'CU: Onrust en onzekerheid over de Wet Werk en Bijstand'
(Brief Raadsfractie ChristenUnie 9/9/2003) plus:
'Voorkom werkplicht voor bijstandsmoeders'.
Uit de Leeuwarder Courant van wo. 10/9/2003.
Op 10/9/2003 troffen we op de website van het on-line blad 'Liwwadders' de volgende brief aan van de Leeuwarder gemeenteraadsfractie van de ChristenUnie:
(tekst: Christenunie Leeuwarden)
Compromis helpt bijstandsmoeders nietDe nieuwe wet werk en bijstand, ingaande per 1 januari 2004, vindt geen
genade in de ogen van ons als ChristenUnie.
Het levert de gemeenten veel onrust, onzekerheid en haastwerk op.
De kern van het wetsvoorstel van staatssecretaris Mark Rutte (sociale
zaken en werkgelegenheid) is dat gemeenten eigen verantwoordelijkheid
krijgen voor de uitvoering van de bijstand. Bovendien moeten zij dat
ook nog eens doen met zo'n 700 miljoen euro minder.
Dat zal, zo is de gedachte van het kabinet, gemeenten extra prikkelen
om mensen in de bijstand aan een baan te helpen. Hoe minder minima met
een uitkering, hoe meer geld er overblijft voor andere zaken.
[Zeker in kleine gemeenten is deze opzet van een bijzondere kwaadaardigheid: Jij en jij en jij zijn er verantwoordelijk voor dat wij als gemeente geld tekort hebben. Dat is *jullie* schuld. Bijstand verwordt zo weer tot een gunst en dat zal je weten ook!]
In het oorspronkelijke wetsvoorstel stond dat ook (alleenstaande)
bijstand ouders (lees; - moeders) met kinderen jonger dan 5 jaar
verplicht aan de bak moeten.
Over dit omstreden punt is veel gepraat in de 2e kamer.
De PVDA bleek voor een sollicitatie- en arbeidsplicht, maar stelde wel
de aanwezigheid van voldoende kinderopvang als voorwaarde, het CDA
wilde - net als nu - moeders met heel jonge kinderen vrijstellen en de
VVD wilde gewoon het wetsvoorstel volgen en eventueel de PVDA steunen.
Het draaide er uiteindelijk op uit dat een compromis werd gesloten, waarin zovel CDA en VVD zich konden vinden; bijstandsmoeders met kinderen onder twaalf jaar die vanuit hun geweten de overtuiging hebben dat zij voor hun kroost moeten zorgen, kunnen door gemeenten worden vrijgesteld van de werkplicht.
[Het is jammer dat binnen het PEL nooit echt goed is doorgepraat wat we
als vereniging vinden op dit punt. Daarom kan ik alleen mijn
persoonlijke mening geven:
Er zijn partijen die vinden dat vrouwen thuis
*moeten* blijven en er zijn partijen die vinden dat vrouwen buitenshuis
*moeten* werken. Als een vrouw een bijstandsuitkering moet aanvragen,
dan moet er net als bij een man die die uitkering aan moet vragen,
sprake zijn van een sollicitatieplicht met als doel om betaald werk te
vinden, behalve als er redenen zijn dat dat niet mogelijk is; m.n.
medische redenen.
Maar een vrouw zonder partner maar met een kind tot 5
jaar zou geen arbeidsplicht opgelegd moeten krijgen, maar wel een
arbeidsrecht moeten hebben. En dat laatste is heel wat anders.
Ik vind
dat diegene zelf het recht moet hebben om te beslissen in hoeverre het
in verband met het kind verantwoord is om buitenshuis betaald werk te
doen en zo ja, voor hoeveel uur per dag. Mijn grootste bezwaar tegen de
regeling nu is, dat gemeenten vrouwen die zelf voor hun kind willen
zorgen *kan* vrijstellen van 'werkplicht', maar dat nergens staat dat
die vrouw dat zelf mag beslissen. En dat zou m.i. wel moeten.
Is het kind in de leeftijd van 5 tot 12 jaar, dan vind ik het lastiger
worden: Blijft betrokkene 12 jaar thuis om haar kind helemaal zelf op te
voeden, dan zijn de kansen op betaald werk daarna m.i. behoorlijk
verkeken en is de kans groot dat betrokkene haar leven lang het moet
doen met een bijstandsuitkering. Ik neig er zelf naar om dan te zeggen:
Betrokkene moet solliciteren naar deeltijdarbeid, mits in die gemeente
voldoende kinderopvang aanwezig is. Ik denk dan aan betaald werk voor
maximaal halve dagen.
