'Vijfhonderd banen voor kansarmen' plus:
'Steunfraude bij daklozen aangepakt'
Beide berichten uit de Leeuwarder Courant van vrijdag 9/9/2005 plus:
'Eenderde daklozen fraudeert'
Uit het Friesch Dagblad van vrijdag 9/9/2005.
Er zijn forse tekorten op komst bij Sociale Zaken. Er zijn twee belangrijke potjes met geld: Het werkdeel, waaruit de gemeente met name reïntegratietrajecten betaalt en het inkomensdeel, waaruit de bijstandsuitkeringen moeten worden betaald. Beide pottten met geld komen weg bij het Rijk. Staatssecretaris Van Hooff heeft de verdeelsleutel van die gelden veranderd en het resultaat is, dat sommige gemeenten meer rijksgeld krijgen, andere gemeenten minder. Waaronder Leeuwarden. Daarom heeft Leeuwarden nu vrij plotseling een fors tekort op de pot met geld waaruit de bijstandsuitkeringen moeten worden betaald. T.m. vorig jaar leek het er financieel allemaal nog wel redelijk voor te staan met de hoeveelheid bijstandsgeld: Er was zelfs een overschot. Nu is alles anders en de mensen in de bijstand moeten dat bezuren. Uit de Leeuwarder Courant van vrijdag 9/9/2005:
Van onze verslaggever
LEEUWARDEN - De gemeente Leeuwarden voert volgend jaar vervroegd vijfhonderd nieuwe gesubsidieerde banen in voor kansarme werklozen. Die banen kunnen worden betaald omdat mensen met een id-baan sneller dan verwacht uitstromen. Met deze kunstgreep hoopt wethouder Tom van Mourik (VVD) van sociale zaken een te kort van EUR 4,6 miljoen voor de uitbetaling van de uitkeringen te kunnen opvangen.
[Eigenlijk een idiote situatie: Veel mensen raakten hun ID/WIW-baantje
kwijt en anderen 'mogen' nu plotseling weer gesubsidieerd werk doen...
Zogenaamd beleid, maar in werkelijkheid pure improvisatie en ad-hoc
inspelen op de situatie. Die is: 4,6 miljoen tekort op het
uitkeringsdeel en kennelijk nu een overschot op het werkdeel van de pot
met geld die de gemeente krijgt voor de uitvoering van de Wet Werk en
Bijstand.]
De nieuwe banen zijn grotendeels bedoeld voor andere mensen dan de id-banen (de voormalige Melkertbanen). Ongeveer tweehonderd ID-ers kunnen wel doorstromen in een nieuwe baan als bijvoorbeeld wijk- of schoolhulp. Eerder was de invoering van de nieuwe subsidiebanen voor 2007 gepland, waarbij het om slechts vierhonderd arbeidsplaatsen zou gaan. De honderd extra banen die nu worden voorgesteld zijn speciaal bedoeld voor vijftigplussers.
[De ID-ers hebben te maken gehad met die omstreden Hudson-test die
uiteraard geheel objectief hen in drie groepen indeelde:
De
doorstromers, de wachters en de blijvers, zodat op wonderbaarlijke maar
uiteraard geheel objectieve gronden het aantal 'blijvers' aardig
overeenkwam met de hoeveelheid geld die de gemeente voor het
gesubsidieerde werk 'nieuwe stijl' had uitgetrokken...
Er blijven dus 200 ID-ers over, zij het met een slechtere
arbeidsovereenkomst.
De 400 nieuwe subsidiebanen zijn voor mensen in de bijstand die eerst
een half jaar moeten 'werken met behoud van uitkering' en vervolgens een
half jaar op basis van loonkostensubsidie. Zonder enige baangarantie.
Na 1 jaar zijn ze terug bij 'af'... Draaideurbaantjes dus en dwangarbeid
het eerste half jaar. Bij die 400 baantjes komen nu dus 100 extra
'baantjes', in totaal 500 maal een half jaar dwangarbeid en 500 maal een
half jaar even uit de bijstand... Dit alles 1 jaar eerder dan gepland.
