Uit de 'Te Gast' rubriek van de Leeuwarder Courant van vrijdag 14/3/2003 door Kirstin Meringa, adviseur project Vlietzone en medewerkster KAW te Groningen.
Al enige keren eerder berichtten we over de Vlietzone, met daarin o.a.
de wijken Molenpad, Welgelegen, Zeeheldenbuurt en Indische Buurt.
Zie bv. "Wijkpanel Molenpad speelt de gemeente in de kaart" op
basis van een bericht in de Leeuwarder Courant van 6/11/2001: "Vliet wil
wijkplan voor gevarieerder bevolking" en "Eerste stappen 'sociale
zuivering' gezet door wijkpanel Schil-Oost" n.a.v. een
artikel in de Leeuwarder Courant van 30/8/2002 "Verpaupering rond het
Vliet op tijd keren" en een anoniem pamflet van een schimmige werkgroep
'Vlietvaardig', wat bleek weer een vaag werkgroepje te zijn van het
Wijkpanel Molenpad.
Dat werkgroepje blijkt bijgestaan te worden door
de Koöperatieve Architecten Werkplaats te Groningen in de persoon van
een zekere Kirstin Meringa. Uiteraard denken zij dat er in dit gebied op
den duur wel wat opdrachtjes uit zijn te slepen. Op vrijdag 14/3/2003
verscheen van haar een ingezonden brief in de 'Te Gast' rubriek van de
Leeuwarder Courant:
Te Gast rubriek LC
Vrijdag 14 maart 2003
Kirstin Meringa
adviseur project Vlietzone
Betrokkenheid van bewoners is belangrijk in de wijkvernieuwing.
Plannen die van bovenaf worden opgelegd, blijken maar al te vaak de
mist in te gaan. In Leeuwarden is echter gebleken dat een benadering
van onderaf geen garantie is voor succes. Bewonersinitatieven worden
zeer gewaardeerd, maar zijn helaas niet sterk genoeg zijn om
gemeentelijk beleid te beinvloeden.
[Betrokkenheid van bewoners zou belangrijk moeten zijn in de
wijkvernieuwing. Maar zo is het in Leeuwarden helaas niet. Plannen die
door bewoners gemaakt worden worden met de mond gewaardeerd, maar niet
heus. Vervolgens worden ze genegeerd, de voor de gemeente nuttige
elementen worden er uit gepikt en de wijk gaat (gedeeltelijk) plat...
Kijk naar de Vegelinbuurt, naar Lekkumerend, naar de gesloopte flats aan
de Hooidollen en de Jokse. Het is dus niet waar dat plannen die van
bovenaf worden opgelegd, de mist in gaan. Was het maar waar...]
De bewonersvertegenwoordiging van de wijk Oud-Oost in Leeuwarden maakt
zich ongerust. Terwijl de wijkvernieuwingstrein van de gemeente de
naoorlogse wijken en de binnenstad aandoet, dringt de vraag zich op: en
wij dan. Bij navraag bij de gemeente blijkt de wijk pas in 2005 aan de
beurt te zijn.
[Er IS helemaal geen 'bewonersvertegenwoordiging', maar slechts een
Wijkpanel.
De leden van de Wijkpanels vertegenwoordigen helemaal niets
en niemand, behalve zichzelf.
Als het zo uitkomt worden zij gebruikt als
'wijkvertegenwoordigers'. Maar dat zou alleen kunnen als zij werden
gekozen door de wijkbewoners, maar daar is de gemeente uiteraard op
tegen. Die z.g. ongerustheid bestaat vooral uit het roepen van kreten
over achteruitgang in 'onze wijk' en roepen dat de
bevolkingssamenstelling niet meer deugt, ofwel:
Het napapegaaien van de
gemeentelijke ideologie en het voor wegbereider spelen van sloopplannen.
Voor wat betreft de Stedelijke Vernielingstrein: Als men z'n stukken
had gelezen, had men kunnen weten dat fase 2 van de Stedelijke
Vernieuwing omstreeks 2005 van start gaat.]
Het wijkpanel Oud-Oost besluit niet af te wachten, maar zelf in actie te
komen. Onderdeel van de wijk is de Vlietzone, een vooroorlogse wijk met
2300 woningen.
De wijk heeft vier deelbuurten met elk een eigen
karakter.
Net als de omringende wijken kent ook Oud-Oost problemen.
Geluidsoverlast, gebrekkig onderhoud van privé-groen, zwerfvuil op
straat. Nog niet ernstig, maar de vergelijking met de Vegelinbuurt, een
van de 'slechtste' stukjes van Leeuwarden, is gauw gemaakt.
