"Leeuwarden redt deel Melkertbanen/Stad spaart toch honderd subsidiebanen"
Uit de Leeuwarder Courant van maandag 20/1/2003 plus:
"Raad achter milde ingreep subsidiebanen"
Uit de Leeuwarder Courant van dinsdag 21/1/2003 plus:
"Kwart ID-ers naar vaste baan"
Uit het Friesch Dagblad van dinsdag 21/1/2003 plus:
"Wie betaalt de stadswacht, zoete lieve Gerritje?"
Uit de Leeuwarder Courant van zaterdag 25/1/2003.
Vlak voordat de raadsvergadering op maandagavond 20/1/2003 zou
plaatsvinden over de bezuinigingen en de gedwongen ontslagen van een
deel van de mensen met ID/WIW-banen, brachten B en W een wijziging aan
in hun voorstel voor de Raad. Zie 'Tekst gewijzigd voorstel'
Dat stuk bereikte de raadsleden pas de zaterdag daarvoor, dus echt op de
valreep. Over dat gewijzigde voorstel berichtte de Leeuwarder Courant op
maandag 20/1/2003 het volgende:
Voorpagina:
LEEUWARDEN - Op de valreep heeft het Leeuwarder college van burgemeester en wethouders de voorgestelde bezuinigingen op de subsidiebanen afgezwakt. De bestuurders willen nu alsnog honderd van de 243 weggestreepte Melkertbanen sparen. De gemeenteraad neemt vanavond een beslissing.
Meer hierover op pagina 11.
LEEUWARDEN - Een flink deel van de bezuinigingen op gesubsidieerd werk in Leeuwarden is onnodig. Van de 243 weggesnoeide in- en doorstroombanen kunnen er 100 alsnog blijven bestaan. Op de 325 wiw-banen wordt helemaal niets meer gesnoeid. Dit maakte burgemeester Margreeth de Boer vanochtend bekend na besprekingen met het rijk. De gemeenteraad neemt vanavond een definitief besluit.
Burgemeester en wethouders besloten eind vorig jaar om ruim 260
gesubsidieerde banen weg te snoeien. Ze zagen zich hiertoe gedwongen
door bezuinigingen van het kabinet. De gemeenteraad keerde zich echter
tegen dat voornemen.
[Als men toen even had gewacht totdat alle maatregelen in Den Haag een
wat definitievere vorm hadden gehad, had men in een keer de boel kunnen
uitwerken voor de Leeuwarder situatie. In zoverre vond ik het
oorspronkelijke B en W voorstel ook wat paniekerig aandoen.]
Doordat het aantal Melkertbanen landelijk al flink is gedaald, valt de
bezuiniging voor Leeuwarden nu toch minder hard uit.
B. en w. hebben vanochtend een nieuw bezuinigingsvoorstel bij de
gemeenteraad ingediend. Hierin moeten nog wel 143 in- en doorstroombanen
verdwijnen.
[Dat moet dan nu door doorstroming naar regulier werk worden opgelost en
niet meer door gedwongen ontslagen.]
In het vorige bezuinigingsvoorstel zouden Melketiers met een tijdelijk
contract geen verlenging krijgen. Deze maatregel wordt nu weer
ingetrokken. Het college wil bovendien een kwart van de Melkertbanen
binnen de gemeente omzetten in regulier werk. Dit kost jaarlijks EUR
400.000.
[Dat gaat dus om ID-banen binnen het gemeentelijk apparaat zelf. Want
ook de gemeente zelf heeft geprofiteerd van deze subsidie. Het eerdere
verwijt van wethouder Brok dat werkgevers 'niet meer kunnen lurken aan
de subsidietepel' slaat dus ook terug naar henzelf...]
Net als in het eerdere bezuinigingsplan moeten werkgevers 10 procent van
het salaris gaan betalen voor Melketiers. Dit blijft grote belemmeringen
opleveren voor instellingen als de stadswacht.
[En voor instellingen als Stichting Sportwerk Friesland, in feite niet
meer dan een soort uitzendbureau voor ID-werknemers.
Ik zie deze club
simpelweg dan vervolgens 10 procent loonkosten doorschuiven naar de
inleners, waaronder het PEL. Het PEL plus een aantal andere kleinere
clubs kunnen dit simpelweg niet betalen, dus einde arbeidsplek...
