Brief van staatssecretaris Rutte aan Tweede Kamer d.d. 4/12/2002.
Onderwerp: Aanvullend pakket maatregelen inzake subsidieerde arbeid (ID/WIW-banen)
Link naar document bij ministerie SoZaWe:
http://docs.szw.nl/pdf/34/2002/34_2002_3_3131.pdf
Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 1a
2513 AA DEN HAAG
Postbus 90801
2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Telefoon (070) 333 44 44
Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk
ABG/GA/02/92696
Onderwerp
Aanvullend pakket gesubsidieerde arbeid
Datum
4 december 2002
Op 4 september jl. en bij het daaropvolgende spoeddebat op 10 september jl. heb ik u geïnformeerd over het kabinetsbeleid ten aanzien van gesubsidieerde arbeid. Met deze brief wil ik u informeren over een aanvullend pakket van maatregelen dat gemeenten en sectoren faciliteert bij het dynamiseren van het zittende bestand van ID- en WIW-werknemers. Dit pakket is tot stand gekomen in nauwe samenspraak met sociale partners, de VNG, gemeenten en sectoren. Met het pakket wordt mede uitvoering gegeven aan de motie Bruls c.s.1 , waarin verzocht wordt om met de VNG zodanige afspraken te maken dat in 2003 daadwerkelijke doorstroming plaatsvindt van mensen met een ID-/WIW-baan naar reguliere banen en de motie Van Beek 2 , die zich uitspreekt voor het in 2003 inzetten van de vrijgevallen middelen uit de 'lang-laag'-regeling voor het arbeidsmarktbeleid. In 2003 is € 1,7 miljard beschikbaar voor gemeentelijk reïntegratiebeleid. Daarvan wordt € 1,25 miljard aangewend voor gesubsidieerde banen met weinig uitstroom. In 2003 zijn er 432.000 bijstandsgerechtigden waarvan het grootste deel naar de arbeidsmarkt toegeleid moet worden. Opgave is dus beweging in dit zittend bestand te krijgen richting ongesubsidieerde banen en gemeenten te helpen daarbij gedwongen ontslag te voorkomen. Dit doel wil ik langs twee wegen bereiken:
Ik wil bevorderen dat werkgevers 10.000 ID-banen regulier financieren en tevens bevorderen dat gemeenten en werkgevers de overige ID-banen ombouwen tot zoveel mogelijk tijdelijke opstapbanen, met uitstroom naar reguliere banen op termijn. Doelstelling daarbij is het behoud van vitale ID-functies in maatschappelijke sectoren en het behoud van werkgelegenheid voor de huidige ID-werknemers. Dit moet tevens ruimte scheppen binnen het gemeentelijke reïntegratiebudget voor nieuwe reïntegratietrajecten voor werklozen. Daarnaast wil ik de doorstroom van werknemers in de WIW bevorderen door de mede door de VNG en gemeenten gesignaleerde knelpunten in de uitvoering van de WIW op te lossen.
1 TK, vergaderjaar 2002-2003, 28 000 XV, nr. 61 2 TK, vergaderjaar 2002-2003, 28 600, nr. 56
Het pakket omvat de volgende maatregelen:
1. Een landelijke basisregeling ter stimulering van werkgevers (inclusief gemeenten als gebruikers van ID-banen) om circa 10.000 ID-banen om te zetten in reguliere banen;
2. Aanvullende maatregelen om doorstroom uit gesubsidieerde arbeid te bevorderen en knelpunten in de WIW op te lossen;
3. Zoveel als mogelijk deregulering voor gemeenten in 2003 bewerkstelligen opdat gemeenten snel meer beleidsruimte krijgen voor maatwerkoplossingen.
1. Basisregeling regulier maken ID-banen
In aanvulling op het Strategisch Akkoord wordt een subsidieregeling
ter stimulering van het regulier maken van ID-banen geïntroduceerd.
Het doel van deze stimuleringsregeling is het behoud van vitale
ID-banen in maatschappelijke sectoren en van werkgelegenheid voor de
ID-werknemers.
Deze regeling voorziet in een vergoeding aan werkgevers
die een ID-baan omzetten in een reguliere arbeidsplaats met een lage
CAO-loonschaal.
Het streven is daarbij primair gericht op het regulier
maken van huidige ID-banen. Er zal in 2003 en 2004 voor de
stimuleringsregeling een bedrag van € 170 miljoen worden
vrijgemaakt. Dit bedrag is geheel beschikbaar voor subsidie aan
werkgevers die deelnemen aan de regeling.
Deze basisregeling wordt
aangevuld met sectorale initiatieven gericht op
het regulier maken van ID-banen en/of het bevorderen van doorstroom
van ID-werknemers naar andere reguliere banen.