En die 100 extra 'baantjes' zijn voor 50-plussers die dus ook een half
jaar dwangarbeid mogen gaan verrichten. En na dat jaar zijn hun kansen
op regulier betaald ongesubsidieerd werk uiteraard aanzienlijk
gestegen... Of niet soms?
Een tip voor de wethouder: Moet er bijstandsgeld worden bespaard, haal
alle 500 mensen vanaf de start uit de bijstand en betaal hen loon.
Dat scheelt weer 500 maal een half jaar bijstand betalen, is 250 maal 1
jaar bijstand. En wij zeuren niet meer over dwangarbeid...]
Het miljoenentekort op de bijstandsuitkeringen is het gevolg van de invoering van de Wet werk en bijstand (Wwb), die de gemeenten volledig verantwoordelijk: maakt voor de uitvoering van de bijstand. Het rijk geeft nu jaarlijks een vast bedrag uit, dat over de gemeenten wordt verdeeld.
[Aanvankelijk, tijdens staatssecretaris Rutte op Sociale Zaken in Den Haag, leek die rijksverdeelsleutel behoudens de nodige kinderziekten qyua systematiek, niet zo slecht uit te pakken voor Leeuwarden, maar nu dus wel.]
Terwijl sommige gemeenten straks miljoenen extra krijgen, zit Leeuwarden met een gat van EUR 4,6 miljoen, terwijl was uitgegaan van maximaal EUR 3,5 miljoen. Aan de andere kant blijkt er nu wel onverwacht veel geld te zijn voor projecten om mensen aan werk te helpen.
[Er was wel bekend dat er ellende aan zat te komen, maar die pakt nog 1.1 miljoen euro slechter uit dan al werd verwacht. De lobby van een aantal gemeenten, waar juni jl. nog sprake van was, heeft dus niets opgeleverd.]
Naast de gesubsidieerde banen kondigde Van Mourik nog andere maatregelen aan om het miljoenengat op te vullen. Honderd aanvragers die een relatief grote kans hebben op een baan, zoals afgestudeerden, krijgen intensieve begeleiding om te voorkomen dat ze in de bijstand komen.
[Tot nu toe niks van gemerkt: Het enige wat wij horen, is klachten van afgestudeerde schoolverlaters, die zelfs het aanvraagformulier voor bijstand door het CWI wordt geweigerd en die zich ook niet eens mogen inschrijven als werkzoekende... Het PEL heeft hierover vragen gesteld aan het College, maar een reactie hebben we nog niet.]
Op diezelfde dag kwam de Leeuwarder Courant met een tweede bericht, dat
overschijnlijk niets had te maken met het bovenstaande verhaal, maar in
werkelijkheid wel. Plotseling is nu toevallig steunfraude ontdekt bij
daklozen met een daklozen-bijstandsuitkering. Deze uitkering is lager
omdat men geen 'woonkosten' zou hebben. Wat niet helemaal waar is:
Helemaal gratis slapen bij de Terp of het Leger des Heils is er ook niet bij. Vanwaar nu die plotselinge 'ontdekking'? Simpel: Het College denkt ook nog te kunnen besparen door z.g. veel 'fraude' te constateren, zodat de uitkering kan worden ingetrokken. Ongetwijfeld is die besparing ook al ingeboekt, nu nog even realiseren... Uit de Leeuwarder Courant van vrijdag 9/9/2005:
LEEUWARDEN - Alle dak- en thuislozen in Leeuwarden worden de komende tijd strenger gecontroleerd of ze de uitkering terecht ontvangen. De strengere controle maakt deel uit van de plannen van wethouder Tom van Mourik van sociale zaken om het miljoenentekort bij de uitvoering van de bijstand op te vangen.
[Maakt deel uit van de plannen... Wat kunnen we nu verwachten: Amsterdamse toestanden, waar honderden en honderden mensen hun bijstandsuitkering kwijtraakten en de rechtbanken volkomen verstopt raakten door alle daartegen aangespannen procedures, zodat mensen maanden en maanden totaal zonder geld zitten?!]
Bij een steekproef onder dertig daklozen is eerder dit jaar gebleken dat eenderde geen recht had op de bijstand. De fraudeurs hadden een postadres opgegeven terwijl ze feitelijk bij iemand anders in huis woonden.