Voor alle vrouwen zonder partner maar met een of meer kinderen tot 12
jaar denk ik bovendien aan een scholings- en opleidingsrecht:
Men mag
elke zinnige opleiding volgen met het oog op de situatie dat het kind 12
jaar of ouder wordt, zonder dat dat de bijstandsuitkering in gevaar
brengt. Dat moet worden betaald uit het 'werkdeel' van het geld dat de
gemeente krijgt van het Rijk in verband met de Wet Werk en Bijstand.
En ik bedoel dan: Echte opleidingen, geen flauwekul opleidinkjes waar
alleen het Friesland College ed. beter van wordt. En die opleidingen
mogen ook best langer duren dan een half jaar. Volgt betrokkene een
opleiding en heeft zij een kind in de leeftijd van 5 tot 12 jaar, dan
wordt zij vrijgesteld van sollicitatieplicht om betaald werk te zoeken
voor halve dagen.
Het hele bovenstaande verhaal geldt ook voor een man
die in een identieke situatie verkeert, hoewel dat in de praktijk
bijna niet voorkomt, uitzonderingen daargelaten.
Nogmaals: Binnen het
PEL is op dit punt nooit een duidelijk standpunt ingenomen, maar dat
zou m.i. nu wel moeten.]
Voor de ChristenUnie was het punt van de bijstandsmoeder een gewichtige
reden om tegen de Wet Werk en Bijstand te stemmen.
Dat gemeenteraden de vrijheid krijgen zelf een afweging te maken, is
niet genoeg.
Natuurlijk, het staat buiten kijf dat de nu aangenomen wet beter is dan
het oorspronkelijke voorstel van Rutte.
Maar het punt is dat het geen rechten geeft. En dan ontstaat de kans op
willekeur:
Bijstandsmoeders die willen zorgen, zullen in de ene gemeente de
vrijheid krijgen om die taak te vervullen, terwijl men in een andere
plaats de arbeidsplicht zwaarder vindt wegen.
Wat dat betreft hebben wij in de gemeente Leeuwarden dan nu ook nog een
stevige discussie te voeren.
[Dit is juist gezien: Het aangenomen compromis geeft geen rechten. Een
aantal partijen in Leeuwarden - en ik denk dan met name aan de PvdA -
geeft een vrouw met een jong kind geen keuzevrijheid, maar kiest in
feite voor een soort DDR-modelletje waarbij de vrouw voor hele dagen
moet werken en het kind naar de creche wordt gebracht. De keuze om zelf
het eigen kind op te voeden, verwordt zo tot een voorrecht van vrouwen
die een werkende partner hebben:
In het raarste geval gaat de vrouw uit
werken bij gezinnen met kinderen waar 'mevrouw' haar haar huishouden
laat doen: Eigen kind in de creche en op de kinderen passen van een
ander...]
Het compromis over de positie van de bijstandsouder is het resultaat
van handjeklap en het levert uiteindelijk heel weinig op.
Het gaat
spaak lopen. In ieder geval voor de bijstandsmoeder die voor haar kind
wil zorgen, maar helaas in een gemeente woont waar men vindt dat zij
aan het werk moet.
[Zoals in Leeuwarden dus.]
Het is niet alleen om de bijstandmoeder met jonge kinderen waarom wij als ChristenUnie de Wet Werk en bijstand niet steunen. Wij vinden dat gemeenten beleidsvrijheid mogen hebben, maar nu gaat de decentralisatie wel erg ver. Dat werkt de ongelijkheid in de hand en wij zijn bang dat er verschillen in de hoogte van de bijstand en boetes zullen ontstaan tussen gemeenten.
[De Wet Boeten en Maatregelen wordt afgeschaft per 1/1/2004, maar daarvoor in de plaats krijgen B. en W. de vrijheid om de hoogte van de uitkering zelf te verlagen bij wijze van sanctie. Komt dus qua uitwerking op hetzelfde neer en inderdaad zullen hierdoor verschillen ontstaan tussen gemeenten: De ene gemeente kort de uitkering bv. met 20 procent gedurende een maand bij een bepaalde overtreding en de buurgemeente trekt bv. gedurende 2 maanden de hele uitkering in bij hetzelfde vergrijp...]
