Hieronder een briefwisseling tussen het arbeidsbureau en een baanloze betreffende het verstrekken van gegevens aan uitzendbureaus. Het speelt vanaf half 1997

Baanloos en Privacy


"Tijdelijk werk wordt steeds belangrijker. Bij meer dan de helft van de vacatures gaat het tegenwoordig om een vorm van tijdelijk werk, zoals uitzendbanen.
Het arbeidsbureau speelt op deze ontwikkeling in. Om de kansen van werkzoekenden te vergroten, werkt het arbeidsbureau samen met uitzendbureaus. Want tijdelijke banen bieden een mooie gelegenheid om werkervaring op te doen. Daarmee kunt u altijd uw voordeel doen bij sollicitaties. Ook leert de praktijk dat voor heel wat mensen tijdelijk werk een directe opstap is naar een vaste baan.

Het arbeidsbureau kan gegevens van werkzoekenden beschikbaar stellen aan uitzendbureaus waarmee het samenwerkt. Deze uitzendbureaus kunnen alleen beschikken over gegevens die zij nodig hebben om geschikte kandidaten te selecteren voor hun uitzend-vacatures.
Voor u betekent dit dat u meer kansen hebt op een baan. Want als er voor u een geschikte vacature beschikbaar is, zal het uitzendbureau rechtstreeks contact met u opnemen.

Vanzelfsprekend houden het arbeidsbureau en de uitzendbureaus zich aan de strikte voorwaarden die de Wet op de Privacy stelt. Volgens deze wet kunt u bezwaar maken tegen het doorgeven van uw gegevens aan uitzendbureaus. U kunt dit doen door bijgaande bon in te vullen en in te leveren bij of terug te sturen naar het arbeidsbureau. Als u bezwaar maakt, zal het arbeidsbureau uw gegevens niet doorgeven.

Staat u al bij een uitzendbureau ingeschreven, dan is het verstandig om deze inschrijving te handhaven. Want dan maakt u meer kans op werk. Een uitzendbureau zal namelijk eerst in zijn eigen bestanden zoeken naar een geschikte kandidaat voordat het eventueel aanklopt bij het arbeidsbureau.

KENNISGEVING VAN BEZWAAR
(a.u.b. volledig invullen)

Naam en voorletters: ....................................
Adres (straat/huisnr.): ...................................
Postcode/woonplaats: ...................................
Geboortedatum: ............................................
Arbvo-nummer (zie bewijs van inschrijving): ..........................

Maakt bezwaar tegen het doorgeven van haar/zijn inschrijvingsgegevens bij het arbeidsbureau aan uitzendbureaus.

Reden van bezwaar: ..........................................................................

Datum: ...................................
Handtekening: ............................
"


Bovenstaand schrijven ontving ik van het Leeuwarder Arbeidsbureau. Omdat het epistel me absoluut in het verkeerde keelgat schoot, besloot ik om per ommegaande een brief aan de directie van het Arbeidsbureau te schrijven. Hier volgt die brief:


'Deze manier van doen bevalt mij absoluut niet. U belazert de mensen die u dit toestuurt door expliciet te stellen dat u zich keurig aan alle wettelijke bepalingen betreffende de privacy houdt, terwijl u zich er absoluut niet aan houdt. Bovendien vind ik de toonzetting van dit schrijven erg intimiderend ("a.u.b. volledig invullen, Reden van bezwaar:"), alsof mensen het eigenlijk niet in hun hoofd moeten halen om bezwaar te maken en als ze dit dan toch doen moeten ze het blijkbaar wel erg goed kunnen motiveren.

Ik verwijs u hierbij om te beginnen naar de artikelen 11 en 12 van de Wet Persoonsregistraties:

Art. 11 lid 1: Uit een persoonsregistratie worden slechts gegevens aan een derde verstrekt voor zover zulks voortvloeit uit het doel van de registratie, wordt vereist ingevolge een wettelijk voorschrift of geschiedt met toestemming van de geregistreerde.

Art. 12 lid 1: Indien voor de verstrekking van gegevens uit een persoonsregistratie toestemming van de geregistreerde of van zijn wettelijke vertegenwoordiger is vereist, kan deze slechts schriftelijk worden gegeven.