[Wat heet: Bij een ander in huis wonen? Zoals een van onze leden ons
schreef: "Wat verder schrijnend is, dat Van Mourik nog door intensieve controle geld wenst weg te halen bij dak- en thuislozen. Is dan
werkelijk een ieder, die een particulier postadres heeft, en zich daar
misschien ook scheert en douched eens in de week of zo, en daar een
worstebroodje en een bak koffie krijgt dan ook maar fraudeur?
Wat mag de zwerver dan nog wel? Alleen bij het Leger des Heils
ingeschreven staan? Dan loopt ook die voorziening, waar Hafkamp
[wethouder Hafkamp] al op wilde korten, over wegens gebrek aan capaciteit. En waar is het veel geroemde particulier initiatief, wat ook richting dakloze in stand gehouden moet worden. Het lijkt erop of alleen die zaken, die nog onder controle van de overheid zijn, het vertrouwen genieten. Nou, dan zitten we toch in de Sovjet-Unie. Het plaatje wordt steeds duidelijker." Einde citaat.
Tevens is er ook het 'logeercircuit': De dakloze die dan weer op straat zwerft, dan weer een weekje hier logeert bij kennissen, dan weer even daar enz. Het hele bijstandssysteem is gewoon niet toegesneden op hoe
dak- en thuislozen vaak leven. En dan heet het 'fraude'...]
Hoewel de dertig daklozen niet toevallig zijn gekozen, vermoedt Van
Mourik dat er onder de ongeveer 250 daklozen die in Leeuwarden hun
bijstand ontvangen nog aardig wat mensen hun uitkering onterecht
ontvangen. "ln 2001 hadden we 110 daklozen met postadres, vorig jaar
waren dat er 250. Je kunt ervan uitgaan dat een deel misbruik maakt van
de bijstand", aldus Van Mourik.
De wethouder kon niet zeggen of er in Leeuwarden nu feitelijk minder daklozen zijn dan tot dusver gedacht.
"Er zitten hier daklozen die hun uitkering elders ontvangen. En er
zullen in Groningen ook Leeuwarders zitten."
[Hij wil zeggen, dat eigenlijk het aantal daklozen niet stijgt. Maar als
je mensen spreekt die na jaren weer eens Leeuwarden bezoeken, zeggen ze,
dat het straatbeeld duidelijk laat zien, dat er door de jaren heen meer
daklozen door de stad zwerven. En is het eigenlijk wel misbruik van de
bijstand als iemand door Leeuwarden zwerft, maar zijn uitkering krijgt
van de soos in Groningen en andersom? Hij heeft niks teveel gehad aan
bijstand, het enige is, dat het geld uit het 'verkeerde' potje kwam, wat gewoon komt omdat het bijstandsbudget gemeentelijk is. En een paar maanden later loopt de Leeuwarder zwerver met zijn Groninger
soos-uitkering weer in Groningen en vice versa...
Eigenlijk zouden
dak- en thuislozen hun bijstandsuitkering rechtstreeks van het Rijk moeten
hebben, waarbij het niks uitmaakt waar je omzwerft, zolang het maar
binnen Nederland is.]
Met de invoering van gesubsidieerde banen en de intensievere begeleiding van honderd goed bemiddelbare werkzoekenden moet de strengere controle een bezuiniging van EUR 3,7 miljoen aan bijstandsgeld opleveren. Het gat van EUR 0,9 miljoen dat daarna nog bij de begroting overblijft, wordt betaald uit algemene middelen.
[Dat is een heel bedrag. Kortom: De heksenjacht op alle mensen met een
bijstandsuitkering is begonnen...
In dat kader zie ik ook de SoPo-aktie
in Bilgaard, die onder valse voorwendsels bij mensen in de bijstand op
huisbezoek ging...
Kortom: Gewroet in het geniep staat mensen te
wachten...
De dubieuze 'risico-profielen', die inhouden dat mensen
vermeende groepskenmerken opgeplakt krijgen, zoals bijvoorbeeld ook
kamerbewoners, zullen wel weer opgepoetst worden en de jacht kan
beginnen...]
