting binnenstad en uitspraken op bezwaarschriften daartegen zijn onbevoegd vastgesteld en dus ongeldig.
  [Dat betekent dus dat geen enkele winkelier gehouden is deze onzin-belasting te betalen. De enige 'grondslag' van deze belasting is, dat nu de Nieuwestad en omgeving zo prachtig is geworden, dat dat omzetverhogend werkt en dat de winkeliers uit dankbaarheid daarvoor een paar centjes aan die arme gemeente moeten geven die dat allemaal betaalde...]
• Er is ernstige twijfel aan de juridische houdbaarheid van de gebiedsafbakening, die voor de baatbelasting is toegepast.
  [Ja, hoever strekt zich die fantastische uitstraling van die grijze Chinese losliggende gladde klinkers zich eigenlijk uit?!]
• Heffing en invordering van de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten door de directeur van energiebedrijf Essent zijn ongeldig, omdat hij niet gemandateerd is.
  [Bingo! Essent moet ook nooit gemandateerd worden. De gemeente moet gewoon weer rechtstreeks een aanslagbiljet Afvalstoffenheffing sturen.
  Weg met de 'meeliftende' posten op de eindnota energie. Ook op een rechtstreeks aanslagbiljet kan voor mensen in de bijstand gewoon kwijtschelding worden gevraagd. Tegen een rechtstreekse aanslag wordt vaak aangevoerd dat je via Essent in 12 gedeelten kunt betalen middels het meeliften met de voorschotten en dat je bij een rechtstreekse aanslag maar 2 vervaltermijnen hebt. Dat laatste is waar, maar als de gemeente een soepel invorderingsbeleid aanhoudt na de laatste vervaltermijn - bv. als je maar alles hebt betaald voor 31/12 - dan kun je dat nadeel makkelijk ondervangen.
  Voordeel rechtstreeks aanslagbiljet: Altijd per kalenderjaar; nooit 'gebroken' verbruiksjaren en op dat punt een 'schone' eindnota van Essent. En voor wie in 1 keer wil en kan betalen: Geen gedoe met narekenen: Voor het hele jaar weer van alles af; duidelijkheid qua administratie.]
• De opbrengst van de bouwleges (die berekend worden als een vast deel van de bouwsom) kan in strijd komen met de Gemeentewet, die maximaal kostendekkendheid toestaat.
• De leges voor de Averotoren zou "op gekunstelde wijze" tot een aanvaardbaar niveau zijn verlaagd door het achteraf knoeien met de bouwsom. [De gemeente ontkent dit, red.].
  [De blokhalen hierboven staan in het LC-artikel zelf en zijn van de redactie van de krant zelf. Dus: Wellicht soms teveel bouwleges laten betalen, maar als het een groot concern betreft (je vriendjes nietwaar?) gaan rommelen...]
• Voor (gedeeltelijke) kwijtschelding van onroerende-zaakbelastingen (ozb) hanteert Leeuwarden "informele beleidsregels" die rechtsongelijkheid in de hand werken, waarop andere belastingplichtigen zich zouden kunnen beroepen. [De gemeente ontkent dit, red.].
  [De kwijtscheldingsnormen OZB bij een laag inkomen zijn, vooral al het gaat om de mogelijkheid van gedeeltelijke kwijtschelding, al jaren bijzonder mistig. Ook wij zijn er nooit in geslaagd daar exakt achter te komen. Had je in de bijstand bv. weinig schulden, dan wilde het soms lukken, maar had je veel schulden weer niet...
  Logica??]
• Leidinggevenden bij de gemeente hebben geen zicht op de actuele belastinginkomsten en de stand van zaken bij incasso's. Bedragen, waarop wel wordt gerekend, kunnen oninbaar blijken.
  [Dit kunnen Jettine Vermaas, hoofd van afd. Belastingen en Hermien de Haan in hun zak steken...]
• De parkeerbonnen worden incidenteel uitgeschreven zonder code, zodat niet duidelijk is wie welke naheffing heeft betaald.
• Er zijn 425 bezwaren tegen de ozb-aanslagen ingediend, die succes kunnen hebben door een fout in de verordening.
  [Gedoeld wordt hier vermoedelijk op het aanvankelijk vastgestelde te grote tariefsverschil tussen het gebruikersdeel en het eigenaarsdeel.]
• Grote ozb-klanten is vooroverleg beloofd, maar de gemeente kwam die belofte niet na. Nu is er "na-overleg" met het risico dat de gemeente zich vastlegt op punten, die zich in een bezwaarprocedure tegen de gemeente keren.
  [Van meet af aan heeft het P.E.L. bezwaar gehad tegen dat 'vooroverleg' met bv. Nieuw Wonen Friesland: Een particulier kan ook niet 'overleggen', lees 'onderhandelen' of 'sjoemelen' met de WOZ-waarde van zijn/haar woning. Schandalig genoeg is er dus nu 'na-overleg'. Lees: Gesjoemel achteraf met de WOZ-waarden.
  Er is maar 1 goede manier: WOZ-waarden correct vaststellen en voor betrokkene: Bezwaarschriften indienen tegen de waardevaststelling als men denkt dat die niet klopt.]