Toestemming voor verstrekking bestaat dus niet automatisch! U heeft schriftelijke toestemming nodig. U gaat er vanuit dat u automatisch gegevens over mij mag verstrekken aan uitzendbureaus (commerciële instellingen, waarvan ik geen enkele garantie heb omtrent hoe zorgvuldig ze met mijn gegevens om zullen gaan) tenzij ik daartegen bezwaar maak. Bovendien wilt u dan klaarblijkelijk ook nog dat ik dit bezwaar motiveer, alsof u daarna mag bepalen of mijn motivatie wel zwaarwegend genoeg is. Als ik gebruik wil maken van mijn recht op privacy hoef ik dat niet aan u te verantwoorden!
U heeft uitdrukkelijk schriftelijke toestemming van mij nodig alvorens u mijn gegevens verkwanselt!

Ook wil ik u nog even wijzen op art. 18 van diezelfde wet, dit artikel gaat over "Persoonsregistraties op het gebied van de overheid en het onderwijs, de gezondheidszorg en de maatschappelijke dienstverlening".

Art. 18 lid 3: Uit deze persoonsregistraties kunnen desgevraagd gegevens worden verstrekt aan personen of instanties met een publiekrechtelijke taak, voor zover zij die gegevens behoeven voor de uitvoering van hun taak en de persoonlijke levenssfeer van de geregistreerden daarvoor niet onevenredig wordt geschaad.

Ik hoef u neem ik aan niet uit te leggen dat een uitzendbureau geen instantie met een publiekrechtelijke taak is, maar een puur op winst gericht bedrijf.

Tevens verzoek ik u hierbij ingevolge art. 32 van de Wet Persoonsregistraties mij binnen vier weken schriftelijk mede te delen of mij betreffende gegevens in het afgelopen jaar uit uw persoonsregistratie aan derden zijn verstrekt.

Tenslotte wil ik nog wel even kwijt dat ik uitzendbureaus beschouw als gelegaliseerde koppelbazen. Mijns inziens bestaan uitzendbureaus alleen voor het gemak en de winst van werkgevers, de positie van werknemers wordt aan alle kanten ondergraven. Wanneer een werkgever mensen nodig heeft laat hij via het uitzendbureau wat mensen opdraven en heeft ie ze niet meer nodig dan worden ze zonder meer weer weggestuurd. Gevolg is dat de arbeid steeds individueler, geïsoleerder, flexibeler en slechter betaald wordt.
Op naar het prestatieloon en vervolgens weer het stukloon?

In afwachting van uw antwoord.
Hoogachtend,

R. K.

Cc.


Intussen heeft de Registratiekamer laten weten (binnen een week!) dat de handelwijze van het arbeidsbureau in principe toegestaan kan zijn. Het kan namelijk opgevat worden als een zogenaamde 'doelverstrekking', en dan heeft men geen expliciete toestemming van de betrokkene nodig alvorens gegevens door te geven. Bij een 'doelverstrekking' moet het arbeidsbureau echter wel eerst onderzocht hebben of het betreffende uitzendbureau de vertrouwelijkheid van de ontvangen gegevens kan waarborgen en dat niet meer gegevens worden verstrekt dan noodzakelijk is.
Vraag is in dit geval natuurlijk of het arbeidsbureau inderdaad in voldoende mate heeft onderzocht of de betreffende uitzendbureaus aan deze criteria voldoen. Gezien het feit dat het arbeidsbureau in haar brief zelfs niet weet te vertellen aan welke uitzendbureaus ze de gegevens precies gaat doorgeven (er wordt in de brief gesproken over 'de uitzendbureaus'), betwijfel ik of inderdaad voldoende onderzoek naar de uitzendbureaus is verricht.
In het antwoord van de Registratiekamer staat bovendien niets dat erop wijst dat een bezwaar tegen gegevensverstrekking ook gemotiveerd moet worden. Waarschijnlijk gaat het arbeidsbureau hier dan ook buiten haar boekje.
Pikant detail: Uit de handelingen van de Tweede Kamer (TK 1995-1996, 24 450, nr.3) blijkt dat het arbeidsbureau de gegevens niet zomaar aan de uitzendbureaus ter beschikking stelt, maar hier geld voor vraagt. Het onderzoek dat het arbeidsbureau naar de uitzendbureaus moet instellen zal dan ook wel niet zoveel voorstellen.

Van de directie van het arbeidsbureau heb ik tot op heden niets vernomen.

Rob

Naschrift:
Bij bovenstaand verhaal zijn inmiddels nieuwe ontwikkelingen.


