'Toeslagen zorg en huur vaak te laat'
Uit de Leeuwarder Courant van dinsdag 12/12/2006.
Al op 14/1/2006 verscheen een LC-bericht "Minima de dupe van
vertragingen met toeslagen" en in hetzelfde bericht hierover
meldden we de tekst van een ingezonden brief in de LC van 12/5/2006:
"Vertragingen wekken ergernis op".
Uiteraard beweerde de
belastingdienst die de huur- en zorgtoeslag moet uitvoeren, dat het
allemaal wel wat meeviel, maar op dinsdag 12/12/2006 verscheen een
bericht in de Leeuwarder Courant, dat het helemaal niet meeviel volgens
de Nationale Ombudsman:
DEN HAAG (ANP) - Duizenden Nederlanders zijn in grote financiële problemen gekomen, doordat de Belasting dienst tekort is geschoten bij de toekenning van de huur en zorgtoeslag. Dat bleek vandaag uit onderzoek van de Nationale ombudsman.
[Dit lijkt me duidelijke taal.]
Het ministerie van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieubeheer (VROM) heeft verder flinke steken laten vallen bij de afbouw van het oude systeem van huursubsidie.
[Dus ook met name de laatste ronde van het oude huursubsidiesysteem - over laatste halfjaar 2005 - verliep problematisch? Verdwenen er wellicht huursubsidieontvangers uit de overgedragen bestanden?]
Sinds 1 januari is de huursubsidie vervangen door een huurtoeslag. Toen trad nieuwe wetgeving op het terrein van de huur- en zorgtoeslag in werking. De uitvoering werd overgeheveld van VROM naar de Belastingdienst, maar die kampte met automatiseringsproblemen en een tekort aan personeel. Klachten van burgers bleven daardoor lange tijd onbeantwoord.
[Dat laatste is nog het meest frustrerend voor burgers. Afgezien dan
van het ernstigste probleem: je raakt gewoon in de problemen als je lage
inkomsten hebt - en alleen dan krijg je huurtoeslag en/of zorgtoeslag -
met je huurbetaling en de betaling van de nominale premie voor je
zorgverzekering. Onlangs stond er een alarmerend artikel in een blad van
Divosa, de club van directeuren van sociale diensten. De inhoud was dat
duizenden mensen forse betalingsachterstanden hebben bij hun
zorgverzekeraar. Tot nu toe was een afspraak van kracht dat mensen er
dan toch niet uitgegooid zouden worden, maar per 1 juli 2007 loopt die
afspraak af en de verwachting van het Divosablad was dan, dat duizenden
mensen onverzekerd zouden raken. Omdat bij onverzekerd zijn ook een
boete wordt gegeven, komen deze mensen naar verwachting nooit meer uit
de schulden aan hun zorgverzekeraar. In feite word je dan een soort
derde wereldland...
Natuurlijk was vervolgens de angst van Divosa dat
zij dan massaal bij de soos zouden aankloppen om bijzondere bijstand...
Overigens stond op de voorpagina van dit blad waarin naar dit
hoofdartikel werd verwezen, een foto van een figuur die er "aso" uitzag,
slepend met een krat bier. Kennelijk een poging tot stigmatisering en
negatieve beeldvorming, wat meer zegt over de opvattingen in die kringen
dan over verreweg de meeste mensen in de bijstand.]
Ombudsman Alex Brenninkmeijer pleit voor meer aandacht voor de positie van de burger bij grote stelselwijzingen. "Het is te voorspellen dat ze daarbij met fouten geconfronteerd worden en met vragen en onzekerheden zitten. Door bij voorbaat al maatregelen te treffen, hoeft de burger niet de dupe te worden."
[Lijkt me een terechte opmerking.]
Volgens Brenninkmeijer heeft het rijk de overgang onderschat.
"Op papier
zagen de plannen voor de overgang van huursubsidie naar huurtoeslag er
goed uit. De Belastingdienst en het ministerie hebben zich ingezet voor
een goede uitvoering. In de praktijk ging het echter mis."
[Ook dit kon wel eens kloppen; vlak voor de start was er wel de nodige voorlichting en hield de belastingdienst voorlichtingsmiddagen voor intermediairs waarop wat uitgebreider materiaal werd uitgereikt, maar als men nu ziet hoe vol de wachtkamer zit aan de Tesselschadestraat met vooral mensen die komen voor hun huur- of zorgtoeslag, is dat geen goed teken.]