En hun
werknemers dan die op zo'n arbeidsplek zitten? In theorie zal Sportwerk
die dan bij een andere club moeten zien te plaatsen, een club die wel 10
procent loonkosten kan betalen. Maar als zo'n club niet te vinden is,
voorzie ik mede gezien de houding van Sportwerk bij het nu al
doorberekenen van kosten na het wegvallen van de provinciale
startsubsidie, dat ze dan toch gewoon die werknemer ontslaan,
arbeidscontract voor onbepaalde tijd of niet...]
Op maandagavond 20/1/2003 vergaderde in de hal van het Stadskantoor de gemeenteraad, in het bijzijn van honderden belanghebbenden als publiek. De Leeuwarder Courant van dinsdag 21/1/2003 schreef hierover:
LEEUWARDEN - De gemeenteraad van Leeuwarden gaat akkoord met het
aangepaste bezuinigingsvoorstel van b. en w. om 143 Melkertbanen te
schrappen. Dit zijn er honderd minder dan eerder was voorgesteld.
Wethouder Arno Brok overtuigde een groot deel van de partijen
gisteravond met zijn toezegging dat het lukt om de betreffende
werknemers aan een reguliere baan te helpen. Hiervoor is hij echter wel
afhankelijk van de werkgevers.
[En vooral bij Sportwerk heb ik daar een hard hoofd in, omdat Sportwerk
uitsluitend steunt op de subsidiestroom voor ID-banen.]
Eerder wilden b. en w. het aantal in- en doorstroombanen terugbrengen van 743 naar 500. Nieuwe berekeningen tonen aan dat het mogelijk is om honderd extra banen te behouden. Nu ook enkele andere scherpe kantjes van de plannen zijn afgeslepen, kan een groot deel van de raad er wel mee leven.
"Het gaat lukken om een kwart van de id-banen om te zetten in regulier
werk", zo sprak Brok. Dit kan alleen als de werkgevers meewerken. De
grootste hebben dit mondeling beloofd, volgens Brok.
"Ik ga op hun mooie
blauwe ogen af als ik zeg dat ze het ook menen. Ik heb geen
handtekeningen van ze."
[Het risico zit er altijd in dat de werkgevers toch mensen ontslaan en
dat het dan uitdraait op een zwarte pieten spel:
Werkgever zegt dat
gemeente onvoldoende bereid was 'maatwerk' te leveren, gemeente ontkent
dat en zegt dat uiteindelijk werkgever verantwoordelijk is voor ontslag.
De verliezer is de werknemer...]
Er zijn flinke subsidies beschikbaar om werkgevers zo ver te krijgen dat
ze een op de vier Melketiers een reguliere baan geven. Probleem is
echter dat die fondsen slechts voor enkele jaren gelden. Daarna moet de
werkgever volledig het salaris betalen van mensen die nu nog 'gratis' in
dienst zijn dankzij de rijksfinanciering.
[Het gaat hier over de EUR 17.000 regeling. M.i. moet die alleen worden
ingezet voor werkgevers die niet meteen een ID-baan in regulier werk
kunnen omzetten en de loonkosten niet meteen helemaal zelf kunnen
betalen. Dit, omdat er maar een beperkt aantal malen EUR 17.000
beschikbaar is. Of dit op deze manier uitvoerbaar is hangt ook
uiteindelijk van de voorwaarden af van deze regeling:
Het zou ook nog
kunnen zijn dat een werkgever deze subsidie simpelweg zou kunnen claimen
op grond van de voorwaarden, of hij dit geld nu echt nodig heeft of
niet. Als dat zo is gaat mijn suggestie niet op.]
Een aantal werkgevers, waaronder de stadswacht, zijn volledig afhankelijk van overheidssubsidie. Om hier toch reguliere banen te scheppen, stelt de gemeente een fonds in.
De FNP kreeg gisteren brede steun voor een experiment met zogenaamde
proheffing. Deze complexe belastingtruc helpt om mensen te behoeden voor
werkloosheid. De Belastingdienst, de werknemer en de werkgever kunnen
hier alledrie baat bij hebben.
[Het gaat hier om een systeem van ir. Piet van Elswijk waarbij op een
geheel andere wijze belasting wordt geheven. Als ik het goed begrijp
gaat het om een belasting over de omzet die de belasting op arbeid
(loonbelasting) vervangt. Ook bespaarde uitkeringsgelden worden hierbij
ingezet. Het is mij overigens niet al te duidelijk hoe e.e.a. werkt,
maar FNP plus PvdA, gesteund door o.a. Leefbaar Leeuwarden, dienden een
motie in die B. en W. vroeg om dit nader te onderzoeken. Dat is nooit
verkeerd: Baat dat niet, het schaadt ook niet.]
