Persbericht plus verzoek Tûmba aan CGB 17/7/2009 plus:
'Discriminatie alleenstaande bij zorgpolis voor minima'
Uit de Leeuwarder Courant van di. 28/7/2009 plus:
Verzekeraar wuift klacht zorgpolis weg
Uit de Leeuwarder Courant van wo. 29/7/2009 plus:
Minima vermoeden dat verzekeraar niet eerlijk is
Uit het Friesch Dagblad van wo. 22/7/2009.
Leeuwarden, 17/7/2009
De vereniging P.E.L. heeft Centrum Tûmba gemachtigd om namens haar een verzoek in te dienen bij de Commissie Gelijke Behandeling over de Collectieve Basisverzekering en de AV-Frieso. Dit verzoek is inmiddels ingediend.
Vereniging P.E.L. wil namelijk weten of er bij de (financiële) toelatingscriteria voor deze door Zorgverzekeraar De Friesland uitgevoerde zorgverzekering sprake is van (indirecte) discriminatie op burgerlijke staat, inzake de toegang voor mensen die geen bijstandsuitkering hebben.
Deze toegang is er in principe, mits men niet meer inkomsten heeft dan 120% van het voor die persoon/personen van toepassing zijnde bijstandsniveau.
Echter: er zijn situaties waarin 2 huishoudens hetzelfde netto inkomen hebben maar waarbij de alleenstaande of het eenoudergezin op grond van dit criterium net geen toegang heeft, maar een gezin wel. Hetzelfde verhaal gaat soms op voor een eenoudergezin versus een gezin. Wij vinden dit (indirecte) discriminatie op burgerlijke staat bij het aanbieden van goederen of diensten, in dit geval een zorgverzekering.
Weliswaar bewaakt niet De Friesland maar de gemeente de toegangspoort, maar het is wel de private partij De Friesland, die in haar overeenkomst met gemeente Leeuwarden akkoord ging met dit criterium.
Wij vinden dat zij dat niet had moeten doen, tenminste niet op deze voorwaarden.
We zullen nu moeten afwachten wat de CGB hierover zegt. Hieronder de tekst van het door Tûmba ingediende verzoek. Tûmba heeft gemeente Leeuwarden en zorgverzekeraar De Friesland van de indiening op de hoogte gesteld.
Overigens zijn wij op grond van de gekozen toegangscriteria van mening, dat tevens sprake is t.o.v. jongeren van leeftijdsdiscriminatie. Omdat er echter geen sprake is van een arbeidsverhouding, biedt de Algemene Wet Gelijke Behandeling hiervoor in dit geval helaas geen aanknopingspunten.
secretaris vereniging P.E.L.
Verzoeker
Vereniging PEL, belangenbehartigingsorganisatie voor minima op het gebied inkomen en huisvestingszaken in de gemeente leeuwarden
Vertegenwoordiger verzoeker
Discriminatie Meldpunt Tūmba, klachtenconsulent Mirka Antolovic
Eewal 56
8911 GT leeuwarden
Tel 058-2133233
Verweerder
De Friesland, zorgverzekeraar
Raad van Bestuur
Onderwerp
Hierbij is vermoedelijk sprake van ongeoorloofde ongelijke behandeling op grond van burgerlijke staat. Dit heeft betrekking op mensen die geen bijstandsuitkering ontvangen. maar wel maximaal 120% van het minimumloon verdienen.
Toelichting
De gemeente Leeuwarden en de zorgverzekeraar De Friesland hebben met elkaar een contract gesloten voor het kunnen aanbieden van een korting op de zorgpremies aan mensen met een laag inkomen. De twee verzekeringspakketten waar het hier om gaat zijn: de Collectieve Ziektekostenverzekering en de AV-Frieso.
Of een klant in aanmerking komt voor de verzekeringen hangt af van het inkomen.
Maar het inkomen is niet het enige criterium. De systematiek voor het wel of niet kunnen afnemen van de verzekeringen is namelijk ook gekoppeld aan de vraag of betrokkene inkomsten heeft die maximaal mogen bedragen: het voor betrokkene van toepassing zijnde bijstandsniveau vermenigvuldigd met een percentage: momenteel 120%.