De Belastingdienst erkent in een reactie dat bij de grootschalige
operatie rond de toeslagen dingen zijn misgegaan, maar een woordvoerder
wijst erop dat er steeds snel en adequaat is ingegrepen. Daarbij is er
steeds voor gekozen om eerst geld over te maken naar mensen zodat juist
financi‰le problemen konden worden voorkomen. Pas later werd
gecontroleerd of de toeslag terecht was uitgekeerd. Gezien de omvang van
de operatie vindt de fiscus dat de problemen beperkt zijn gebleven.
Momenteel komen er over de toeslagen zeer weinig telefoontjes binnen bij
de Belastingtelefoon, merkt de woordvoerder op.
[Er is lang niet altijd voor gekozen om eerst geld over te maken en een voorlopige beschikking toe te kennen: legio zijn de gevallen die maanden en maanden moesten wachten voordat zij ook maar een cent zagen... En maar bellen en bellen... En dat er nu weinig telefoontjes binnenkomen: zou kunnen, wellicht kiezen veel mensen ervoor om dan maar zelf langs te gaan bij de belastingdienst...]
Tenslotte: Bij de zorgtoeslag valt me op: er komt soms wel een
zogenaamde voorlopige beschikking waarin het voorlopig toegekende
jaarbedrag staat, maar het maandbedrag over meerdere maanden ligt lager
dan je zou verwachten als je het maandbedrag met 12 vermenigvuldigt.
Het gaat dan maar om een of twee euro per maand en wellicht wordt dat in
de herfst bijgecorrigeerd, maar over al die zorgtoeslagontvangers in
Nederland levert dat toch een leuke rentewinst op... Kortom: echte
ambtenarenstreekjes...
Verder valt op dat de belastingdienst ongevraagd overgaat tot automatisch continueren van de Zorgtoeslag. In veel gevallen is dit wellicht handig, maar als iemand erg weinig Zorgtoeslag krijgt, kan hetook handiger zijn dat men dit elk jaar zelf aan het eind van het jaar of uiterlijk in het eerste kwartaal van het daaropvolgende jaar aanvraagt. Het hele jaarbedrag wordt dan namelijk in één keer uitbetaald en daar heb je dan meer aan dan aan elke maand een prutsbedragje van bijvoorbeeld 5 euro. Mensen die recht hebben op de maximale of bijna maximale zorgtoeslag raad ik deze methode overigens af omdat de toeslag dan elke maand hard nodig is om de premie te kunnen betalen.
Bij de Huurtoeslag is een heel naar verschijnsel, dat je problemen
krijgt als je bijvoorbeeld het eerste halfjaar werk hebt en teveel
verdient om huurtoeslag te krijgen, maar de tweede helft van het jaar
via bijvoorbeeld een heel korte WW-periode in de bijstand belandt.
Zit je op bijstandsniveau en heb je recht op huurtoeslag, dan krijg je die
ook op basis van de voorlopige beschikking ofwel toekenning. Het jaar
daarop volgt echter de afrekening en dan wordt gekeken naar het
JAARinkomen over het afgelopen jaar.
Resultaat: een deel van huurtoeslag
moet worden terugbetaald en je zit nog steeds in de bijstand...
Had je
dat toen je nog werk had geweten, dan had je in feite geld moeten
reserveren voor het geval dat je in de bijstand kwam, huurtoeslag nodig
had en een deel later weer moet terugbetalen...
Maar dat moet maar
lukken in dit voorbeeld in dat half jaar dat je betaald werk had: per
slot moest je toen de volle mep huur betalen...
Lukte dat wel, dan moet
je weer uitkijken met de soos dat je niet qua spaargeld boven het
vrijgesteld bescheiden eigen vermogen komt, anders moet je het meerdere
eerst weer opeten voordat je recht hebt op bijstand.
Enige verbetering
bij het terugbetalen van huurtoeslag en zorgtoeslag op basis van de
definitieve beschikking het jaar erop is, dat over het terug te betalen
bedrag sinds kort geen rente meer hoeft te worden betaald.
Dit was een
van de laatste besluiten van v.m. minister Zalm van financiën op
aandringen van een Kamermeerderheid.
Voor oplossingen voor bovengeschetst probleem houd ik me aanbevolen: Moet er voortaan gewerkt worden met een 'toeslagperiode' uitsluitend bestaande uit de periode bestaande uit het aantal volle maanden binnen 1 kalenderjaar waarin men recht had op huurtoeslag?? En dat na afloop van het kalenderjaar alleen wordt gekeken naar de inkomsten over die maanden? Ook dat maakt het er weer niet eenvoudiger op, denk bijvoorbeeld aan de mensen met 4-wekelijkse betalingen...
secretaris PEL