Einde 2e LC-bericht. Commentaar tussen [].
Volledigheidshalve hieronder nog het verslag van het Friesch Dagblad van dinsdag 21/1/2003 over het verloop van de raadsvergadering over dit onderwerp:
dinsdag, 21 januari 2003, Regio
Leeuwarden - Een kwart van de mensen met een ID-baan (in- en doorstroom) in Leeuwarden stroomt door naar een reguliere baan. Die belofte deed wethouder Brok (sociale zaken) gisteravond aan de Leeuwarder raad. Volgens Brok hebben de werkgevers toezeggingen gedaan in deze richting. De raad stemde uiteindelijk in met het aangepaste voorstel van B en W over de gesubsidieerde arbeid.
Zo'n vierhonderd mensen woonden de raadsvergadering bij, die vanwege de grote publieke belangstelling in de hal van het stadskantoor werd gehouden. Onder hen voornamelijk werknemers met een ID-baan, zoals stadswachten en plantsoenwerkers. Zij hebben grote bezwaren tegen de bezuinigingsplannen van Leeuwarden; een deel van hen dreigt zijn baan te verliezen.
In Leeuwarden hebben bijna elfhonderd mensen een ID- of
WIW-dienstverband, voorheen Melkertbanen; ze werken bij 250
organisaties, voornamelijk in de zorg of in het onderwijs.
De
rijksoverheid wil de komende jaren zo'n 680 miljoen euro bezuinigen op
deze banen, wat voor Leeuwarden een korting van ruim drie miljoen euro
inhoudt. Inmiddels is een vacaturestop ingesteld, worden tijdelijke
contracten niet meer verlengd, wordt de loonkostensubsidie per 1 april
gekort met 10 procent en worden subsidies voor onder meer scholing fors
verlaagd.
Verschillende partijen vroegen Brok bij de commissievergadering twee weken geleden om alle mogelijkheden te onderzoeken om de bezuinigingen minder hard door te voeren, ook als dat een groter financieel risico voor de gemeente tot gevolg heeft. Werkgevers en werknemers maakten duidelijk dat bezuinigingen en ontslagen onaanvaardbaar zijn.
Het college heeft zich de kritiek aangetrokken en opnieuw overlegd met
het ministerie van Sociale Zaken. Gisteren kwam Brok met een nieuw
voorstel. Dat houdt in dat het aantal ID-banen wordt teruggebracht van
743,6 naar 600.
De 148 ID'ers met een tijdelijk contract kunnen blijven
zolang hun contract loopt; deze subsidie wordt niet afgeschaft zoals
eerder was besloten.
Verder streeft Brok ernaar om een kwart van de
huidige ID'ers te laten doorstromen naar een reguliere baan. Werkgevers
moeten hiertoe worden verplicht. Uit de eerste besprekingen die Brok
gevoerd heeft, blijkt volgens hem dat werkgevers hiertoe ook bereid
zijn.
De gemeente, die 46 ID'ers in dienst heeft, moet hierin een
voorbeeldrol vervullen. Om een kwart van hen in dienst te nemen, is
vier ton per jaar nodig.
[Dit gaat om mensen waarbij de gemeente zelf de werkgever is. Het is
terecht dat ook daar reguliere banen worden gemaakt: Dat wordt per slot
ook van de andere werkgevers gevraagd.]
De raadsleden waren redelijk te spreken over het aangepaste voorstel.
"De tijdelijke contracten worden niet opgezegd. Daar zijn we heel blij
mee, want dat was een groot pijnpunt", aldus A. de Vries (VVD).
[In feite wordt de loonkostensubsidie voortgezet, zij het op 90 procent.
Er is dan geen verschil meer qua subsidiebetalingen voor werknemers met
een vast contract en werknemers met een 1-jaars contract. Met een
ID-baan begint men met een contract voor 1 jaar, wat bij gebleken
geschiktheid wordt omgezet naar een vast contract. Hoe dat wordt per
1/1/2004? De trend is er in Den Haag om alle gesubsidieerd werk als
tijdelijk werk te beschouwen, zodat het bij al dat werk in feite om
'doorstroombanen' gaat. Ik heb daar bij de huidige teruggang van de
economie een heel hard hoofd in. Maar goed, het is nog geen 2004 en een
nieuwe regering zit er ook nog niet.
Vooreerst gaat het erom dat er nu
niemand mag worden ontslagen en in de bijstand belandt.]
