Door Willem Bosma
LEEUWARDEN - Met de moed der wanhoop probeert volkshuisvestingswethouder Bearn Bilker schipbreuk van de stedelijke vernieuwing in Leeuwarden te voorkomen. Met een ultimatum aan de betrokken woningbouwcorporaties hoopt Bilker een doorbraak te forceren. De faalkans is groot. Een ingrijpende verbetering van de woonomgeving in Bilgaard, de Vrijheidswijk en Achter de Hoven/Vegelin is schier onbetaalbaar, als er geen grote private investeerders bij worden betrokken. Dat wisten burgemeester en wethouders al toen ze enkele jaren geleden aan het project begonnen.
[Je kunt iemand geen ultimatum stellen met als inzet: Spreek je eigen financiën eens even aan ten behoeve wat wij willen...
Dat is lachwekkend.
Eufemistisch schrijft de krant over 'ingrijpende verbetering van de woonomgeving' als grootschalige sloop en 'deportatie' wordt bedoeld van lagerbetaalden, alleenstaanden, eenoudergezinnen, allochtonen, jongeren en studenten.
Die private investeerders wachten gewoon af tot de SV is mislukt en slaan dan toe...]

De operatie dient op lange termijn een sociaal doel, maar hakt op de korte termijn diep in de levens van de betrokken huurders: voor het merendeel bejaarden, studenten en allochtonen.
[Schrijven over 'een sociaal doel', wat een gotspe: Nu al zijn er nauwelijks voldoende goedkopere huurwoningen meer voor lagerbetaalden; alles zit vol en de leegstand is in pakweg 15 tot 20 jaar niet zo laag geweest...
Nu al zijn de resterende bewoners van de S8-flat aan de Jan Evenhuisstraat waarvoor Nieuw Wonen Friesland een sloopvergunning heeft aangevraagd nauwelijks passend te herhuisvesten:
Mensen in de bijstand worden als 'passend' woningen van meer dan ¦900,- kale huur aangeboden of veel kleinere woningen dan de vier-slaapkamer splitlevel flat die de mensen nu hebben...
SV heeft vele doelstellingen, waaronder een a-sociale: Het is o.a. een strijd van de 'gevestigde belangen' tegen de armeren om die te verspreiden, te 'beheersen' in kleine clusters van woningen (niet meer dan zoveel procent sociale huurwoningen per wijk, stelde de PvdA indertijd) en om Leeuwarden tot een stad te maken waarin voor mensen met weinig geld geen plaats meer is.
En wat de relevantie is van het schrijven over 'de betrokken huurders: voor het merendeel bejaarden, studenten en allochtonen' ontgaat me ook. Of het moet zijn dat bedoeld wordt: Sloop is in dit geval niet erg, het gaat toch maar om bejaarden (goed voor de pil van Drion, het bejaardenhuis of euthanasie, uiteraard te beslissen door familie en 'deskundigen'), studenten (toch maar kamerbewoners zonder 'buurtbinding met onze buurt' en zonder echte huurbescherming m.a.w. die vinden wel weer wat anders) en allochtonen (toch alleen maar 'zwart tuig', allemaal drugsdealers en eigenlijk horen ze hier niet).
M.a.w.: Het gaat niet om O.S.M. (Ons Soort Mensen) dus het gaat ons eigenlijk niet aan.
Het zijn 'de anderen' wiens huizen worden gesloopt, dus maak u niet ongerust, beste lezers. Maar het zijn leugens: Het gaat gewoon om mensen in alle soorten en maten: Wit, zwart, gehuwd, ongehuwd, alleenstaand, samenwonend, oud, jong, met een baantje en zonder betaald werk, mensen waarvan door de gevestigde belangen werd besloten dat ze op moeten rotten om te worden vervangen door middle-class tweeverdieners met 'kids' en door lieden met grof geld. Al deze krachten gemeente, VROM, corporaties, bouwondernemers en hun helpers, bestaande uit de 'nuttige idioten' in sommige huurdersclubs en in sommige wijkpanels plus de betaalde hoeren van de HWL werken samen om dat doel te realiseren, alleen wil het niet zo best met de centen die ook bij zulke megalomane plannen horen...]
Als je twaalfhonderd woningen sloopt heb je minstens vier of vijf jaar nodig om de verdreven bewoners allemaal fatsoenlijk een nieuw onderdak in een leuke buurt te bieden.
[Hoezo? Volgens de wethouder staat er toch zoveel leeg? Moet toch snel te regelen zijn? Of zou dat toch niet kloppen?
Corporatiedirecteur Henk Deinum stelde indertijd m.b.t. het Woningbehoefteonderzoek 1998 voor Stadsgewest Leeuwarden tegen ondergetekende: "Ik zou hier niet op durven vertrouwen". Hij had gelijk: M.i. was er ook van alles aan te merken op dat onderzoek.
Simpel gezegd: Vertrouw niet teveel op prognoses en toekomstanalyse's. Er geldt nog altijd: Wie betaalt die bepaalt.]

