Brief PEL aan leden commissie Welzijn:
Reactie op Jaarverslag 2002 en 2003 van de Sociale Zekerheidskamer


Op woensdagavond 8/12/2004 behandelt de commissie Welzijn o.a. het Jaarverslag 2002 en 2003 van de Sociale Zekerheidskamer, een adviesorgaan van B. en W. waar met name bezwaren tegen beslissingen van Sociale Zaken worden behandeld, maar bv. ook bezwaren tegen beslissingen over de Vangnetregeling Huursubsidie.
Naar aanleiding daarvan stuurden we op 3/12/2004 onderstaande brief naar alle leden van deze commissie.
Het Jaarverslag wordt bovendien nog behandeld in de openbare vergadering van het Overlegorgaan Cliëntenraad met de afdeling Sociale Zaken op 16/12/2004.


VERENIGING PLATFORM EEN- EN TWEEPERSOONSHUISHOUDENS LEEUWARDEN
POSTBUS 2602  8901 AC  LEEUWARDEN
Telefoon: 058-2671636  E-mail: root@pel.xs4all.nl
***************************************************************

Aan: de leden van de commissie Welzijn

Betreft: jaarverslag 2002 en 2003 Sociale Zekerheidskamer

Geachte leden van de commissie Welzijn,

Op 8 december bespreekt u het jaarverslag van de sociale zekerheidskamer over 2002 en 2003. Belangrijkste conclusies:
* De mid-office van sociale zaken is stelselmatig te laat met het indienen van een verweerschrift. Daardoor is de voorraad te behandelen bezwaarschriften gestegen naar 201 aan het eind van 2003.
* 1 op de 2 ingediende bezwaarschriften leidt tot een voor de burger gunstiger besluit, merendeels omdat sociale zaken na ontvangst van een bezwaarschrift de oorspronkelijke beschikking haastig (nou ja, haastig...) intrekt (65%).

T.a.v. het eerste aandachtspunt het volgende. Dit probleem speelt al sinds wij deelnemen aan de cliëntenraad sociale zaken (inmiddels al een jaar of 7). Wij hebben er in het verleden al meerdere malen op gewezen dat het overschrijden van de wettelijke termijnen voor burgers uitermate frustrerend is. Het wordt bovendien als onrechtvaardig ervaren dat het te laat indienen van een bezwaarschrift gegarandeerd leidt tot niet-ontvankelijk verklaring, terwijl sociale zaken het zich kan veroorloven verweerschriften stelselmatig te laat in te dienen zonder dat hierop enige sanctie staat. Voor mensen met een bijstandsuitkering is het bovendien extra vervelend omdat zij zelden over financiële reserves beschikken. Om dan na 4 of 5 maanden (een gebruikelijke termijn) nog eens te horen te krijgen dat je bezwaarschrift wordt toegekend en je alsnog het ingehouden geld krijgt, is werkelijk te cynisch voor woorden.

Wij zijn het oneens met de sociale zekerheidskamer dat de termijn van 14 weken waarbinnen de gemeente op een bezwaarschrift dient te beslissen aan de krappe kant is. Een burger heeft maar 6 weken om een bezwaarschrift in te dienen en moet daar net zoveel stappen voor zetten als sociale zaken voor het opstellen van een verweerschrift. Het ambtenarenapparaat moet dus niet zeuren over een hoge werkdruk. Ze kunnen er tenslotte ook voor kiezen de prioriteit te verleggen van het opleggen van sancties naar het tijdig afhandelen van bezwaarschriften. Uit de reactie van het college begrijpen wij dat ook zij van mening is dat er het een en ander mankeerde aan de prioriteitsstelling. Inmiddels is deze bijgesteld en is er minder aandacht voor het opleggen van sancties en meer voor het opstellen van verweerschriften. Wij zijn het eens met deze bijstelling , ook al realiseren wij ons dat de betrokken ambtenaren een groot deel van hun arbeidsvreugde ontnomen wordt. In hoeverre de bijstelling enig effect heeft moet natuurlijk worden afgewacht.