De PvdA merkte op dat op deze manier meer druk wordt uitgeoefend op
werkgevers; zij moeten een kwart van hun gesubsidieerde arbeidskrachten
laten doorstromen naar een reguliere baan, uiteindelijk het doel van de
gesubsidieerde arbeidsregeling.
"De politiek heeft in het verleden te
weinig aandacht besteed aan het regulier maken van ID-banen. Daardoor
teerden organisaties op gratis arbeidskrachten", aldus M. Florijn
(PvdA).
Of het college kan garanderen dat er geen gedwongen ontslagen
zullen vallen, wilde Florijn verder weten.
"Ik denk dat er geen
gedwongen ontslagen zullen vallen. Maar het zijn uiteindelijk de
werkgevers die bepalen of iemand mag blijven of niet", aldus Brok.
[Dit was het punt wat ik even hiervoor bedoelde: Het risico van een
zwarte pieten spel, waarbij werkgever en gemeente naar elkaar wijzen en
de werknemer toch wordt ontslagen.]
Verschillende partijen spraken de hoop uit dat de bezuinigingen worden
teruggedraaid door een nieuw kabinet. Volgens Brok is die hoop niet
reëel.
"Het nieuwe kabinet kan de bezuinigingen niet terugdraaien. En
als er al een alternatief voorstel komt, geldt dat voor 2004 en 2005 en
niet voor dit jaar."
Bovendien, stelde hij, kan de vorming van een nieuw
kabinet nog wel maanden op zich laten wachten.
"Ik wil geen financiële
problemen voor me uitschuiven."
[Als men erin slaagt om ongeveer een kwart van de ID-banen om te zetten
in 'gewoon' werk, gaat men met een lager aantal ID-ers 2004 in. Als een
nieuw kabinet de huidige beleidslijn voortzet, heeft men voor 2004 een
betere uitgangspositie om verder te gaan dan nu. Knelpunt blijft de
huidige instroomstop voor mensen in de bijstand en een motie daarover
van PAL/GL om die stop op te heffen, haalde het niet. PAL/GL vond dat
daardoor ook werkgevers werden benadeeld die banen omzetten. Ik volg dat
argument niet zo. Het gaat bij dit punt om de mensen die nu in de
bijstand zitten, niet om de werkgevers. Wij hebben gepleit voor een
tijdelijke instroomstop, nl. tot 1/1/2004. Tegen die tijd is het ook
duidelijker of er weer mensen vanuit de bijstand richting ID/WIW-banen
kunnen, waarbij het PEL het overigens eens is met Leefbaar Leeuwarden om
mensen in fase 3 en 4 van de bijstand die vaak van alles mankeren
(ziekte, persoonlijke problemen ed.) eens met rust te laten voor wat
betreft het gepush richting gesubsidieerd werk.
Ook voor gesubsidieerd
werk moet je arbeidsgeschikt zijn en vaak is dat niet het geval bij
mensen die ingedeeld zijn in fase 3 en 4.]
Na de vergadering van de gemeenteraad begint het echter pas echt en de
realiteit is vaak weerbarstiger dan het papieren raadsbesluit.
Kortom:
Alles staat en valt nu met de uitvoering.
De Leeuwarder Courant van
zaterdag 25/1/2003 schrijft hierover het volgende:
LEEUWARDEN - Zoete lieve Gerritje heeft nog een hoop vragen te beantwoorden in Leeuwarden. Ruim 180 mensen met een Melkertbaan moeten aan 'gewoon' werk worden geholpen. Deze in- en doorstroomwerkers worden dan niet langer door het rijk betaald. Maar hun salaris moet wel ergens vandaan komen, want ontslagen worden deze mensen immers niet. Wie zal dat betalen?
Nu de gemeenteraad en het college het eens zijn over de bezuinigingen,
krijgen werkgevers een grote last op hun schouders. Ze moeten een kwart
van hun huidige 743 mensen met een Melkertbaan helemaal zelf gaan
betalen. Dat werd ook hoog tijd, zo vinden vooral het CDA en de VVD.
"Het zijn immers niet voor niets doorstroombanen."
[Maar aan beleid om dat ook waar te maken werd ook nooit vorm gegeven,
noch door het Rijk, noch door de gemeente.]
Voor de betrokkenen zelf is het zo gek nog niet. Want uitstroom naar een
'echte baan' betekent meer zekerheid en waarschijnlijk ook een hoger salaris.