[Geluidsoverlast: Alle oudere woningen zijn gehorig, de meeste nieuwe
woningen ook... Remedie: Men kan nu eenmaal niet veel herrie maken; dan
moet men op een afgelegen boerderij op het platteland gaan zitten.
M.a.w.: Dit is een kwestie van menselijk gedrag en bij herhaalde
overlast past alleen een strak politieoptreden: Afvoeren
geluidsinstallatie, boetes ed.
Gebrekkig onderhoud privé-groen:
Er is zoiets als persoonlijke vrijheid om met je tuin te doen wat je
wil, je zou hoogop kunnen stimuleren dat tegen een klein bedragje je
tuin ook even wordt gedaan door een bedrijf. Wellicht ligt hier voor een
Wijkpanel de schone taak om te zien hoe je klanten binnenhaalt voor een
goedkoop collectief abonnement op de diensten van een onderhoudsbedrijf
voor het prive-groen.
Zwerfvuil op straat: Lijkt me toch een
gemeentelijke taak. Doelbewust zooi op straat dumpen lijkt me een taak
voor de milieupolitie. Ik meen te weten dat het ophalen van grofvuil nog
steeds gratis is, dus een goede reden voor 'dumpen' is er niet. De
verantwoordelijke instanties achter hun vodden aanzitten lijkt me
legitiem, maar om voor dit soort dingen een soort toekomstvisie te
gaan maken?]
Het wijkpanel besloot het budget van dit jaar te investeren in een
toekomstvisie voor de wijk, om een vervroegde aanpak mogelijk te maken.
Met behulp van Hulp & Welzijn Leeuwarden en KAW architecten en adviseurs
uit Groningen heeft het wijkpanel de kwaliteit van de wijk in kaart
gebracht.
De opzet was in gesprek te komen met gemeente en corporaties
op basis van een eigen plan, om zo de wijkvernieuwing van de Vlietzone
naar voren te halen.
[Het enige wat de notulen van de Wijkconferentie van het stadsdeel Oost
d.d. 31/10/2001 hierover meldden was de vage kreet:
"Molenpad/Zeeheldenbuurt/Welgelegen/Indische Buurt: Bevorderen van de
leefbaarheid. Het panel wil in samenwerking met professionele
instellingen middels een "wijkontwikkelingsmaatschappij" de leefbaarheid
bevorderen."
Van de Wijkconferentie herfst 2002 zullen wel notulen zijn
gemaakt, maar die zijn niet aan alle bezoekers toegestuurd. Op 29/8/2002
zou er met "gemeente, woningcorporaties en andere instanties" ergens een
'mini-conferentie' zijn gehouden, maar openbaar was dit niet. Het zou
dan weer gaan om de schimmige werkgroep 'Vlietvaardig' waarover we al
eerder berichtten. Het gaat daarbij om een soort werkgroepje van sommige
personen uit het Wijkpanel Molenpad.]
Uit de analyse blijkt dat een grootschalige aanpak zoals in de
Vegelinbuurt (nog) niet nodig is. Sterker nog, deze kan worden voorkomen
indien nu kleinschalig ingegrepen wordt. Het onderzoek wijst uit dat de
wijk een aantal knelpunten kent. Zo hebben sommige buurten een
onduidelijke stedenbouwkundige structuur en is er sprake van
achterstallig onderhoud. Ook zorgt sluipverkeer voor overlast.
[Lees: Er hoeft nu nog niet fors te worden gesloopt en dat is precies de
reden dat de gemeente niet al te veel haast maakt. Die 'onduidelijke
stedenbouwkundige structuur' is weer zo'n typische architecten-opmerking
waarbij 'de deskundigen' in feite gaan uitmaken of jouw huisje onteigend
moet worden en plat gaat, om het maar scherp te stellen. Uiteraard niet
meteen, maar op termijn. Bijtijds het gif zaaien nietwaar?]
Maar het zijn knelpunten die opgelost kunnen worden. De Vlietzone biedt
ook een aantal sterke kanten, zoals het historische karakter, de
groenvoorzieningen, de ruime parkeermogelijkheden en de nabijheid van
het stadscentrum. Kansen die gegrepen kunnen worden om de wijk te
behoeden voor de neerwaartse spiraal waar naburige wijken wel in terecht
zijn gekomen.
[Die nabijheid van het stadscentrum is zowel een grote troef als een
groot gevaar: De grond is heel interessant voor projectontwikkelaars in
samenwerking met de gemeente. Upgraden dus, dat hele gebied...
Er is
echter één lichtpuntje:
Het nieuwe kabinet (als dat er komt) moet zwaar
bezuinigen; dat zeggen ze tenminste. Het is te hopen dat ook de
Stedelijke Vernieling qua subsidiegeld een flinke opdonder krijgt, zodat
de gemeente simpelweg geen geld meer heeft om haar megalomane sloop- en
nieuwbouwplannen verder door te zetten over de ruggen van de bevolking
heen.
