Ter informatie ontvingen wij het volgende verhaal van Katie Dolstra,
raadslid voor Leefbaar Leeuwarden. E.e.a. betreft een inventarisatie van
klachten van mensen over de manier waarop hun 'traject' was verlopen bij
een van de reïntegratiebedrijven. Wat opvalt is, dat Alexander Calder numero uno staat qua aantal klachten. Leefbaar Leeuwarden heeft alle
klachten naar de gemeente Leeuwarden gestuurd. Dan kan men daar ook eens
zien of men wel 'waar' voor zijn geld krijgt. Per slot betalen de
gemeenten voor hun opdrachten vaak forse bedragen aan deze bedrijven.
Hieronder de complete tekst van het verhaal:
ONTVANGEN D.D. 10/3/2004 VAN KATIE DOLSTRA VAN LEEFBAAR LEEUWARDEN:
Klachten van mensen over hun traject bij diverse reïntegratiebedrijven.
Inventarisatie n.a.v. oproep Leefbaar Leeuwarden via advertentie in
folder Vereniging De Horzel.
De reden voor mij om een klachtenrapportje te maken ligt bij het feit dat meerdere mensen mij hun reactie's hebben gegeven over hun ervaring met reïntegratiebedrijven na een oproep van ons in een folder van "De Horzel".
Ongeveer 35 mensen hebben mij gemaild, gebeld of geschreven.
Een enkele
keer word ik nog benaderd door mensen die reageren op de oproep.
In het algemeen kan geconcludeerd worden dat vooral bij de oudere
bijstandsgerechtigde het (verplichte) aanbod van een traject als
psychisch zwaar wordt ervaren.
Vooral de angst dat hun uitkering zal worden stopgezet was veelal de
reden akkoord te gaan met een traject, ook al zagen de cliënten het zelf
niet zitten.
Het zijn ook deze mensen ( de zogenaamde fase 4 ) die vaak
al lichamelijke of psychische klachten hebben en door het dwangmatige
karakter van een traject hun klachten zien verergeren.
De klacht is meestal dat de werk/trajectbegeleider geen gehoor geeft
aan deze klachten.
Voorbeeld 1*
Een Surinaamse vrouw van ongeveer 50 jaar met een oude enkelfractuur
die door verkeerd "zetten" pijnklachten is blijven houden en daardoor
problemen had met lopen, werd naar drie verschillende
schoonmaakbedrijven gestuurd om schoonmaakwerkzaamheden te gaan doen.
Iedere keer gaf ze aan bij haar opdrachtgever geen zwaar werk te kunnen
doen. Ook de drie werkgevers wensten geen gebruik te maken van haar
diensten. Op dit moment is mevrouw herstellende van een gebroken heup,
veroorzaakt door botontkalking.
Cliënt van: Alexander Calderstichting
Voorbeeld 2*
Ook een van de klachten over de werkwijze van reïntegratie bedrijven
gaat over de inbreuk op de privacy van mensen.
Vooral mensen met incest en of geweldsverleden ondervinden de vragen
als traumatiserend.
Bijgaand zit een kopie van een handgeschreven brief, waarin een cliënt
klaagt over het feit dat bij het eerste gesprek al vragen werden gesteld
die als zeer persoonlijk werden ervaren door cliënt. Ook wordt vaak
geklaagd over het optreden van de case managers en begeleiders en
bestaat het vermoeden dat werknemers van reïntegratiebedrijven weinig of
zelfs geen ervaring hebben met mensen met een lichamelijke of psychische
aandoening en waardoor de klachten vaak verergeren..
Cliënt van: Ottema en Zwart.
Kopie 1
Voorbeeld 3*
Betreft een vrouw van 50 jaar met de nodige problemen waaronder
migraïneaanvallen. Zit met het probleem dat ze een traject heeft
ondertekend en nu het gevoel heeft dat ze er niet meer onderuit kan.
Ook hier lijkt dat de dwang voor het volgen van een reïntegratie
traject een oorzaak voor verergering van lichamelijke en psychische
klachten.
Cliënt van: Kliq.
Kopie 2 en 3.