Dit betekent dat men geen recht heeft op deelname aan een van deze verzekeringen als de
inkomsten hoger zijn. Daarmee komen ook andere criteria dan die van het inkomen om de hoek kijken:
leeftijd, burgerlijke staat, leefvorm en het wel of niet hebben van minderjarige kinderen.
(zie bijlage 2: de hoogte van de bijstandsbedragen per 1/7/2009)
Voor de afnemers van de verzekeringen die ook daadwerkelijk een bijstandsuitkering ontvangen, vormen deze criteria geen extra drempel voor hun toegang tot de betreffende verzekeringen. Voor de afnemers die een andere inkomensvorm hebben (een andere uitkering of een salaris uit loondienst) kunnen de bijstandscriteria echter wel een extra drempel vormen om toegang te krijgen tot de twee verzekeringen.
Bijvoorbeeld: een ongehuwde alleenstaande ontvangt inkomen uit loondienst. Deze persoon verdient minder dan 120% van het minimumloon en denkt daarom aanspraak te kunnen maken op de Collectieve Ziektekosten verzekering of de AV-Frieso. Toch is er een grote kans dat de aanvraag afgewezen wordt. De afwijzing vindt dan enkel plaats vanwege het feit dat iemand ongehuwd en alleenstaand is.
Verzoeker is van mening dat dit ongeoorloofd is. Bij een reguliere ziektekostenverzekering is het immers ook niet zo dat er gekeken wordt of de aanvrager ongehuwd, alleenstaand, gehuwd of samenwonend is. Dit criterium doet niet ter zake.
Verzoeker heeft zorgverzekeraar De Friesland gewezen op bovenstaand onderscheid en heeft gevraagd de koppeling aan de bijstandscriteria los te laten en alleen het inkomenscriterium te hanteren. De zorgverzekeraar heeft hierop geantwoord dat niet de verzekeraar. maar de gemeente verantwoordelijk is voor de criteria (bijlage 3).
Daar is verzoeker het niet mee eens. De zorgverzekeraar biedt de klant in samenwerking met de gemeente dit product aan (bijlage 4). Als de gemeente hierbij criteria hanteert die door de wet niet worden toegestaan zal de zorgverzekeraar haar contractpartner (de gemeente) te kennen moeten geven dat zij het product niet op de betreffende voorwaarden kan aanbieden.
Verzoeker heeft ook de gemeente verzocht de criteria aan te passen. Hierop heeft de gemeente te kennen gegeven vast te willen houden aan de koppeling met de bijstandssystematiek, ook voor de klanten die geen bijstandsuitkering ontvangen.
Verzoek
Er is door De Friesland geen objectieve rechtvaardiging voor bovengenoemd onderscheid aangedragen. Om die reden is verzoeker van mening dat de AWGB overtreden wordt vanwege onderscheid op grond van burgerlijke staat.
Het verzoek is of de Commissie Gelijke Behandeling de toelatingscriteria voor bovenstaande verzekeringen zou willen toetsen aan de AWGB en wil beoordelen of er inderdaad sprake is van direct of indirect ongeoorloofd onderscheid op burgerlijke staat bij het aanbieden van goederen en diensten.
UPDATE 28/7/2009
Op 28/7/2009 plaatste de Leeuwarder Courant naar aanleiding van ons persbericht en na met het PEL te hebben gebeld het volgende bericht:
LEEUWARDEN - Zorgverzekeraar De Friesland discrimineert alleenstaanden met een laag inkomen bij de collectieve ziektekostenverzekering voor minima en de aanvullende verzekering. Dat stelt de Vereniging PEL, die zich inzet voor de belangen van minima in Leeuwarden.
Namens PEL heeft Centrum Tûmba een klacht ingediend bij de Commissie Gelijke Behandeling.
Het probleem is volgens PEL, dat de zorgpolis voor minima is gekoppeld aan het niveau van de bijstandsuitkering.
