Onderwerp: Abw en het LAT-project

Leeuwarden, 14-12-2000

Geachte Commissieleden,

Het stuk zoals dat aan U is voorgelegd stelt aan U vijf 'kernvragen', maar in feite zijn het deelvoorstellen:

  1. Meer en betere voorlichting aan de klanten.
  2. Afschaffing maandelijkse inkomstenverklaring en vervanging door mutatieformulieren. (Methode Sociale Verzekerings Bank)
  3. Invoering halfjaarlijkse statusformulieren. De klant kan dan checken of zijn bij Sociale Zaken bekende gegevens nog kloppen.
  4. Voor wat betreft het PEL akkoord op deze drie hoofdpunten. Meer zorgen geven ons de volgende twee punten, met name op het punt van de nadere uitwerking:

  5. Rechtmatigheidsonderzoeken op basis van signalen of gebeurtenissen, o.a. vanuit het Inlichtingenbureau, de klant zelf of vanuit de activeringsonderzoeken.
  6. In het voorstel zelf staat o.a. dat het accent meer op preventie zal komen te liggen. Betekent dat gewoon niet meer controle?
    Er staat ook dat de klant de regelgeving en de controlepraktijk die eruit voortvloeit in zijn aard moet accepteren.

    De klant hoeft echter helemaal niets. Dit is vragen om een 'gezindheid' van de klant die kennelijk ook een bepaalde mening behoort te hebben m.b.t. de Abw.
    Een voorbeeld: De kwestie 'opeten eigen woning': Het is niet en zal ook niet verplicht kunnen worden gesteld het als klant van SZ eens te zijn met het feit dat het vrijgelaten vermogen in de eigen woning slechts ¦15000 is en van het meerdere de helft, met een absolute limiet van pakweg ¦70.000,- Het is niet verplicht om een alleenstaande in de bijstandssystematiek te zien als een afgeleide van de bijstands-gezinsnorm, omdat de Abw zo in elkaar zit.
    We zijn tegen beleid dat aanstuurt op legalisme en 'politieke correctheid' en ook tegen het idee in de bijlage van de bijgaande nota om het Cliëntenplatform te gebruiken om de acceptatie te vergroten van de Abw-regelgeving. Het PEL zal zich op dit punt niet laten 'gebruiken'. (Samenvatting en meetpuntenmatrix nota 'Het LAT-project)

  7. Werken met risicoprofielen gebaseerd op een persoonlijke situatie van de individuele klant en op basis van ervaringsgegevens.
    Dit is het punt dat ons voor grote problemen stelt. Het gaat hier om fraude-risico's. In de bij het Commissiestuk behorende nota van Leeuwarden, Apeldoorn en Tilburg wordt o.a. gesproken van controle op maat en controle 'steekproefgewijs op risicogebieden door alle soorten klanten heen' in de vorm van 'intensieve nacontrole'.
    Wat betekent dat: Permanent bang moeten zijn voor een inval van de Sociale Recherche?
    Wat is de bedoeling: Een permanente sfeer van angst scheppen?

In bijgaande Nota wordt gesproken over 'profielen van risicosituaties en risicocategorieën'. Wij zijn tegen het benoemen van risicoprofielen op basis van groepsaanduidingen zoals bv. 'allochtonen'. Nu zal dat wel niet de bedoeling zijn omdat de staatssecretaris hierover ook al het nodige gezegd schijnt te hebben, maar wat te denken van bv.:

Kortom: Bij deze het verzoek aan de Commissie: Wilt U ook eens meedenken over 'risicoprofielen' die niet stigmatiserend of zelfs discriminerend zijn?
Het toekennen van vermeende groepseigenschappen gebaseerd op vooronderstellingen over menselijk gedrag in de toekomst is als het zich begeven op drijfzand: Gevaarlijk dus.

Of gewoon maar een 'zwarte lijst' met namen, gebaseerd op feiten uit het verleden?
Of is dat toch teveel hetzelfde als: "Eens een dief, altijd een dief", alsof iemand z'n leven na een uitglijer nooit zou kunnen beteren.

Samengevat: Het voorstel heeft een aantal positieve elementen, m.n. de afschaffing van de maandelijkse werkbriefjes, alleen zal het sterk afhangen van de uitwerking van het totaalpakket, m.n. op het punt van de 'risicoprofielen' of de klant de dag zal moeten prijzen of verwensen dat de inkomstenbriefjes werden afgeschaft, ofwel: Hoe hoog wordt de 'prijs' die de klant hiervoor gaat betalen?

secretariaat Ver. PEL