[Dat men dan meer zekerheid heeft is maar zeer de vraag: Ook bij de
banen op de reguliere arbeidsmarkt vallen tegenwoordig de ontslagen bij
bosjes: Fabriek zus stoot zoveel werknemers af, bedrijf zo staat aan de
rand van de ondergang en moet 'afslanken' enz.]
Er is een kans dat Leeuwarden alsnog 680 Melkertbanen kan houden, in
plaats van de 600, waar nu over gesproken wordt. Als het meezit, mogen
volgend jaar dus wel weer nieuwe bijstandsgerechtigden aan een in- en
doorstroomtraject beginnen. Voorlopig heerst er echter nog een
vacaturestop. Langdurig werklozen kunnen amper meer aan gesubsidieerd
werk worden geholpen. Dit maakt bestrijding van de stijgende
werkloosheid extra moeilijk.
[Over dat laatste moet men zich sowieso niet veel illusies maken: Een
overheid kan maar beperkt 'sturen' m.b.t. de economie.
Internationale
economische ontwikkelingen die terugslaan op nationale ontwikkelingen
bepalen vooral het werkloosheidscijfer.]
Voor de werkgevers wordt het hoe dan ook een pittig jaar. Niet alleen
moeten zij grote aantallen medewerkers in in- en doorstroombanen in
vaste dienst nemen. Ook hun lonen worden niet langer volledig vergoed
door het rijk. De werkgever moet voortaan 10 procent van hun salaris
gaan bekostigen.
[M.i. lopen hier twee dingen doorelkaar: Als een ID-baan wordt omgezet
in regulier werk moet de werkgever dat loon zelf betalen. Er is alleen
beperkt qua aantal een tijdelijke subsidieregeling die twee jaar loopt
en in die twee jaar samen EUR 17.000 vergoedt. Voor de mensen die in een
ID-baan blijven betaalt de gemeente vanaf 1/4/2003 90 procent van de
loonkosten per werknemer.]
De vraag is waar de werkgevers dit extra geld vandaan moeten halen. De
stadswacht, het ziekenhuis MCL en het openbaar onderwijs zitten krap bij
kas.
[Het vreemde is, dat je niks hoort vanuit overige gemeenten in
Friesland, waar bv. Stichting Sportwerk ook bij instellingen werkplekken
heeft waarheen hun werknemers gedetacheerd worden. Betalen die gemeenten
dan gewoon 100 procent loonkostensubsidie door? Passen zij de tekorten
via gemeentegeld zelf bij?]
Mogelijk kunnen ze het aangekondigde 'extra geld voor zorg, onderwijs en
veiligheid' gebruiken om het ontslag van hun conciërges, stadswakers en
hulpverplegers te voorkomen. Dit komt dan wel neer op het rondpompen van
overheidsgeld.
[So what? Er wordt wel meer overheidsgeld rondgepompt en in feite was
het ooit geld van burgers. Denk aan de inkomstenbelasting en de
hypotheekrenteaftrek, de huursubsidie, geld voor gezondheidszorg enz.
Het zijn allemaal gewoon politieke keuzes, meer niet.]
Volgens de betrokken gemeente-ambtenaren wordt het nog "a hell of a job"
om de reguliere banen echt te realiseren.
Er zijn weliswaar allerlei
subsidies beschikbaar, maar die vergoeden slechts tijdelijk een deel van
de extra kosten die de werkgevers straks voor hun kiezen krijgen.
Worden de benodigde gelden niet gevonden, dan staat Brok voor een
gigantisch probleem.
[Ik neem aan dat hier wordt bedoeld: Als een werkgever geen geld kan
vrijspelen op zijn begroting om banen om te zetten.]
Met zijn belofte "dat het gaat lukken" nam hij maandag een politiek risico.
[Al eerder, tijdens de vergadering van de commissie Welzijn, tijdens de
beantwoording van het PEL-inspraakverhaal, deed Brok een toezegging dat
hij in feite een 'inspanningsverplichting' op zich nam om te zorgen dat
er niemand met een ID/WIW-baan door deze bezuinigingen in de bijstand
zou belanden. Zoals eerder gesteld: Dat is geen garantie, maar het is
wel meer dan niets, formeel-jurisch gezien. Het betekent dat je als
college er hard aan zult werken om gedwongen ontslagen te voorkomen, in
mijn interpretatie.]
Slaagt zijn missie niet, dan zal hij bij collega-wethouder Gerrit Krol
van financiën moeten aankloppen. Wie zal de stadswachten betalen, zoete
lieve Gerritje?
Einde derde LC-bericht. Commentaar tussen [].