Onderwerp: Onderzoek naar de 'armoedeval'.
Leeuwarden, 20-5-1999
Geachte Commissieleden,
Het belang van het rapport waarin is onderzocht wat de effecten zijn van de armoedeval op mensen die vanuit een bijstandssituatie laagbetaald werk gaan doen, is met name dat genoemde effecten nu eens doorgerekend zijn. Wij delen de conclusie van de gemeente dat de uitkomsten van het onderzoek 'schrikbarend' zijn en het is m.n. ook goed, dat de gemeente de landelijke publiciteit heeft gezocht.
T.a.v. het rapport zelf en het stuk voor de commissie zijn echter
nog wel enige kanttekeningen te maken:
- Het verdere traject kan goed uitpakken of gewoon de aanloop
worden naar verdere bezuinigingsmaatregelen bij Rijksoverheid en
gemeenten onder het motto: Beperk de inkomensafhankelijke regelingen en de armoedeval is verholpen. Ben je erg optimistisch, dan
zou je qua resultaat kunnen verwachten: Afschaffing van alle
bijzondere regelingen voor minima door de gemeenten en structurele
verhoging van de algemene bijstand en het minimumloon. Dit bespaart ook de nodige gemeentelijke uitvoeringskosten, incl. de zoektocht naar de z.g. 'niet-gebruikers' van deze regelingen.
- Het onderzoek geeft een aantal grafieken waarin de lastenverzwaring gedeeld door de inkomstenverhoging de marginale druk
geeft, uitgedrukt in procenten.
Allereerst valt op dat de vier huishoudtypen waarop de berekeningen zijn losgelaten (blz. 5 onderzoek) qua huuraanname niet vergelijkbaar zijn tussen alleenstaanden en de overige groepen. De
alleenstaande die 64% uitmaakt van het cliëntenbestand van de
sociale dienst en daarmee tot de belangrijkste groep behoort wordt
in de mede door de geplande massale sloop steeds schaarsere goedkopere flatwoning gepositioneerd, ongeveer ¦350,-/mnd goedkoper
dan de overige huishoud-profielen. Nu kun je hiermee op zich wel
goed laten zien dat bij 105% van het bijstandsniveau (deeltijd-
baan-niveau) nogal wat huursubsidie moet worden ingeleverd, maar
het nadeel van deze keuze is dat bij de cluster inkomensafhankelijke regelingen waarin de huursubsidie zit, de huursubsidie al op
nul gulden staat bij het minimumloon. (zie tabel 1 van bijlage 1)
- Omdat de huursubsidie nogal wat invloed heeft op de "marginale
druk" heet het in het gemeentelijke persbericht: "De gemiddelde
percentages (van de marginale druk) voor de alleenstaande zijn
meer aanvaardbaar." Zo kunnen wij het ook.
Het had daarom beter geweest 2 huurprofielen aan te houden voor
alleenstaanden: De genoemde en een meer realistische gemiddelde
huur.
Nu komen alleenstaanden i.t.t. de overige groepen nauwelijks meer
voor in het verhaal, hoewel hun vertrekpunt, cq. de bijstand,
slechts 70% was van de bijstandsnorm en zowat alle regelingen,
incl. de huursubsidie, doortrokken zijn van de 100%-70% systematiek.
Als voorbeeld het gemeentelijke persbericht. Daar wordt gesteld
dat een echtpaar met twee kinderen dat ¦2214,- netto krijgt een
vergelijkbaar inkomen heeft als een alleenstaande met een deeltijdbaan die ¦1550,- netto krijgt. Dat is dan weer precies 100% versus 70%, let wel, bij werk. Zolang dat de opvattingen zijn over gelijke beloning bij gelijk werk, vrees ik dat bij reparatie van
de armoedeval alleenstaanden weer het stiefkind zullen zijn.
Op blz. 11 van het onderzoek wordt o.a. gesteld dat een echtpaar
alleen aan de armoedeval kan ontsnappen door de verdiencapaciteit
van de partner fors in te zetten. Twee dingen:
- Dit is toch het beleid dat het Paarse beleid zelf heeft gewild:
Een DDR-modelletje voor de 'onderkant' van de samenleving met 100%
werkgelegenheid plus veel dwang en regels en schaamteloos kapitalisme aan de bovenkant?!
- Dit is nu exect de reden waarom het voor een alleenstaande veel
lastiger is aan de armoedeval te ontsnappen: Hij/zij moet een veel
betere baan hebben, geen kunstmatige WIW- of Melkertbaan dan de
overige groepen, anders redt hij/zij het niet.
Op blz. 19 wordt gesteld dat het minimumloon te hoog zou zijn voor
langdurig werklozen zonder een actuele opleiding. De gemeente
conformeert zich hier kennelijk aan de werkgevers-opvattingen die
maar wat graag het minimumloon de nek zouden willen omdraaien.
Wat niet in het onderzoek staat, is dat mensen met een Melkertbaan
ed. volgens onze info een jaaropgave krijgen met een hoger belastbaar inkomen dan mensen in vergelijkbare omstandigheden maar met
een ongesubsidieerde baan. Dit zou berusten op de wet
Vermeend/Moor. Indien dit verhaal klopt, heeft ook dit de nodige
invloed in het kader van de inkomensafhankelijke regelingen voor
hen, zoals de huursubsidie.
Tenslotte de toetsingscriteria: Het heet dat hoe algemener geformuleerd, hoe grotere impact op de armoedeval. De consequentie van
deze keuze is dan wel dat de mogelijkheid tot categorale bijzondere bijstand zou vervallen. Tevens is de stelling onjuist: Denk bijv.
aan de 'Zalm-snip', wat voor etiketje men daar ook opplakt.
('Inkomensondersteunende maatregel', 'Lastenverlichting' ed.)
En betekent de frequentie van de verstrekking als criterium nemen
niet gewoon dat er bezuinigd gaat worden?
Samengevat: Het genomen initiatief is goed, maar twijfels over hoe
dit af gaat lopen qua uiteindelijke oplossing.
Secretariaat P.E.L.