Alleen mensen met een inkomen van maximaal 120 procent van de bijstand hebben recht op korting, ook als zij een andere uitkering of een salaris uit loondienst hebben. Voor bijvoorbeeld ongehuwde alleenstaanden geldt echter een lagere bijstandsnorm dan voor gehuwden of voor gezinnen.
Dat betekent dat alleenstaanden die hetzelfde verdienen als kostwinners van een gezin geen recht hebben op de goedkopere polis die deze gezinnen wel krijgen.
[N.B.: uitzondering is twee samenwonende alleenstaanden die samen niet meer inkomsten hebben dan 120% van het voor hen geldende bijstandsniveau. Hun bijstandsniveau samen is even hoog als het bijstandsniveau voor gehuwden en dus is 120 procent daarvan ook even hoog. Dit is dan ook de reden dat we spreken over indirecte discriminatie op burgerlijke staat omdat statistisch mag worden aangenomen dat er veel meer alleenwonende alleenstaanden (ongehuwden) zijn dan samenwonende alleenstaanden (formeel volgens de wet nog steeds ongehuwden) De wet kent maar twee typen qua burgerlijke staat: gehuwd of geregistreerd partnerschap en ongehuwd. Wil men aanknopingspunten vinden in de Wet Gelijke Behandeling, dan moet op deze wijze naar de kwestie worden worden gekeken.]
[N.B. 2: Het probleem zit uitsluitend in het inkomensgebied van 100 tot 120 procent van het voor een huishouden geldend bijstandsniveau. Immers: iedereen
die inkomsten heeft tot 100 procent van *zijn* bijstandsniveau mag in de
AV-Frieso, mits uiteraard inwoner van de gemeente Leeuwarden.
Daarom doet zich het probleem zich per definitie niet voor bij mensen met een
bijstandsuitkering omdat dan uiteraard de uitkering bestaat uit het voor die
persoon of personen van toepassing zijnde bijstandsniveau.
Binnen het inkomensgebied van 100-120 procent van het van toepassing
zijnde bijstandsniveau doet zich in sommige gevallen wel en in andere gevallen
het probleem niet voor.
Voorbeeld: een alleenstaande verdient per maand 1000 euro netto. Dat is net
iets minder dan het voor hem geldende bijstandsniveau: hij mag in de
AV-Frieso. Een gezin heeft bv. een lage WW uitkering: ook 1000 euro per maand.
Zij mogen ook in de AV-Frieso. Maar als een alleenstaande bv. 1100 netto per
maand verdient en datzelfde gezin ook netto 1100 per maand inkomsten heeft,
zit de alleenstaande boven de 120% van zijn bijstandsniveau en wordt
geweigerd, maar het gezin niet, omdat zij nog onder hun gezinsbijstandsniveau
maal 120% blijven. Zij komen pas bij 1476 euro (cijfers van 1/7/2009) aan hun
120 procent van hun bijstandsniveau. Met behulp van de bijstandstabellen
vermenigvuldigd met 120 procent is precies aan te geven tussen welke
inkomensniveau's het probleem zich voordoet bij een vergelijking tussen
alleenstaanden en gezinnen. Precies hetzelfde verhaal als hieroven vermeld,
gaat op - alleen met andere cijfertjes - als men het eenoudergezin (veelal ook
ongehuwd) vergelijkt met het gezin (veelal gehuwd)]
Hier is sprake van een ongeoorloofd onderscheid op grond van burgerlijke staat, meent PEL. "Bij een reguliere ziektekostenverzekering is het immers ook niet zo dat er gekeken wordt of de aanvrager ongehuwd, alleenstaand, gehuwd of samenwonend is."
PEL wil dat De Friesland uitsluitend naar het inkomen kijkt om te bepalen of iemand in aanmerking komt voor de goedkopere polis. De zorgverzekeraar verwijst naar de gemeente Leeuwarden die de criteria heeft opgesteld.
[Via politieke weg was door het PEL eerder voorgesteld om het toelatingscriterium te koppelen aan een percentage van het Wettelijk Minimum Loon.]
Volgens PEL echter is het de keuze van De Friesland, als aanbieder van het product, om met de gemeente in zee te gaan op voorwaarden die door de wet niet zijn toegestaan.