De woningbouwcorporaties zijn bereid vele tientallen miljoenen guldens in de aanpak van de probleemwijken te steken.
[Van dat geleuter over probleemwijken word ik zo langzamerhand ook doodziek: Concreet worden is er nooit bij: Welke problemen dan precies: Analyseer die dan ter plekke, laat iemand een half jaar in zo'n probleemwijk gaan wonen en kijk van daaar uit goed om je heen en leg contact met de mensen. Dan zie en hoor je wat er echt aan de hand is en wat de echte problemen zijn zoals de bewoners die zelf beleven.]
Bilker verlangt echter méér, maar biedt - kort gehouden door de collega's van ruimtelijke ordening (Peter den Oudsten) en grondzaken (Arno Brok) - daarvoor naar de smaak van Corporatieholding Friesland te weinig verdienplekken in de vorm van bouwkavels elders.

Het beoogde Ee-eiland westelijk van de Dokkumer Ee, waar 300 van zulke terugverdienwoningen hadden moeten komen, sneuvelde dit voorjaar al snel na de presentatie. De gemeenteraad schrok van de reacties uit het naburige Havankpark, welks verse bewoners juist met vrij uitzicht op de bosrand waren gelokt. Gevolg: sloop van de laagbouw in de Mondriaanwijk is voorlopig van de baan.
[De gemeenteraad schrikt alleen als het verzet komt uit de buurten waar mensen wonen met geld, anders niet.
Havankpark: O.S.M. en dat is dan schrikken...
Bovendien wonen er ook PvdA-raadsleden...
Dat helpt ook altijd.
Ook hoop ik dat de Raad zich realiseerde wat het de gemeente kost om even een aftakking van de Dokkumer Ee te laten graven, waarbij het ook wel handig is als over het water enige bruggen komen te liggen, liefst ophaalbruggen voor de recreatievaart, ook een hobby die past bij O.S.M. Die bruggen horen dan ook bij het gemeentelijke deel van het kostenplaatje.
De krant constateert dat hiermee de sloop van de laagbouw in de Mondriaanwijk (Wist niet dat het nu Mondriaanwijk heette, dacht dat het De Meenthe was die nu De Stijl heette) voorlopig van de baan is. Ik vraag me af of dat niet wat voorbarig is: Het ging het Havankpark om de kap van een deel van het Leeuwarder Bos, ten westen van het Havankpark. De nieuwbouw die de gemeente daar had gedacht, vormde maar een deel van de 'terugverdienwoningen'. Een ander deel had men gedacht op de plaats van de huidige Meenthe en voor de toekomst had de gemeente op het oog: Nieuwbouw ten zuiden van de huidige Meenthe, op de plaats van de huidige school, de sporthal Bilgaard en een kerk; dus langs het water van de Dokkumer Ee. De gemeente heeft op dat gedeelte de Wet Voorkeursrecht Gemeenten al van toepassing verklaard, dus het is ze ernst. Ook moeten we niet vergeten dat het geplande Ee-eiland ook betekende dat de 7-hoog flat aan De Kei zou worden gesloopt en ook zonder dat er bomen om gaan of een Ee-eiland komt kan dat nog steeds...
M.a.w.: Waakzaamheid blijft geboden: Het Bewonerscomité S.I.S. (Sloop Is Stijlloos) heeft echt nog niets te vieren. Wel lijken ze nu meer tijd te hebben om alternatieven te ontwikkelen en dat is winst.]
Met de andere corporatie (Nieuw Wonen Friesland) lijkt wethouder Bilker veel verder gevorderd, tenminste als het om slopen van de flat aan de Jan Evenhuisstraat gaat. Maar ook deze verhuurder wordt nog door de gemeente bestookt met verzoeken om extra geld, nota bene voor algemene voorzieningen die de gemeente gewoonlijk in haar eigen begroting opneemt.
[En ook dat zal bij bij de gemeente versus CHF wel mede het probleem zijn.
Je moet maar lef hebben om een ultimatum durven stellen, mede om geld los te krijgen voor zaken die de overheid behoort te betalen. In feite een poging tot afpersing door de lokale overheid.]

