Inspraakverhaal over Kadernota Stadsvernieuwing ('herstructurering')

AAN DE COMMISSIE STADSONTWIKKELING

Onderwerp: Kaderplan Stedelijke Vernieuwing

Leeuwarden, 21-9-1999

Geachte Commissieleden,

De studiereis van 2 wethouders naar de VS i.v.m. het Grote Stedenbeleid, geeft, afgezien van de vraag op wiens kosten dat plaats vond, aan hoezeer Leeuwarden zich een grote stad waant: Alsof de gesignaleerde problematiek in de Kadernota en het Meerjaren Ontwikkelings Programma vergelijkbaar zou zijn met die in een amerikaanse stad.
En dat terwijl de stad Leeuwarden zelf maar ongeveer 83.000 inwoners heeft, de helft van de stad Groningen.
Het kaderplan stelt dat het hoofddoel is, dat Leeuwarden een aantrekkelijke woonstad moet worden voor al haar inwoners. Maar Leeuwarden heeft teveel 'verkeerde inwoners' als je de nota mag geloven: Teveel armen, werklozen, eenouder gezinnen, alleenstaanden, allochtonen enz. en te weinig goede inwoners: De midden- en hogere inkomens. Het hele verhaal komt er op neer: Minder woningen voor lagerbetaalden, meer voor hogerbetaalden, minder huurwoningen, meer koopwoningen, dan tegelijk nog even een andere woonomgeving maken, door veel bos en water toe te voegen en dan gaat het er weer wat op lijken. De nota staat bol van de 'ambities' en zo nu en dan neemt dat groteske vormen aan en bekruipt je het gevoel dat er soms sprake is van megalomane grootheidswaanzin.
Qua stedebouwkundige ambities lijkt het soms op de 'gedroomde stad' of anders gezegd: een stedebouwkundig ideaal, geleerd op de opleiding. Dat hier mensen het slachtoffer van worden, schijnt niet te deren.
Qua z.g. 'grotestadsproblematiek' lijkt het wel of men dat graag wil en als dat niet zo is, dan dikken we het wel wat aan, opdat we toch vooral maar echt een grote stad zullen zijn, maar het is Van Kooten en de Bie's 'Juinen'.

De massale nieuwbouw in de uitbreidingsgebieden Zuiderburen, Goutumer Nieuwland en de Bullepolder moet de hogerbetaalden terughalen uit de dorpen. Maar als dat moet, dan betekent dat, dat woningen plus woonomgeving beter en mooier moeten zijn dan daar, want waarom zou iemand terugkomen, als men daar naar tevredenheid woont? De huizen en de landelijke woonomgeving daar zijn echter al mooi, dus de opgave is in feite een 'mission impossible' met een voorspelbaar en al eerder bij Goutum-Noord vertoond effect: De meeste inwoners komen gewoon uit de stad zelf.

Kortom: De massale nieuwbouw, hoe strategisch gepland dan ook, zal alleen maar leiden tot verhuisketens vanaf de woningen die in prijsklasse onder die van Zuiderburen liggen en zo verder omlaag, tot men bij de mensen komt die niet kunnen kopen, waarna het geklaag kan beginnen over de 'eenzijdige bevolkingssamenstelling'.
Dit leidt niet tot een forse verhoging van het aantal inwoners.
Het inwonertal zal langzamer stijgen dan het aantal nieuwbouwwoningen en daarom bouwt men in feite Leeuwarden kapot. Kortom: De mensen raken op!
Wij denken dat B&W dat zelf ook wel weten, maar dit gewoon ingecalculeerd hebben onder het motto: We veranderen gewoon op den duur het woningbestand zo, dat Leeuwarden veel woningen heeft voor de rijkeren en veel minder voor de armeren, dan raken we op den duur een deel van hen wel kwijt. Daarom hoeft het ook geen verwondering te wekken dat op blz. 59 van de nota B&W domweg stellen dat 60% van de studenten na hun studie uit Leeuwarden vertrekt, zonder dat ook maar iets wordt gezegd over pogingen om hen hier vast te houden. Indien een deel van al het geld dat B&W nu willen uitgeven, zou worden besteed aan het wegkopen van bedrijven uit de overvolle randstad omdat zij hier werk zouden kunnen vinden, was dit een zinvollere inzet van middelen dan nu.
Het was bij de rechtszaak van bewoners van Hooidollen en Jokse ook frappant dat de woningcorporatie in de stukken opmerkte dat er ook buiten Leeuwarden voldoende "passende woonruimte" was voor hen.
M.a.w.: We zien jullie het liefste vertrekken uit de stad.
Maar al die leegstand dan? Is dat geen reden genoeg om flink te slopen? Op blz. 27 wordt de leegstand gegeven volgens het bevolkingsregister. Uiteraard ontbreken cijfers uit de verhuuradministraties van de corporaties, omdat die het echte beeld zouden tonen, terwijl het bevolkingsregister in die zin vervuild is, dat niet iedereen ingeschreven staat. Controle is er toch nauwelijks op sinds de zestiger jaren. Bovendien is het zo, dat de leegstand nauwelijks zit bij de goedkopere huurwoningen en leegstaande koopwoningen lossen zich qua probleem vanzelf op via de vrije markt.

