LOONKOSTENSUBSIDIE VOOR 20 WIW'ERS

'Loonkostensubsidie voor 20 WIW-ers'
Uit de Leeuwarder Courant van woensdag 21/4/2004.

Enige tijd terug berichtten we over de ontslagdreiging voor 128 WIW-ers met tijdelijke contracten. Zie "Ontslag dreigt voor 128 Wiw-jongeren", een bericht uit de Leeuwarder Courant van 13/2/2004. Volgens de Leeuwarder Courant van woensdag 21/4/2004 komt de gemeente nu voor hen met een oplossing:

LEEUWARDEN - Om te voorkomen dat werklozen met een tot nu toe gesubsidieerde baan in de bijstand terugvallen, gaat de gemeente voor twintig van hen dit jaar de lonen voor de helft vergoeden. Hiervoor wordt EUR 167.000 uitgetrokken. Voor vijftig anderen wordt op experimentele basis emplooi gezocht bij een nog op te richten stichting voor 'reserve-arbeidsmarktdoelgroepen'.

[Dat klinkt mooi, als het gaat om min of meer vaste banen en niet om een soort 'arbeidspool' waarin men soms wordt opgeroepen voor 'passend werk' en dan weer in de bijstand zit. Want dat soort verhalen over in ontwikkeling zijnde plannen in sommige gemeenten bereiken ons namelijk de laatste tijd ook.
Dat gaat dan zo: Drie weken werk hier, dan even niks, lees: bijstand, dan weer een maandje daar, dan weer bijstand, soms tijdelijk full-time iets, dan weer parttime (aanvullende bijstand nodig!) enz.
De naam: 'Reserve-arbeidsmarktdoelgroepen' maakt wantrouwig.]

De stichting zou de werknemers dan weer kunnen detacheren bij de feitelijke werkgevers. Op die manier kan de ambtenaren-cao voor deze werkers worden omzeild.

[Op deze dit jaar voor het eerst spelende kwestie wordt ingegaan in het artikel: "Ontslag dreigt voor 128 Wiw-jongeren".]

Voor de andere zestig mensen met een baan krachtens de Wet inschakeling werkzoekenden (Wiw), die dit jaar vervalt, wil de gemeente een extra inspanning leveren om ze aan een reguliere baan te helpen.

[Twintig mensen kunnen dus voorlopig verder, voor 50 mensen gaat men toch weer werken met een detacheringsconstructie. Dan denk ik, men had dan indertijd ook wel stichting Sportwerk kunnen redden; althans gedeeltelijk, door een stichting Sportwerk Leeuwarden op te zetten...]

Verder commentaar: We hebben het commissiestuk zelf nog niet gezien, maar het positieve element in dit bericht is, dat de gemeente nu ook feitelijk een begin maakt met de uitwerking van het commissiebreed erkende verhaal: "Er zal altijd een groep mensen zijn, die niet kan doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt, maar die aangewezen zal blijven op gesubsidieerde arbeid."
Op 28/4/2004 staat een rapport met een externe beoordeling van het Pro-hef systeem op de agenda voor de commissie Welzijn. In dat rapport worden nogal wat bezwaren geuit tegen invoering van het Pro-hef systeem.
Hoewel ik sommige bezwaren wel eens wat gezocht vindt, vind ik wel dat sommige andere bedenkingen wel hout snijden, bv. de verwachte fraudegevoeligheid van het vaststellen van de productieheffing. Een opmerkelijk punt in het rapport is echter, dat het simpele idee van het 'terugploegen van bijstandsgeld' onverkort overeind blijft staan.
Zoals bekend mogen gemeenten bij de Wet Werk en Bijstand bijstandsgelden die een gemeente bespaart omdat iemand betaald werk krijgt en geen uitkering meer hoeft, zelf houden en naar eigen goeddunken besteden.
Onze notitie "Werk moet lonen: Voorstel om bijstandsgeld in te zetten voor het scheppen van gesubsidieerd werk" zoals op 17/10/2003 naar alle leden van de commissie Welzijn verzonden, is in de kern van de zaak gebaseerd op het terugploegen van bijstandsgeld.