Arbeidsvoorziening Friesland
T.a.v. Mr. K. H. U. Venekamp, hoofd juridische zaken
Postbus 2202
8901 JE Leeuwarden

R. K.
.....straat ..
xxxx xx Leeuwarden

Onderwerp: Persoonsregistratie

Leeuwarden, 30-9-1997

Geachte mr. Venekamp,

Naar aanleiding van uw brief d.d. 25-9-1997 het volgende:

U stelt dat het hier om een doelverstrekking gaat, en dat de handelwijze van het arbeidsbureau in deze zaak dus legitiem is.
Zoals u weet heb ik mijn bezwaren ook voorgelegd aan de Registratiekamer. Ook de Registratiekamer oordeelde dat het hier kon gaan om een doelverstrekking. Hierbij wordt echter opgemerkt dat ook bij een doelverstrekking aan een aantal eisen voldaan moet worden. Ik citeer:

"Dat gegevensverstrekking aan een uitzendbureau kan voortvloeien uit het doel van de registratie, betekent echter niet dat aan ieder uitzendbureau zonder meer persoonsgegevens mogen worden verstrekt. Vereist is dat ook in de concrete situatie waarom het gaat er sprake is van een doelverstrekking. Dit brengt met zich mee dat aan een aantal voorwaarden moet zijn voldaan alvorens persoonsgegevens mogen worden verstrekt.
Deze voorzieningen dienen betrekking te hebben op:

"

Dit houdt onder andere in dat het arbeidsbureau eerst moet onderzoeken of het uitzendbureau waaraan men voornemens is gegevens te verstrekken de vertrouwelijkheid van de ontvangen gegevens kan waarborgen en dat niet meer gegevens worden verstrekt dan noodzakelijk is (zie het advies van de Registratiekamer aan het Centraal Bestuur voor de Arbeidsvoorziening d.d. 19-9-1996).

Vraag is in dit geval of het arbeidsbureau inderdaad in voldoende mate heeft onderzocht of de betreffende uitzendbureaus aan deze criteria voldoen.

Gezien het feit dat het arbeidsbureau in haar brief zelfs niet weet te vertellen aan welke uitzendbureaus ze de gegevens precies gaat doorgeven (er wordt in de brief gesproken over "de uitzendbureaus", dat is m.i. een ongespecificeerde groep die steeds uitgebreid kan worden zonder dat opnieuw de mogelijkheid wordt geboden bezwaar te maken), betwijfel ik of er inderdaad voldoende onderzoek naar de uitzendbureaus is verricht.
Bovendien wil ik hierbij nog even opmerken dat het feit dat de uitzendbureaus betalen voor de door het arbeidsbureau geleverde gegevens (TK 1995-1996, 24 450, nr. 3) mijn vertrouwen in het door het arbeidsbureau in te stellen onderzoek naar de betreffende uitzendbureaus beslist niet vergroot. "Slaagt" een uitzendbureau immers niet bij dit onderzoek dan kan het arbeidsbureau aanzienlijke inkomsten mislopen.

Wat betreft uw opmerking dat het "gebruikelijk" is dat binnen het Nederlands recht een bezwaar met redenen omkleed wordt, heeft u gelijk. Echter, ik denk dat het in dit geval niet zo is dat het arbeidsbureau de ingeschrevene kan verplichten om zijn/haar bezwaar nader te motiveren. Mijns inziens moet de wet persoonsregistraties zo uitgelegd worden dat het arbeidsbureau genoegen moet nemen met het feit dat de ingeschrevene bezwaar maakt tegen gegevensverstrekking, en heeft het arbeidsbureau niet het recht van betrokkene te eisen dat hij/zij de, wellicht zeer persoonlijke, beweegredenen bekendmaakt.

Tenslotte wil ik u er, met alle respect voor uw visie op de regelgeving, op wijzen dat de Registratiekamer de kwestie "gegevensverstrekkingen tussen RBA's en uitzendbureaus" aan een nader onderzoek zal onderwerpen. Dit naar aanleiding van de klachten die de Registratiekamer betreffende deze materie heeft ontvangen. De kwestie is dus toch minder zwart/wit dan u misschien voorzag.
Omdat ook mijn klacht bij dit onderzoek betrokken zal worden is het mijns inziens wel zo fair om ook uw brief onder de aandacht van de Registratiekamer te brengen. Ik zal dan ook een kopie van uw brief, tegelijkertijd met een afschrift van deze brief, aan de Registratiekamer toesturen.

Hoogachtend,

R. K.

cc.