Op blz. 28 moet het Kaderplan toegeven dat het aantal huishoudens die volgens het BBSH tot de aandachtsgroepen van beleid horen, van 1994 tot 1998 niet was gedaald, maar vermoedelijk zelfs gestegen was. Konsekwenties qua sloop 'ambities' worden hier echter niet aan verbonden. Helpt wellicht een blik Melkert of WIW opentrekken dan? O.i. zal dat niet baten, omdat men dan slechts gaat behoren tot de 'working poor', niet of nauwelijks uitkomend boven het minimum-inkomensniveau.

Het hele plan komt ronduit bedreigend over voor huurders en eigenaren van goedkopere woningen: Nergens kun je er nog zeker van zijn dat je rustig kunt huren of mag blijven wonen in een koop- huisje.

Integendeel: Je loopt het risico om 'voor de bulldozer uit' te moeten want op blz. 30 wordt geschetst hoe sloop tijdelijk mooi leidt tot meer vraag naar woningen in Heechterp, Schieringen, Valeriuskwartier, Wielenpolle en Schepenbuurt en daarna komt daar de bulldozer ook. In feite worden mensen misbruikt als pionnen op het schaakbord.
Na 2010 is de dreiging nog niet geweken, want de concept-nota M.O.P. stelt dat ook in de komende decennia herstructureringsplannen in het meer centrale gedeelte van de stad plaats zullen vinden. Trek een cirkel rond de binnenstad en het is duidelijk op welke bouwgrond B&W en de projectontwikkelaar op langere termijn hun begerig oog hebben laten vallen.

Over de sloopplannen zelf en het 'Sociaal Plan': We vragen ons af mede gezien het feit dat de coordinator van Stichting Woonbelangen zelf ontslag nam, deze organisatie wel capabel is om dit uit te voeren en zo ja, wie dat dan qua menskracht moeten doen. T.a.v. de qua geldbedragen gedifferentieerde verhuiskostenvergoeding vinden wij dat de gekozen systematiek indirecte discriminatie betekent van kleine huishoudens gezien de z.g. "derde EEG-richtlijn".
Gemiddeld en statistisch gezien bewonen kleine huishoudens kleinere woningen en toen dat bij de Hooidollen en Jokse even slecht uit kwam, omdat het grotere flats waren, verbrak Volkshuisvesting haar eerdere belofte en gaf geen aanvulling op de V&H-kosten, wat gezien de regeling zoals die er nu ligt, wel had gemoeten.

Kennelijk uit angst voor de reacties geeft de Kadernota niet concreet aan wat er dan allemaal gesloopt 'moet' worden. Toch zijn de plannen al lang klaar en vermoedelijk op 2-9-1999 in deze Commissie besproken en informeel door de meerderheid goedgekeurd.
Op blz. 59 geeft de nota exacte cijfers over de bewoners in Bilgaard-Oost, t.w. Kei en Meenthe plus Lekkumerend-West. Deze gebieden worden aangeduid als delen van 'de Noordrand'. Wordt dit dezelfde verrassingsaanval als met het sloopbesluit van Volkshuisvesting in Hooidollen en Jokse?
De nota stelt, dat de herhuisvesting wel gaat lukken, want het instrument 'huursubsidie' zal ruimer dan nu worden ingezet.
M.a.w.: Ga maar duurder wonen, er is toch IHS? De opmerking van Melkert en Duivesteijn onlangs, is hier relevant: De IHS wordt teveel door verhuurders gebruikt als een exploitatiesubsidie. Het doel van de verruimde IHS was echter inkomensverbetering voor de huurders.

Tenslotte: Gezien de inhoud van de nota, die haar ongeschikt maakt om alleen via inspraak te behandelen, zullen wij nog schriftelijk reageren. Voor wat betreft duidelijkheid over de sloop, zullen wij die dan nu maar geven, omdat de gemeente dat nalaat.
De Noordrand: Eerst alle flats aan De Kei en de gehele Meenthe, later flats aan de Gealanden. Tevens: Grote delen van Lekkumerend- West, vooral de flats plus de Wierdaflat.
Achter de Hoven-Vegelin: De hele Vegelinbuurt plus nieuwbouw tot de Potmarge. Prijzen: 5 ton/stuk.
De onder- en bovenwoningen van Woonservice aan de Spoorstraat.
Grote delen van de flats aan de rondweg, vooral langs de buitenzijde. D.w.z.: Pieter Stuyvesantweg, Archipelweg, Valeriusstraat.
Vervanging door stadsvilla's plus koopappartementen vanaf 3,5 ton/stuk. De Torenflats in Heecherp blijven nog even buiten schot.
Indien deze opsomming onjuist is, horen we dat graag van de wethouder, omdat we vinden dat het tijd is dat B&W ook eens de kaarten op tafel leggen.

Secretariaat P.E.L.