Met sociale partners is tevens overeengekomen dat zij cao-afspraken
zullen maken over het behoud van werkgelegenheid voor de huidige
ID-werknemers in reguliere banen aan de onderkant van het loongebouw
in de maatschappelijke sectoren en daarvoor waar nodig
nieuwe cao-schalen zullen creëren.
Het kabinet streeft ernaar om in 2003
met behulp van de stimuleringsregeling 10.000 ID-banen regulier te maken.
Met het beoogde aantal van 10.000 ID-banen zal gemiddeld circa één op de vijf huidige ID-banen regulier gemaakt kunnen worden, terwijl met de ombuiging op het gemeentelijk reïntegratiebudget in 2003 een vermindering van het aantal bezette ID-banen met circa 8.000 is gemoeid. De regeling geeft daarmee een extra impuls aan de uitstroom uit gesubsidieerde banen naar reguliere arbeid. De regeling is uitdrukkelijk bedoeld voor werkgevers in alle sectoren waar ID-werknemers werkzaam zijn.
Implementatie-ondersteuning
Om te bevorderen dat betrokken partijen de stimuleringsregeling zoveel mogelijk benutten, waarbij gemeenten en werkgevers een belangrijke rol vervullen, zullen ook brancheorganisaties binnen sectoren worden betrokken. Met sociale partners en de VNG zal het kabinet afspraken maken over de facilitering van werkgevers in de sectoren en gemeenten bij het benutten van de stimuleringsregeling en de dynamisering van het bestand gesubsidieerde arbeid. Deze afspraken zullen worden vastgelegd in een convenant gesubsidieerde arbeid.
Aanvullende arrangementen per sector
De bijdrage uit de basisregeling wordt in een aantal sectoren aangevuld met per sector variabele arrangementen. Deze arrangementen richten zich op twee sporen:
* het regulier maken van huidige ID-banen
* het stimuleren van doorstroom van ID-werknemers naar reguliere banen
De manier waarop de arrangementen vorm krijgen varieert per sector,
omdat deze arrangementen zoveel mogelijk inspelen op de behoefte en
mogelijkheden binnen de betreffende sector (maatwerk).
In overleg met werkgevers en werknemers in de sectoren zal de
invulling van de arrangementen nader worden uitgewerkt. Een aantal
hoofdlijnen kan echter al worden geschetst
Zorg
Voor 2004 en volgende jaren zal VWS middelen beschikbaar stellen om de basisregeling deels over te nemen voor de zorgsector en voor de jeugdhulpverlening. De regeling zal verruimd worden zodat er ook een premie komt op de uitstroom van ID-medewerkers naar (bestaande) reguliere arbeid. De premie is in dat geval een forfaitaire vergoeding voor opleidings- en scholingskosten. Hiervoor is een bedrag van € 30 miljoen structureel beschikbaar. Voorts treedt VWS in overleg met de sectorfondsen Zorg en Welzijn over de rol die de regionale samenwerkingsverbanden van die fondsen kunnen spelen bij het tot stand komen van afspraken tussen gemeenten en instellingen over uitstroom naar reguliere arbeid, opleiding, aantal gesubsidieerde plaatsen en financiering daarvan.
Onderwijs
Om de vitale ID-banen in het onderwijsveld te behouden zullen
werkgevers in het onderwijsveld worden opgeroepen om waar mogelijk hun
ID-banen regulier te maken, waarbij de subsidie vanuit de
stimuleringsregeling een bijdrage kan leveren. Verder zullen
met de sociale partners in het onderwijsveld afspraken gemaakt worden
om voorwaarden te scheppen voor regelingen op gemeentelijk niveau
waarbij werkgevers een beperkte 'inleenvergoeding' (bijvoorbeeld 15
procent van de loonkosten) betalen aan de gemeente, in ruil voor de
toezegging dat de ID-plaats dan nog een aantal jaren behouden blijft.
Gedurende die periode kan de werkgever het nodige in het werk stellen
om doorstroom naar reguliere functies in het onderwijs te bevorderen.
Onderwijsinstellingen kunnen middelen uit het schoolbudget gebruiken
voor het betalen van de inleenvergoeding. Vanuit OCenW-middelen
zal in 2003 eenmalig ter stimulering van de onderwijsinstellingen voor
dit doel een bedrag van € 14 miljoen worden vrijgemaakt indien over
een aanvullende regeling en de financiering daarvan overeenstemming
kan worden bereikt met de onderwijsvakbonden.
Kinderopvang
In de kinderopvang heeft een deel van de groepshulpen op ID-banen potentie voor doorstroom naar de functie van groepsleidster, via het volgen van een leer-werktraject.