Uit het Friesch Dagblad schreef over de dertig daklozen waarvan tien hetten te frauderen. Deze krant maakt daar in de kop meteen maar van: Eenderde daklozen fraudeert... Nu is eenderde van 250 mensen bij mij 83 mensen, terwijl het gaat om eenderde van 30 mensen, is 10 mensen... Over demagogie gesproken...
vrijdag, 9 september 2005, Regio Friesch Dagblad
Leeuwarden - Alle 250 daklozen die in Leeuwarden een uitkering krijgen, worden gecontroleerd op fraude. Uit een steekproef onder dertig daklozen bleken er tien ten onrechte een uitkering te krijgen. De controle is een van de maatregelen waarmee de gemeente de bijstandskosten wil bedwingen. Dit kondigde wethouder Van Mourik (sociale zaken) gisteren aan. "Er bestond al langer het vermoeden dat enkele personen misbruik maakten van de uitkering", aldus de wethouder.
Het aantal mensen met een postadres op een van de maatschappelijke instellingen, waardoor ze een uitkering kunnen ontvangen, groeide van 110 in 2001 tot 250 in 2004. Uit een willekeurige test onder dertig daklozen bleek meteen dat er tien mensen fraudeerden. "Reden om nu de hele groep tegen het licht te houden." Van geval tot geval wordt bekeken of er geld kan worden teruggevorderd. Minder mensen in de bijstand betekent minder kosten voor de gemeente. En dat is nodig, want Leeuwarden krijgt hiervoor ook veel minder geld van het Rijk. De stad krijgt in plaats van twintig miljoen euro voor de uitkeringen nu nog maar iets meer dan vijftien miljoen euro. Lobbypogingen, samen met andere gemeenten, om die korting tegen te gaan, leverde voor Leeuwarden niets op. Van Mourik: "Het Rijk schiet schromelijk tekort door gemeenten geen inzicht te geven in de hoogte van de uitkeringen voor de komende jaren."
[Dat is dan een kleine 5 miljoen tekort; de LC sprak over 4,6 miljoen, dus in die orde van grootte zal het wel zitten. Van Mourik heeft op een punt gelijk als hij stelt dat het Rijk tekort schiet qua duidelijkheid over hoeveel geld gemeenten krijgen voor de bijstandsuitkeringen ihkv de WWB.]
Behalve geld voor uitkeringen zit er in de uitkering van het Rijk voor de Wet Werk en Bijstand (WWB) ook een som geld voor de re‹ntegratie van werklozen en gesubsidieerde arbeid (vijftig miljoen euro). Duidelijk is dat dit bedrag de komende jaren hetzelfde zal blijven. Leeuwarden wil nu honderd mensen extra uit de bijstand halen en gesubsidieerd werk laten doen. De stad zou het aantal voormalige ID-ers (ooit zo'n 1100) terugbrengen naar 400. Momenteel zijn er nog 322 ID-ers, en die worden naar een reguliere baan geholpen.
[Dat laatste lijkt me sterk: M.i. gaat het om 200 'blijvers', degenen met vroeger een ID-baan die gesubsidieerd werk blijven houden.]
Vanaf 2007 zou een nieuwe groep van 400 mensen met gesubsidieerd werk kunnen beginnen. Dat wordt nu vervroegd: volgens het nieuwe plan kunnen ze al in 2006 aan de slag. Bovendien worden het er honderd meer. Het is nog onduidelijk welk werk zij gaan doen.
De derde maatregel om de tekorten van de WWB op te lossen is het aanbieden van dagbesteding en reïntegratietrajecten aan honderd mensen die zeer kort werkloos zijn. "Het gaat bijvoorbeeld om scholieren. Zij krijgen geen bijstandsuitkering, maar worden wel betaald."
[Het gaat om schoolverlaters. Daarvoor komt een vage regeling voor jongeren, met een heel lage beloning, nog minder dan in de bijstand. We hebben dit qua stukken eerder in de Cliëntenraad Sociale Zaken aan de orde gehad. Het zijn van die regelingetjes die ergens opborrelen in Den Haag waar Leeuwarden dan ook snel op inhaakt. De details ben ik even kwijt, ik zou eerst de stukken even moeten opgraven, maar veel bijzonders was het niet en hoe iemand daar van zou moeten leven was me toen helemaal een raadsel.]