Dit kan betekenen dat je de nu op te richten stichting zo inricht, dat je uitgaat van een vast aantal mensen met een maximum-aantal. In onze optiek is deze stichting bedoeld om de 'blijvers' aan vast, gesubsidieerd werk te helpen. Het maximum aantal deelnemers is een geld-kwestie: Geld inzetten uit het 'werkdeel' van de WWB gaat niet, omdat het gaat (in onze optiek althans) om permanent werk. Er moet dus eigen gemeentelijk geld naar deze stichting toe. Stromen nu uit deze stichting toch nog mensen door naar regulier werk, dan zouden nieuwe mensen vanuit de bijstand waarvan duidelijk is, dat het 'blijvers' zijn, via deze stichting weer aan werk geholpen kunnen worden. Op dat moment valt hun bijstandsuitkering 'vrij' en zou dat geld ook naar deze stichting kunnen gaan om de loonkosten mee af te dekken. De verdeelsleutel van het Rijk voor de hoeveelheid geld die een gemeente krijgt voor het inkomensdeel gaat ervan uit, dat ook laagbetaalde functies nog een tijdje blijven meetellen in de verdeelsleutel. Op dat punt gaf de 'Quick-scan' die al in de commissie Welzijn aan de orde is geweest, een duidelijke opsomming van alle dingen die in de verdeelsleutel meetellen.
M.a.w.: Als Jantje vanuit de bijstand aan laagbetaald werk wordt geholpen, betekent dat niet dat Jantje niet meer meetelt in de verdeelsleutel van het jaar daarop en dat is gunstig. Was dat nl. niet zo, dan zou de gemeente zichzelf de (bijstands)poten onder de eigen stoel wegzagen door hard haar best te doen zoveel mogelijk mensen aan het werk te helpen... Maar zo werkt het systeem dus niet.

Ik zou ervoor willen pleiten, nu het Pro-hef systeem kansloos lijkt, dat men toch nog eens keek naar deze veel simpeler vorm: Bijstandsgeld terugploegen en als loon inzetten in het soort constructie zoals B. en W. nu kennelijk voor 50 WIW-ers willen.

Samengevat: Er komt dus een stichting die voor werkgever speelt en fungeert als uitzendbureau. De werknemers worden gedetacheerd.
M.i. moeten de inleners naar draagkracht van de organisatie een inleenvergoeding betalen. M.i. moet er een maximaal aantal deelnemers worden bepaald. Valt een deelnemer uit, bv. door arbeidsongeschiktheid, dan kan een 'blijver' vanuit de bijstand weer instromen. Deze persoon neemt dan in feite mee: Zijn/haar (bruto) bijstandsuitkering. Gezien het werkgeversdeel van de loonkosten is dit niet kostendekkend, vandaar dat de inlener een inleenvergoeding moet betalen. Het gaat om laagbetaald werk en daarom blijft deze persoon het jaar daarop nog meetellen in de berekening van het Rijk t.a.v. de hoeveelheid inkomensgeld WWB voor Leeuwarden.
Ik zou ervoor willen pleiten dat zolang deze persoon nog meetelt in deze formule, het geld dat hem anders had moeten worden betaald, wordt ingezet ter bestrijding van zijn loonkosten.
In feite is dit rijksgeld geweest en hiermee kan de hoeveelheid eigen geld die de gemeente in zo'n constructie moet stoppen, verminderd worden. De begroting zou er schematisch ongeveer zo uit kunnen zien:

Een x aantal 'blijvers' (V.m. WIW en ID die niet kunnen doorstromen): Eigen geld gemeente. Een maximum aantal deelnemers bepalen.
Maximum min x 'blijvers' stromen in als 'nieuwe blijvers'. Hun bruto-bijstands besparing inzetten als loon plus de inleenvergoedingen voor allen. Gemiddelde noodzakelijke inleenvergoeding bepalen om all-in lonen te financieren, dus incl. werkgeverslasten. Dus: Eigen geld gemeente plus gemiddelde inleenvergoeding is all-in loon oude groep blijvers.
Teruggeploegd inkomensdeel WWB plus gemiddelde inleenvergoeding is all-in loon nieuwe instroom.