Leeuwarden heeft intussen zelf nog helemaal niet zwaar in de eigen reserves willen tasten om de stedelijke vernieuwing op gang te brengen. De toezeggingen van in totaal ¦26 miljoen voor vijf jaar leunen overwegend op rijkssubsidies. Als Bilker de komende maanden geen succes boekt, komen echter juist die subsidies (ruim ¦32 miljoen) in gevaar.
[Gokje: Uiterlijk februari 2001 moeten er overeenkomsten liggen, anders komt de rijkstoezegging in gevaar?
Vandaar dat Bilker stelde dat 'uiterlijk in februari' er een visie komt op Bilgaard en Lekkumerend?
Gokje 2: Als er tegen die tijd nog geen definitief akkoord ligt met CHF en NWF komen B&W met toezeggingen voor meer geld over de brug richting corporaties en spreken ze op papier dit geld aan.
M.a.w.: Veel blufpoker onder het motto: Wie heeft de sterkste zenuwen?]

Gelet op de recente aanvaring tussen wethouder Bilker en corporatiedirecteur Durk van der Zee gaapt er nog een groot gat tussen beide partijen. Als het geduld van de gemeenteraad binnenkort echt opraakt, dan is daarmee vermoedelijk de kans op grootschalige stedelijke vernieuwing vervlogen.
[Onlangs stelde de fractie van de SP in de Raad m.i. terecht dat de sloopdoelstelling van de stedelijke vernieuwing moet worden herzien, nu de leegstand in Leeuwarden zienderogen daalt.
Het gaat er niet om dat er 'niks' moet gebeuren, maar dat de stedelijke vernieuwing anders moet worden ingevuld!
Minder sloop, verkoop onder voorwaarden ook van flats aan huurders moet mogelijk zijn als huurders dat willen, het beheer in de wijken moet strakker, huisjesmelkers moeten zo hard mogelijk worden aangepakt en de corporaties mogen op nader aan te wijzen plaatsen best nieuwbouwkoopwoningen bouwen voor de winst, mits deze winst wordt benut om bestaande woningen te verbeteren en het eigen beheer van de woningen ook, waar noodzakelijk.
De gemeente geeft NV Stadsherstel een grotere rol om te koop staande woningen op strategische plaatsen op te kopen, te verbeteren en terug te zetten 'op de markt' met een zelfbewoningsclausule enz. enz.
Gesloopt wordt er pas als woningen qua verhuur voor geen meter lopen en er in redelijkheid ook geen mogelijkheden zijn ze op te knappen, dus zonder dat het kostenplaatje leidt tot idioot hoge huren. Het beleid wordt niet gebaseerd op allerlei scenario's met cijfers die t.z.t. toch nooit realiteit worden, maar op cijfers van nu; echte cijfers over vraag naar huur- en koopwoningen NU, de inkomenspositie van huurders per wijk NU versus prijs en grootte van het woningbestand enz.
Cijfers mogen hoogop een half jaar oud zijn: Met oud materiaal uit bv. 1996 valt geen beleid te maken. Het toegezegd subsidiegeld aan de gemeente wordt veel meer dan nu benut voor de woonomgeving enz. enz.
Kortom: Een beleidsombuiging valt best te maken, ook binnen de landelijke kaders van de stedelijke vernieuwing, maar dan moet de politieke wil wel aanwezig zijn om de oorlog van rijk tegen arm te stoppen!]

Naast die van Bilker zouden er vervolgens wel meer koppen kunnen rollen, want de teller van de reeds betaalde projectkosten voor een bij nader inzien onbetaalbaar project staat inmiddels al boven de ¦10 miljoen. De wethouder van volkshuisvesting kan alleen nog maar volle kracht vooruit.
[Het worst-case scenario zou zijn dat er domweg alleen maar wordt gesloopt omdat dat nu eenmaal het plan is en er vervolgens niks meer gebeurt. Het past goed in de oorlog van rijk tegen arm: Bewoners verjaagd, doel bereikt, verder niks.
Denk aan de sloop in ong. 1988 van de S8-flat in de Meenthe langs de Dokkumer Ee, denk aan de lege plekken op de plaats van de 2 7-hoog flats Hooidollen/Jokse, denk aan het gevaar dat de sloop van de S8-flat Jan Evenhuisstraat alleen een lege plek oplevert voor vele jaren enz.
"Als ze het eerst maar plat hebben, daar gaat het om", was indertijd de mening van een van de v.m. voorzitters van het PEL En vervolgens gaat de gemeente rustig wachten tot ooit een projectontwikkelaar die plek wil invullen: Is het niet nu, dan over 10 jaar wellicht...]
Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].