SZW zal stimuleren dat met werkgevers in de kinderopvangsector de
mogelijkheid wordt onderzocht om ID-werknemers met een dergelijke
doorstroompotentie na afloop van het driejarige duale traject een
reguliere baan te bieden.
In een dergelijke doorstroomvariant kunnen
met de werkgevers in de kinderopvang afspraken gemaakt worden over
inleenvergoedingen, waarbij rekening gehouden worden met de
gedeeltelijke formatieve inzetbaarheid van de leidsters vanwege de door
hen gevolgde opleiding. Daarnaast wordt door SZW een aanvullend bedrag
van circa € 2 miljoen ingezet voor de doorstroom van ID-medewerkers in
de kinderopvang.
Tevens zal een deel van de subsidie voor het
instandhouden van uitbreidingsplaatsen voor kinderopvang in 2003 kunnen
worden ingezet voor het omzetten van ID banen in reguliere banen.
Gemeenten zijn vrij om van die mogelijkheid gebruik te maken.
2. WIW-maatregelen
Om ook de doorstroom van werknemers in de WIW te bevorderen wil het kabinet de door de VNG en gemeenten gesignaleerde knelpunten bij de uitvoering van de WIW oplossen. Het kabinet neemt daartoe een aantal aanvullende maatregelen voor 2003. Het betreft de volgende voorstellen:
Als gevolg van de ombuigingen op de WIW moeten gemeenten in 2003
gemiddeld 20 … 30 procent volumereductie realiseren ten opzichte van de
stand medio 2001. De gemiddelde gerealiseerde uitstroom bedraagt 30
procent op jaarbasis. Als gevolg van de bij de ombuigingen op de WIW
gehanteerde wijze van budgetverdeling onder gemeenten zou een aantal
individuele gemeenten echter meer dan 30 procent uitstroom moeten
realiseren. Deze gemeenten worden gecompenseerd. Het gaat om gemeenten
waar op grond van de stand op 30 juni 2002 conform de declaratie van
het tweede kwartaal 2002 door SZW is vastgesteld dat een
volumereductie voor volwassen WIW-ers van meer dan 30 procent
gerealiseerd moet worden. De compensatie aan deze gemeenten bestaat
uit het verschil tussen de kosten van het aantal dienstbetrekkingen
bij deze volumereductie van 30 procent (uitgaande van de
gerealiseerde volumina volgens kwartaaldeclaratie 2002-II en de
normbedragen 2003) en het toegekende vast budget 2003.
Gemeenten zullen voor de korting op de SPAK in 2003 worden
gecompenseerd, zodat de inleenvergoeding voor inleners waarvoor de
inleenvergoeding anders te hoog zou worden, op peil kan blijven.
Hiermee wordt voorkomen dat inleners van WIW-werknemers door een
verhoogde inleenvergoeding de inleenovereenkomst opzeggen en
WIW-werknemers met ontslag bedreigd worden. De hoogte van de VLW voor zittende werknemers wijzigt niet met de ombuigingen en wordt daarom
niet gecompenseerd.
Voor jongeren zal in 2003 de korting SPAK én het vervallen van de VLW
worden gecompenseerd. Dit bevordert de realisatie van de sluitende
aanpak voor jongeren.
Ten slotte zal het subsidiebedrag voor WIW-werkervaringsplaatsen voor
2003 worden aangepast ten opzichte van de eerder aangekondigde
bezuinigingen. Hiermee wordt het subsidiebedrag teruggebracht tot
vrijwel het niveau van 2002. Gemeenten zijn daarmee in staat
WIW-werkervaringsplaatsen effectiever in te zetten en
WIW-dienstbetrekkingen om te zetten in WIW-werkervaringsplaatsen,
waardoor uitstroom uit gesubsidieerde arbeid wordt bevorderd.
In totaal stelt het kabinet voor deze maatregelen een bedrag van € 40
miljoen beschikbaar, waarmee bovenstaande knelpunten kunnen worden
opgelost.
3. Deregulering bij gemeenten
Om in het jaar 2003 gemeenten al zoveel als mogelijk te faciliteren bij de overgang naar een ongedifferentieerd reïntegratiebudget, wordt in 2003 al een aantal maatregelen getroffen.
Deregulering Besluit ID-banen per 1-1-2003
Al in 2003 wordt het budget ID-banen niet meer taakstellend op basis
van het aantal banen toegekend, maar is het vrij besteedbaar aan
arbeidsplaatsen (zonder onderscheid in soorten kosten) en andere
reïntegratieactiviteiten inclusief loonkostensubsidies aan werkgevers en
werknemers.