N.B.: Het gaat dus om een gedifferentieerde inleenvergoeding naar draagkracht van de instelling met een gemiddelde dat zo is berekend dat dit geld samen met de overige gelden sluitend wordt gemaakt op het gemiddelde all-in loon van de werknemers.

Om daarna nieuwe mensen te laten instromen, is het noodzakelijk om steeds te bezien of sommige blijvers met behulp van extra opleiding via school of praktijkopleiding toch nog niet kunnen doorstromen.

Natuurlijk kan men stellen: Laten we vrijvallend WWB-inkomensgeld maar ergens 'parkeren' voor als het beroep op de bijstand toeneemt, om te voorkomen dat we tekort hebben voor het betalen van de bijstandsuitkeringen. Dat klinkt voor de gemeente financieel wellicht aanlokkelijk: Je speelt op safe, maar het is te passief en afwachtend omdat je als gemeente dat geld dan in feite oppot als 'dood' geld en als een konijn naar de lichtbak staart, in afwachting van de golf nieuwe bijstandsmensen die wellicht over je heen gaat spoelen. Dat is een verkeerde benadering: Ook geld moet 'werken'. M.a.w.: Geen passief beleid voeren met vrijvallend WWB-inkomensgeld, maar aktief dat geld 'vrij spelen'. Je helpt mensen daarmee aan loon en aan werk.
Natuurlijk gaat het om laagbetaald werk, maar niet vergeten moet worden, dat als men een volle werkweek draait, men recht heeft op het minimumloon. Dat is voor een alleenstaande of een eenoudergezin in de bijstand wel degelijk vooruitgang qua geld!
En de armoedeval dan? Het is in de WWB nog steeds mogelijk om tijdelijk een arbeidspremie te geven, ook bij aanvaarding van gesubsidieerd werk. Daar kun je althans gedeeltelijk de armoedeval mee bestrijden.

Tenslotte: In het externe rapport worden twee belastingtechnische zaken genoemd die ook bij deze constructie een rol zouden kunnen spelen:

a. Is het subsidiegeld van de gemeente aan de stichting onderworpen aan de vennootschapsbelasting?
De stichting is weliswaar werkgever, maar is niet gericht op het maken van winst. Een gewone werkgever wel. De stichting ontplooit geen winstgerichte activiteiten als zij werknemers detacheert bij bv. non-profit instellingen. M.i. is op deze wijze dit probleem te omzeilen.
Ik heb althans nooit gehoord dat indertijd stichting Sportwerk vennootschapsbelasting moest betalen.

b. Moet de stichting BTW afdragen over subsidiegeld die zij krijgt van de gemeente? Is subsidiegeld belast met BTW?
Deze kwestie ligt volgens het extern rapport bij het Europees Hof. Hoe zij t.z.t. vonnissen weet ik niet, maar zolang dat vonnis er niet ligt, staat vast dat subsidiegelden vrij zijn van BTW. M.i. moet men pragmatisch handelen en stellen: Als ooit dat vonnis komt, handelen we dan wel weer naar bevind van zaken. Praktisch gesproken zou het dwaas zijn om overheidssubsidie deels weer rond te pompen door het met BTW te gaan belasten, maar helaas wordt er vaak niet praktisch gedacht bij dit soort kwesties.

Samengevat: Bij bovenstaande constructie denk ik niet dat men belastingplichtig is voor de vennootschapsbelasting en dat voorlopig ook geen BTW geheven kan worden over subsidiegeld dat de gemeente aan zo'n stichting zou geven.