Telefonisch kreeg ik het verhaal te horen van een mevrouw van 55 jaar met een hartaandoening. Ze was al op traject bij Alexander Calder en doet op dit moment naar volle tevredenheid vrijwilligerswerk bij een stichting, hoewel het fietsen naar haar werkadres bij slecht weer haar soms zwaar valt. Haar hart functioneert nog voor een tweederde. Ondanks dat ze al op traject zit en vrijwilligerswerk doet, kreeg ze het aanbod zich te melden bij stichting Werkwijzer om een cursus te volgen dat moet leiden naar een vaste baan. Deze mevrouw is dermate positief dat ze ervan uitgaat dat ze ook inderdaad vast werk krijgt.
Meerdere klachten over reïntegratie-bedrijven zijn van mensen die een WAO of WW uitkering hebben en zijn dus niet op de Sociale Dienst van Leeuwarden van toepassing.
Soms gaat het niet specifiek over klachten over de werkwijze van
reïntegratie-bedrijven, maar vinden mensen het fijn om hun verhaal als
bijstandsgerechtigde kwijt te kunnen. Het blijkt dat onder de
bijstandsgerechtigden hier een grote behoefte aan is. De mensen die mij
hun verhaal hebben verteld hebben het gevoel dat zij hun ervaringen niet
kwijt kunnen aan het reïntegratie bedrijf. De oorzaak hiervan ligt
vooral bij het plichtmatige karakter van kennismakingsgesprek. En een
tweede reden is het vaak grote leeftijdsverschil tussen cliënt en
werkbegeleider.
Vooral vrouwen van middelbare leeftijd ervaren het als vernederend als
'meisjes van amper 20 jaar' hun vertellen dat ze op traject moeten. Een
vertrouwensrelatie is bij voorbaat vaak niet mogelijk.
Ook zitten er klachten bij die niet als terecht kunnen worden
aangemerkt, omdat de wensen van de cliënt te hoog gegrepen zijn of niet
realistisch, zoals een jongeman die graag een wietkwekerij wilde
beginnen voor het kweken van medicinale wiet.
Sommige wensen leken wel redelijk, zoals een jonge vrouw van ongeveer
twintig jaar die graag een MBO opleiding wilde volgen om later
administratief te gaan doen. Zij kreeg het advies om als Alfahulp te
solliciteren, want daar was op dit moment meer behoefte aan dan aan
kantoorpersoneel.
Hier kan gesteld worden dat aan de wensen van cliënten
voorbij wordt gegaan.
Kopie 4
De meeste klachten die ik heb gekregen (ongeveer 20) gingen over de
Alexander Calder reïntegratie.
Het gebeurt meerdere keren dat mensen op een botte manier worden
benaderd.
Men laat de cliënt duidelijk voelen hoe de machtspositie is.
( Hier is duidelijk geen sprake van contact op gelijk niveau. Ook is de
'klant' hier geen koning ).
Ook zijn er klachten over dreigend taalgebruik van werkbegeleiders.
"Als u niet meewerkt, stoppen wij uw uitkering.."
Ook zijn er regelmatig opmerkingen gemaakt als: "wie denkt u wel wie u bent?" Hierbij moet voor ogen worden gehouden dat het leeftijdsverschil vaak meer dan twintig jaar bedraagt.
Ook zijn er cliënten die van mening zijn dat er teveel verschillende
werkbegeleiders met hun bemoeien, met iedere keer verschillende manieren
van begeleiden, ook gebeurt het dat ze soms maanden niets meer horen
over hun traject.
Dit komt regelmatig voor bij ziekte van een
werkbegeleider, of wanneer er te weinig mensen zijn te vinden voor een
cursus of groepsgesprekken.
Dit waren tot nu toe de voornaamste klachten die ik genoteerd heb. De
klachten die ik niet heb opgeschreven waren op wens van de melder/
meldster, maar kwamen veelal overeen met de ervaringen zoals beschreven.
Naar mijn mening is het wenselijk dat sector Sociale Zaken aan de hand
van deze klachten contact op neemt met de diverse reïntegratie bedrijven
en dat de raad de uitkomsten van deze gesprekken mee te neemt in de
besluiten rond de nieuwe wet Werk en Bijstand. Met name om naast de
plichten, ook de rechten van de cliënt vast te laten leggen in de
trajectbehandeling
Men heeft mij met nadruk gevraagd hun privacy te respecteren. Ik hoop dat de lezer deze wens ook zal respecteren. Uit privacy overwegingen zijn namen en adressen onzichtbaar gemaakt.