Eerdere pogingen van de belangenclub om de gemeenteraad te overtuigen van de vermeende ongelijke behandeling mochten niet baten.
Het argument dat gezinnen ook meer kosten hebben en dus meer gespaard moeten worden, gaat volgens PEL-secretaris Johan Bakker niet op. "Ook bij alleenstaanden moet de kachel branden En gezinnen profiteren toch al veel meer van bijvoorbeeld zorgtoeslag, huursubsidie en heffingskorting. Bovendien zijn kinderen gratis meeverzekerd."
[N.B.: Ongetwijfeld zal het zgn. draagkrachtbeginsel wel weer ten tonele verschijnen: gezinnen zijn arm en alleenstaanden zijn veel rijker. Genoemd had nog kunnen worden: de kinderbijslag plus het kindgebonden budget waarop een gezin met kinderen beide recht heeft: in feite dubbelop.]
UPDATE 29/7/2009
Na bovenstaand stuk in de Leeuwarder Courant reageerden zowel De Friesland als de gemeente Leeuwarden als door een adder gebeten en verscheen op woensdag 29/7/2009 het volgende verhaal in de Leeuwarder Courant:
LEEUWARDEN - Niet de zorgverzekeraar, maar de gemeente is verantwoordelijk voor de toegang tot de zorgpolis voor minima. Dat stelt De Friesland Zorgverzekeraar in reactie op een klacht die is ingediend bij de Commissie Gelijke Behandeling.
[Op deze wijze hebben gemeente en De Friesland indertijd getracht om zich op slinkse wijze in te dekken ten aanzien van mogelijke verwijten van (indirecte) discriminatie op burgerlijke staat bij het aanbieden van goederen en diensten. Immers: de gemeente is de lokale overheid en over de overheid kunnen geen klachten worden ingediend bij de Commissie Gelijke Behandeling. Maar men vergat dat overheid en private partij vervolgens bij overeenkomst tevens moesten vastleggen dat de gemeente de toegangspoort tot de AV-Frieso zou bewaken. Dat is vervolgens gebeurd in artikel 4 van de overeenkomst tussen De Friesland en de gemeente Leeuwarden. En het moest wel in de overeenkomst omdat normaliter de zorgverzekeraar zelf de toegangscriteria bepaalt voorzover de Zorgverzekeringswet dit niet dwingend voorschrijft. Tenslotte ziet men over het hoofd dat inzake overheidshandelen wel degelijk een klacht kan worden ingediend bij de Nationale Ombudsman. In eerste instantie hebben wij er voor gekozen het oordeel te vragen van de Commissie Gelijke Behandeling.]
De Vereniging PEL, die zich inzet voor minima in Leeuwarden, vindt dat alleenstaanden gediscrimineerd worden omdat zij minder snel dan bijvoorbeeld gezinnen in aanmerking komen voor de goedkope polis. Dat komt doordat de toegang is gekoppeld aan de normen voor een bijstandsuitkering.
Woordvoerder Otto Möller stelt dat dat een keuze is van de gemeente.
[Otto Möller is secretaris van de Raad van Bestuur van De Friesland]
"Wij vinden het niet fair dat wij nu van discriminatie beticht worden."
Volgens PEL is de zorgverzekeraar als aanbieder van de polis echter wel
verantwoordelijk.
[Als private aanbieder van een dienst, in dit geval een ziektekosten verzekering, heeft De Friesland zich middels haar overeenkomst met de gemeente akkoord verklaard met de financiële toegangscriteria.]
Een woordvoerder van de gemeente wijst op het minimabeleid van Leeuwarden,
waaronder de goedkope zorgpolis valt.
De gemeenteraad heeft er voor gekozen om dat te laten gelden voor iedereen met
een inkomen van 120 procent van de bijstand. "Die norm is voor alleenstaanden
lager, maar dat vinden wij gerechtvaardigd omdat zij ook minder kosten
hebben."
[Dus als je iets als "beleid" besluit is alles maar toegestaan?
Wel veel, maar niet alles. Voor de rest volgt weer de versleten grammofoonplaat met daarop:
alleenstaanden hebben minder kosten.