• De 250 huizen van Nieuw Wonen Friesland aan de Mariniersespel zijn door de gemeente met het oog op sloop in 2003 informeel "begunstigd" behandeld in de ozb-sfeer. NWF betaalt in dit jaar maar de helft van de ozb, volgend jaar een kwart en in 2003 niks meer. Indachtig het gelijkheidsbeginsel kunnen andere belastingplichtigen eenzelfde bejegening eisen.
  [Hier kan het volgende over gezegd worden: Op 2-5-2001 verspreidde het PEL een pamflet in de laagbouw Mariniersespel met daarin o.a. de tip om toch vooral als huurders bezwaar te maken tegen de WOZ-waarde van de woningen. Immers: Wat is de waarde eigenlijk nog van een huis waarvan bekend is, dat het gesloopt wordt?!
  Daarvoor waren twee aanknopingspunten: Een eerdere soortgelijke kwestie m.b.t. de grote Wilgenflat, die door ons was gewonnen en waarbij de WOZ-waarde drastisch werd verlaagd na een bezwaarschrift t.b.v. een huurder en BWL die voor sloopwoningen van haar in Huizum-West uiteindelijk via het Gerechtshof ook een WOZ-waarde verlaging wist af te dwingen. Verder hadden we nog een bericht over een soortgelijke zaak in Groningen.
  M.a.w.: Een verlaging van de WOZ-waarde en daarmee van het te betalen bedrag leek mogelijk.
  Zoals de krant het echter nu omschrijft, lijkt het op iets heel anders:
  De volle WOZ-waarde is gewoon gehandhaafd, zodat de huurders de volle mep betalen, maar de verhuurder, Nieuw Wonen Friesland, betaalt eigenlijk maar de helft van wat ze moet betalen, in 2002 maar een kwart van WOZ-waarde maal tarief en in 2003 niks meer... Soort gedeeltelijke 'kwijtschelding' dus...
  M.a.w.: De verhuurder wordt met de OZB grof bevoordeeld, de huurder kan barsten! Bestuurscultuur en mentaliteit Leeuwarder gemeentebestuur die ALTIJD EN OVERAL VOORAL DEGENEN MET GELD EN INVLOED DE HAND BOVEN HET HOOFD ZAL HOUDEN! Wat er had moeten gebeuren, is: Handelen zoals is gehandeld in Huizum-West bij de gesloopte duplexen en bij de grote Wilgenflat: WOZ-waarde omlaag omdat vaststond dat ze gesloopt zouden worden. Vervolgens gewoon de tarieven loslaten en alles komt goed, zowel voor de huurder als voor de verhuurder.]
• Het waterschap, dat de gemeentelijke waardering van onroerend goed gebruikt voor de eigen belastingheffing, heeft de gemeentelijke gegevens verworpen wegens kadastrale onvolledigheid.
  [Gaat hier om eigenaarsdeel waterschapslasten. Zou kunnen dat waterschap dit heeft gedaan: Niks van gemerkt overigens. Ze hebben dat zeker alleen gedaan m.b.t. de 'grote jongens' qua WOZ-waarden, niet bij particulieren: Die aanslagen waren nog vrolijk gewoon gebaseerd op de nieuwe gemeentelijke WOZ-waarden! Een beetje eigenaar meldt uiteraard meteen het waterschap dat hij tegen de WOZ-waarde al een bezwaarschrift bij de gemeente indiende en dat hij dat nu dus ook doet tegen de aanslag van het waterschap...]
• De waarde van de vliegbasis was per 1994 tussen de fl. 87 miljoen en de fl. 112 miljoen lager, dan de gemeente heeft aangenomen. Dit levert de gemeente een strop op van fl. 2,5 miljoen.
• De bedrijven FEC en PD Facility hebben van de gemeente ten onrechte maar één keer de kans gekregen hun bezwaar tegen de waardering van hun pand te motiveren. De wet schrijft twee keer voor.
• De kans bestaat dat de inmiddels afgeschafte rioolrechtenheffing onverbindend is geweest, doordat het progressieve karakter van de heffing bij toenemend waterverbruik niet is onderbouwd.

Tenslotte: Het is wel duidelijk, dat het niet meer alleen gaat om OZB 3, maar dat het veel breder is geworden: Bouwleges, precario (uithangborden, terrassen ed.), baatbelasting, afvalstoffenheffing, parkeerboetes, de v.m. rioolrechten, reinigingsrecht en indirekt het eigenaarsdeel van de waterschapslasten. Alleen de hondenbelasting zat er nog niet bij, maar dat komt vast ook nog wel...
Kortom: Over een breed front is er van alles mis met de gemeentelijke belastingheffingen.
Het wordt nu echt tijd dat de Raad Hermien de Haan als verantwoordelijk wethouder ondanks dat de verkiezingen eraan komen, niet langer maar laat zitten, maar haar eindelijk eens gewoon het bos instuurt en met haar een stel incompetente ambtenaren!
Voor het PEL zijn met name die belastingen van belang die iets te maken hebben met additionele woonlasten: OZB, Afvalstoffenheffing, v.m. rioolrecht, reinigingsrechten en waterschapslasten.

secretariaat Vereniging PEL