Wat het tweede aandachtspunt betreft, het is ronduit ridicuul dat 1 op de 2 bezwaarschriften leidt tot een voor de burger gunstiger beslissing. Het is zelfs nog dwazer dat het in de meeste gevallen niet eens tot een zitting van de kamer komt, maar sociale zaken al op voorhand de bestreden beschikking intrekt.

Er zijn enkele mogelijke verklaringen:
1 De betrokken ambtenaren van de afdeling sociale zaken zijn stuitend incompetent. Collectief ontslag dient zich aan als probate remedie.
2 Genoemde ambtenaren hebben een sterke sadistische inslag en vinden het leuk mensen te bestraffen. Aanbeveling: zie onder 1, gevolgd door een periode van gedwongen opname.

Hoe verleidelijk ze ook klinken, ons lijken deze verklaringen niet afdoende. Overal lopen incompetente sukkels rond, dus ook bij de afdeling sociale zaken. En, inderdaad, de wereld is vergeven van figuren die er van genieten zwakkeren in het gezicht te stampen. Wij hebben echter geen aanleiding te denken dat deze categorieën bij sociale zaken oververtegenwoordigd zijn. De meerderheid van de ambtenaren bij sz doet zijn/haar werk naar eer en geweten en is er helemaal niet op uit mensen te pakken te nemen.

Daar komt nog bij dat dit probleem zich overal in de sociale zekerheid voordoet. In Amsterdam ligt het aantal geheel of gedeeltelijk toegekende bezwaarschriften al jaren rond de 40%.
Recentelijk kwam het UWV weer eens negatief in het nieuws toen bleek dat daar ruim een derde van de ingediende bezwaarschriften werd toegekend.
Het probleem zit hem in enerzijds de zwakke rechtspositie van uitkeringsgerechtigden en anderzijds het feit dat op misbruik en incompetentie van overheidswege feitelijk geen sanctie staat. Uitkeringsgerechtigden beschikken zelden over financiële reserves en zijn dus gemakkelijk via de portemonnee onder druk te zetten.
Sociale Zaken - en echt niet alleen in Leeuwarden - weet dit natuurlijk ook. De verleiding is dan ook groot om in een conflict met een uitkeringsgerechtigde snel naar een drukmiddel te grijpen, zeker wanneer dat bij onjuist gebruik in een later stadium niet tot sanctionering leidt.

Aan de zwakke rechtspositie van uitkeringsgerechtigden kan het college weinig doen, aan (het gebrek aan) sancties wel degelijk. De kamer wijst in het jaarverslag op de Wet kosten bestuurlijke voorprocedure. Deze wet is amper bekend en bestuursorganen vermijden om voor de hand liggende redenen ook zorgvuldig enige ruchtbaarheid aan deze mogelijkheid te geven.
De wet kent tevens een belangrijke beperking in dat het moet gaan om onrechtmatig (= in strijd met het geschreven of het ongeschreven recht) handelen van het betreffende bestuursorgaan.

Onze voorstellen:
- wanneer een beschikking geheel wordt ingetrokken, worden de door de getroffen burger gemaakte kosten door het college vergoed, zonder dat de burger een beroep hoeft te doen op de Wet kosten bestuurlijke voorprocedures
- bij een gedeeltelijke intrekking worden de kosten gedeeltelijk vergoed

Mochten deze maatregelen consequent worden toegepast dan voorspellen wij een verbazingwekkend snelle kwalitatieve verbetering van de door de afdeling sociale zaken genomen beslissingen. M.a.w., i.t.t. de door het college voorgestelde cosmetische maatregelen zet dit echt zoden aan de dijk.

Mocht u hier om onnaspeurlijke redenen niet toe over willen gaan, dan stellen wij het volgende voor:
- bij elke beschikking vermeldt het college voortaan naast de mogelijkheid bezwaar aan te tekenen ook de mogelijkheid gebruik te maken van de Wet kosten bestuurlijke voorprocedures
- de sociale zekerheidskamer adviseert voortaan ook aan het college over een verzoek tot kosten voorprocedure

                          Met vriendelijke groet,

                                                                                              
                          Namens het bestuur van de Vereniging PEL


                                   Pyt van der Galiën

Kopie: wethouders van Mourik en Krol
Cliëntenraad sociale zaken
Dhr. O. Herder
Mevr. J. Probst


Einde brief van het PEL.