Eerder in dit bericht is daar al het
nodige over gezegd. Nog toegevoegd kan worden: ook als je aanneemt dat veel
alleenstaanden een kleiner huis bewonen dan een gezin, is er geen verband
tussen huurhoogte en grootte van de woning, althans niet doorslaggevend.
Huurhoogte heeft meer te maken met het bouwjaar en de oorspronkelijke
stichtingskosten van een woning.
Het "draagkrachtbeginsel" bij de
bijstandsnorm betekent dat er een aanname bestaat dat een alleenstaande met
70% van een bepaalde bedrag evenveel koopkracht heeft als een gezin met 100%
van dat bedrag. Dit soort aannames wordt vervolgens ook toegepast bij
huurtoeslag, zorgtoeslag, de AV-Frieso enz. Juist door deze cumulatie
(opeenstapeling) van effecten heeft een alleenstaande juist veel minder
koopkracht. Er is ook geen tweede persoon die ook wat inkomsten binnenbrengt
in het huishouden.
Eigenlijk zegt de gemeente: wij mogen wel discrimineren op
burgerlijke staat want ongehuwden hebben meer draagkracht want ze hebben
minder kosten. Als een alleenstaande ongehuwde met 1100 euro schoon niet in de
AV-Frieso mag maar een gezin met 1450 euro schoon in de maand wel, zegt de
gemeente dus dat die ongehuwde meer draagkracht heeft... (Reken dit
voorbeeld maar na: het klopt) Je moet maar lef hebben of een
gezinsfundamentalistisch bord voor je kop.]
Al eerder, namelijk op woensdag 22/7/2009 had het Friesch Dagblad een berichtje geplaatst:
Leeuwarden - De Friesland Zorgverzekeraar behandelt mogelijk niet iedereen met een laag inkomen even eerlijk, bij het afsluiten van een verzekering.
[Uit het berichtje blijkt dat het FD het verhaal niet al te goed heeft begrepen: het is niet zozeer een kwestie van niet eerlijk behandelen, hoewel je het zo zou kunnen noemen, maar van discriminatie op burgerlijke staat van groepen alleenstaanden met inkomsten tussen de 100 en 120 procent van het gezinsbijstandsniveau.]
Leeuwarders die rond het minimuminkomen verdienen, kunnen korting krijgen op twee verzekeringspakketten: de Collectieve Ziektekostenverzekering en de AV-Frieso. De korting wordt opgebracht door de zorgverzekeraar en de gemeente Leeuwarden.
Inwoners van de hoofdstad kunnen aanspraak maken op de korting als ze maximaal 120 procent van het minimuminkomen verdienen, hetzij uit werk, hetzij uit een uitkering. Ook worden nog een paar andere criteria meegewogen. Bijvoorbeeld leeftijd, burgerlijke staat, leefvorm en het wel of niet hebben van kinderen.
[Het probleem is dat de toegangscriteria voor deze verzekeringen zijn: u mag maximaal 120 procent inkomsten hebben van het bijstandsNIVEAU zoals dat in uw situatie zou gelden. Het is daarmee dat je deze criteria in huis haalt waarmee vervolgens het probleem begint.]
PEL, een belangenvereniging van minima, denkt dat De Friesland niet helemaa eerlijk is met die criteria.
Volgens de club kan iemand afgewezen worden alleen maar omdat die single is.
[Exacter gezegd: omdat diegene ongehuwd is.]
Tūmba, het Friese bureau voor gelijke behandeling, gaat nu uitzoeken df dat klopt. Het bureau heeft de gemeente Leeuwarden en de zorgverzekeraar gevraagd de zaak uit te leggen. De Friesland kon daarop vanmorgen nog niet reageren.
[Het verhaal loopt achter: de gemeente Leeuwarden en De Friesland waren in het verleden al door Tûmba benaderd over deze kwestie maar zij vonden dat de criteria gerechtvaardigd waren. De misser van het FD is dat ze niet vermelden dat Tûmba nu een verzoek heeft ingediend bij de Commissie Gelijke Behandeling om over de kwestie advies uit te brengen.]