Daarnaast wordt in 2003 een aantal beperkende voorwaarden
bij de inzet van ID-banen losgelaten. Er is geen sprake meer van een
minimumvergoeding aan de werkgever (vrije onderhandelingsruimte voor
gemeenten), de maximumbeloning voor de ID-werknemer voor het eerste jaar
wordt afgeschaft (mits de beloning binnen 130-150 procent WML blijft) en
tevens worden het vereiste van een dienstverband voor onbepaalde tijd,
de voorschriften voor gelijkstelling van personen aan werklozen in de
zin van het Besluit ID-banen, het verbod op detachering van werknemers
en de beperking van het aantal doorstroombanen afgeschaft.
Ten slotte
kunnen in 2003 de spaartegoeden van gemeenten die zijn opgebouwd over de
in de afgelopen jaren voor ID-banen verstrekte middelen, ook worden
besteed aan andere reïntegratieactiviteiten buiten het kader van het
Besluit ID-banen. Gemeenten kunnen ten slotte doorstroomactiviteiten
voor ID-werknemers eveneens financieren uit het Scholings- en
Activeringsbudget WIW, mits zij als werkzoekend ingeschreven staan bij
het CWI. Gemeenten worden hiermee tegemoet gekomen in hun wens om al in
2003 meer bestedingsvrijheid te hebben bij de inzet van het
re‹ntegratiebudget.
Budgetschuiven in het Scholings- en Activeringsbudget
Om gemeenten verder tegemoet te komen in hun verzoek om al in 2003 een
grotere bestedingsvrijheid te creëren, zal een deel (10 procent) van het
Scholings- en Activeringsbudget worden overgeheveld naar het vrij
besteedbare budget ID-banen en reïntegratie. Gemeenten kunnen deze
middelen ongedifferentieerd aanwenden voor reïntegratieactiviteiten.
Deze overheveling is niet bedoeld als mitigering van de ombuiging op het
ID-budget maar als een eerste stap in het beleid gericht op
deregulering.
In de Nota van Wijziging bij de Ontwerpbegroting SZW 2003 zullen
bovenstaande maatregelen zijn verwerkt.
Aanvullende financiële ruimte bij gemeenten
Ten slotte kunnen de gemeenten in 2003 ook over aanvullende middelen
beschikken, bovenop het voor 2003 vastgestelde eigen reïntegratiebudget.
Te noemen valt in dit kader de RWI-subsidieregeling, waarmee
sectoren/werkgevers reïntegratieprojecten voor werklozen/werkzoekenden
kunnen uitvoeren.In het kader van deze regeling kon geen aanvraag
ingediend worden voor werknemers in gesubsidieerde banen om uit te
stromen naar ongesubsidieerde baan, dat wordt binnenkort op verzoek van
de RWI wel mogelijk.
Daarnaast ontstaat voor gemeenten in 2003 mogelijk extra financiële ruimte door de al genoemde spaartegoeden ID-banen uit het verleden die gemeenten voor hun gehele reïntegratiebudget kunnen inzetten en de bij gemeenten gerealiseerde onderuitputting op het vast budget WIW in 2002 (geraamd op ruim 80 miljoen Euro) die gemeenten geheel mogen toevoegen aan hun scholings- en activeringsbudget WIW voor 2003.
Ten slotte noem ik nog het experimenteerbudget dat in het kader van de
Agenda voor de Toekomst is vrijgemaakt.
Hierbij gaat het om een bedrag
van 15 miljoen Euro in 2003 voor de G26.
Ook dit budget kunnen betrokken
gemeenten gebruiken voor projecten (experimenten) die een dynamisering
in het ID-bestand tot doel hebben. Met het bovenbeschreven pakket aan
maatregelen wordt het mogelijk om beweging te krijgen in het zittend
bestand gesubsidieerde arbeid door het regulier maken van een deel van
de huidige gesubsidieerde banen en het zoveel mogelijk ombouwen van de
resterende gesubsidieerde banen naar tijdelijke banen waarin het accent
ligt op doorstroom naar reguliere arbeid.
Daarmee verwacht ik dat
gemeenten vanaf 2003 het accent in het gemeentelijk activeringsbeleid
meer op reïntegratie zullen kunnen leggen en de ombuigingsdoelstelling
voor 2003 zullen kunnen realiseren, zonder dat dit gepaard gaat met het
verlies van vitale gesubsidieerde banen in maatschappelijke sectoren.
De
inzet van sociale partners, gemeenten en sectoren is daarbij van groot
belang. De gezamenlijk met deze partijen gemaakte afspraken maken die
inzet goed mogelijk.
De staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(M. Rutte)