Als Leeuwarder Raadsfractie zouden wij het een goede zaak vinden dat de Friese gemeenten, middels de Vereniging van Friese Gemeenten VFG hierin tot afspraken komen zodat deze ongelijkheid zoveel mogelijk voorkomen gaat worden, en wij willen die inzet ook vragen van het Leeuwarder College van B&W.
[In feite had dit gewoon in de wet zelf geregeld moeten worden, maar helaas is dat niet zo.]
Positief vinden wij de -ontschotting-, dus dat allerlei aparte potjes
voor zaken als scholing en reïntegratie, verdwijnen.
Wat weer niet voldoet, is het zogeheten verdeelmodel waarmee de
gemeenten geld toegewezen krijgen. Dat voldoet niet en geeft relatief
gezien onredelijke verschillen in de hoeveelheid geld die gemeenten
krijgen. De tijd om hier nog eens zorgvuldig naar te kijken ontbreekt
in Den Haag. Het kabinet wil zo snel mogelijk bezuinigen.
De -langdurigheidstoeslag-, dat is nog een punt waarmee wij als
ChristenUnie moeite hebben.
Die toeslag bepaalt dat iemand die 5 jaar onafgebroken in de bijstand
zit een toeslag krijgt van het Rijk. Dat vinden wij te karig. Wij
zouden die termijn liever op 3 jaar willen hebben.
[Voor wat betreft het LangLaag geld voor *dit* jaar 2003 had het PEL al voorgesteld de periode op drie jaar te zetten en ook voor de regeling zoals die geldt vanaf 1/1/2004 lijkt ons 3 jaar een redelijke termijn.]
Dat kreeg de ChristenUnie echter niet voor elkaar. De enige wijziging
waarin de ChristenUnie de regeringspartijen meekreeg, bestond uit een
KGK (kan geen kwaad) motie over kwaliteitseisen aan reïntegratie
bedrijven. Het was beter geweest, als de Wet Werk en Bijstand wat
minder gehaast en wat meer weloverwogen tot stand gekomen was.
Dan hadden wij ook als gemeente de tijd gekregen ons voor te bereiden
op de invoering.
Wat ons betreft, had de -oude- bijstandswet nog wel een aantal jaren
meegekund.
[Wellicht kunnen via de te maken 'Werk/Re-integratieverordening' alsnog nadere kwaliteitseisen opgenomen worden. Als het landelijk niet lukt, moet dit maar plaatselijk geregeld worden.]
Resumerend
Vraag ik van de Leeuwarder gemeenteraad een duidelijke uitspraak met
betrekking tot de positie van bijstandsmoeders, in relatie tot de
sollicitatie plicht. Kiezen we voor arbeidsplicht ja of nee?
[Zoals hierboven genoemd kies ik persoonlijk voor een deeltijd-arbeidsplicht voor vrouwen met een of meer kinderen van 5 tot 12 jaar en voor een scholingsRECHT voor alle vrouwen zonder partner met kinderen tot 12 jaar.]
En ik vraag aan het college van B&W of zij bereid is er voor te gaan dat er goede afspraken gemaakt kunnen worden middels de VFG met als doel te voorkomen dat er grote verschillen ontstaan in de hoogte van Bijstand, als gevolg van de invoering van deze nieuwe wet.
Addy Stoker
Raadsfractie ChristenUnie
Leeuwarden 9-9-2003
Datum: Woensdag, 10 september 2003
Uit de Leeuwarder Courant van woensdag 10/9/2003:
LEEUWARDEN - De ChristenUnie in Leeuwarden wil dat Friese gemeenten een lijn trekken ten aanzien van de arbeidsplicht voor bijstandsmoeders met jonge kinderen. De partij wil voorkomen dat het beleid per gemeente gaat verschillen nu het kabinet de gemeenten hierin de vrije hand wil geven. De ChristenUnie is van mening dat deze moeders niet verplicht mogen worden te werken omdat dat ten koste zou kunnen gaan van de opvoeding van kinderen. De partij hoopt met haar oproep dit beleid voor alle gemeenten in Friesland gelijk te trekken.