Maar daarmee zijn we er niet:
Er zou een omslag in het denken
plaats moeten vinden m.b.t. stedelijke vernieuwing. Dat kan nl. ook
anders, beter en nog goedkoper dan nu ook! Trefwoorden: Minder sloop,
meer renovatie en een beter en strakker sociaal beheer.]
Op een 'mini-conferentie', augustus vorig jaar, heeft het panel de
resultaten gepresenteerd aan de professionals: de gemeente, de betrokken
woningcorporaties en diverse instellingen die actief zijn in de wijk,
zoals Stichting Palet, jongerenwerk, Stichting Welzijn en het SWOL,
Stichting Welzijn Ouderen Leeuwarden.
[Maar het plan zelf is niet-openbaar en de sloopgeruchten circuleren al
een tijdje.
Zo liepen er geruchten over sloop van delen van Welgelegen,
waar de KAW alvast maar nieuwbouwhuizen had ingepland....
Tot nu toe is
dit plan niet voorgelegd aan de wijkbewoners zelf. M.a.w.: Alles gaat
tot nu toe in het geniep. Kan e.e.a. het daglicht niet verdragen? Je zou
het bijna denken.]
Het enthousiasme was groot. Het eigen initiatief van de bewoners wordt
gewaardeerd en men kan zich vinden in het onderzoek. De gemeente
onderschrijft ook de conclusie dat er iets moet gebeuren in de wijk.
Tevens heeft zij echter aangegeven op dit moment geen middelen vrij te
kunnen maken om daadwerkelijk met de Vlietzone aan de slag te gaan.
Alle aandacht gaat uit naar andere wijken van Leeuwarden.
[Zoals gezegd: M.i. wacht de gemeente kalm haar sloopkansen af. Zodra er
voldoende 'munitie' is verzameld, zullen de ambtenaartjes de wijk op
diverse onderdelen 'kapotschrijven', net zoals gebeurde met de flat in
de Fruitstraat.]
Uiteraard zijn rijdende treinen moeilijk te stoppen en laat de strakke
meerjarige verdeling van gemeentelijke en corporatieve budgetten weinig
ruimte voor 'spontane' acties. Echter, je kunt niet stimuleren dat
particulieren zelf het heft in handen nemen in de aanpak van hun wijk,
zonder daar ook financiële middelen voor beschikbaar te stellen.
[De gemeente zal echt niet toestaan dat een buurt zelf het heft in
handen neemt, want dan is het risico veel te groot dat 'de buurt' iets
wil wat in strijd is met wat B. en W. willen. Overigens blijft het
belangrijk te beseffen dat de plannenmakers alleen zichzelf
vertegenwoordigen en de KAW hier alleen schrijft terwille van haar eigen
portemonnee op langere termijn.]
Zakelijk gezien staat het wijkpanel er nu alleen voor. Maar de strijd is
nog niet gestreden. Ook het SWOL en Stichting Palet willen verder op de
gekozen weg. De eerste gezamenlijke actie is een inventarisatie van de
behoefte aan zorg in de wijk. Al was het maar om de lopende projecten,
investeringen, kennis en ervaringen te bundelen.
[Hier ben ik het wel mee eens: Op zich is dit niet verkeerd en ten
tweede kun je cynisch redeneren: Het houdt ze van de straat en als men
hier mee bezig is, is men niet bezig met het uitbroeden van allerlei
sloopplannen...]
Mijn advies aan het wijkpanel is je niet teveel te richten op wat niet
lukt. Bovendien, er zijn ook andere wegen naar Rome. Is inzet van de
gemeente op dit moment werkelijk wel nodig om succesvolle resultaten te
boeken? Richt je op doelstellingen die wel haalbaar zijn, met partijen
die wel meedoen, mobiliseer de wijkbewoners zelf en zoek de publiciteit
met een positieve boodschap.
[Hier ben ik het mee eens: Je moet eventuele sociale problemen in stilte
bestrijden, maar niet aan de grote klok hangen, want dan speel je alleen
maar de gemeente in de kaart. Naar buiten toe moet je m.i. zo nu en dan
eens met wat kleinere dingen komen onder het motto:
"Kijk, dit hebben we
voorelkaar gebokst." Dat is m.i. goed voor het imago van een buurt naar
buiten toe.]
Tegelijkertijd is dit een oproep aan de gemeente om daad bij woord te
voegen en reserves te creëren voor dit soort initiatieven, al dan niet
samen met corporaties. Uiteindelijk wordt daar juist geld mee bespaard.
Ruim baan voor het particuliere initiatief.