Op woensdag 28-3-2001 vergaderde de Commissie Bestuur en Middelen over de blunder met de OZB. Zoals al gemeld, was er een gat van 5,2 miljoen geslagen in de opbrengst omdat de tarieven voor de bedrijven te laag waren berekend, nl. ruim ¦8,-/¦5000 waarde te laag. Dat kwam omdat wethouder plus Raad waren misleid door de ambtenaren in die zin, dat prognoses over de WOZ-waarden van m.n. de incourante panden veel te hoog bleken te zijn. En die prognoses waren gepresenteerd als harde WOZ-waarden...
In feite nam de gemeenteraad op 18-12-2000 daarmee een besluit tot het vaststellen van de tarieven op basis van onjuiste gegevens.
Maar de NLP (Nieuwe Leeuwarder Partij) wist met dit probleem wel raad...
Uit de Leeuwarder Courant van 28-3-2001:


NLP: Zie strop als douceurtje bedrijven

LEEUWARDEN - De Nieuwe Leeuwarder Partij vindt dat de gemeente de belastingstrop van ¦5,8 miljoen niet moet willen verhalen op de bezitters van onroerend goed. De driemansfractie wil het geld bij bedrijven en grondbezitters laten als "eenmalige compensatie voor de gevolgen van alle werkzaamheden in de stad".
[Het komt er op neer dat de bedrijven ¦8,05/¦5000 waarde te weinig betalen en de woningen ¦0,65/¦5000 teveel. Dit in vergelijking met hoe de rekensom voor het OZB-tarief was uitgekomen als de goede WOZ-waarden waren gebruikt voor de incourante panden (niet-woningen). De zaak zo laten voor dit jaar als hij is, betekent dat de tariefdifferentiatie niet groter wordt gemaakt voor het volgend jaar. Dat betekent dan weer komende herfst dat zowel de tarieven voor bedrijven als voor woningen fors omhoog gaan. Dat dan ook de tarieven voor woningen fors omhoog gaan, betekent dat de strop die bij de bedrijfspanden zit deels over de ruggen van woninghuurders en -eigenaren wordt hersteld. Om dat laatste wat te verhullen, stelt de NLP ook dat dit jaar de woningtarieven flink omlaag moeten. Ten eerste wordt hiermee het 'gat' nog veel groter en denk ik niet dat een serieuze partij hier intrapten ten tweede is dit deel van hun verhaal puur populistisch bedoeld.
Vermoedelijk ging het erom dat de NLP heeft gemeend: Leefbaar Leeuwarden is (in hun optiek dan) een populistische partij; zij zijn onze concurrent en wij hadden eigenlijk "Leefbaar Leeuwarden' moeten zijn. Ofwel: We moeten ze op voorhand overtroeven. En dan kom je met iets waarvan je weet dat het onhaalbare onzin is maar, wellicht houd je nog dat deel van je verhaal overeind, dat stelt dat de bedrijven wel een meevallertje hebben verdiend...
Per slot zal dat de VVD en het CDA vast ook wel aanspreken...]

Woningbezitters zouden in het verlengde daarvan ook een forse lastenverlichting moeten krijgen, aldus NLP-voorman Gijs Jacobse. Hij bestempelt de te laag vastgestelde belastingtarieven voor niet-woningen als "geluk bij een ongeluk". Wethouder Hermien de Haan wil de financiële tegenvaller zoveel mogelijk ongedaan maken. Vanavond vergadert de raadscommissie bestuur en middelen over de affaire.
[Vanuit het PEL werd op 27-3 jl. een brief gestuurd met daarin ons standpunt m.b.t. deze kwestie. Ik wil niet beweren dat er niets deugt in het NLP-voorstel; zo werd bv. ook voorgesteld om de ¦0,65/¦5000 teveel qua OZB-tarief voor woningen te herstellen. Maar m.b.t. hun standpunt: Laat dat door de bedrijven te weinig betaalde maar zitten en verlaag ook de woningtarieven dan maar fors, meen ik dat hier sprake is van een nogal goedkope poging om te scoren via een populistische stellingname.]
Einde 1e LC-bericht. Commentaar tussen [].


Over de vergadering van de Commissie Bestuur en Middelen zelf op die avond van 28-3-2001 (de krant heeft het ten onrechte over de gemeenteraad; maar dat moet nog plaats vinden) berichtte de Leeuwarder Courant van 29-3-2001:


RAAD SCEPTISCH OVER REPARATIE BELASTINGSTROP

LEEUWARDEN - De Leeuwarder gemeenteraad maakt zich vooralsnog weinig illusies over het repareren van de grote belastingstrop, die door een foute berekening van de tarieven onroerendezaakbelastingen is ontstaan.
De vrees voor juridische complicaties is groot. PvdA-wethouder Hermien de Haan (financiën) wist gisteravond in de raadscommissie bestuur en middelen nog geen enkele fractie te winnen voor de herstelactie, die het college voorbereidt.

Bij de PvdA, D66 en de SP is de politieke wil tot reparatie groot, maar de angst voor een vernietiging door de rechter heeft ook daar de overhand.
[Men laat zich m.i. teveel overbluffen door de praatjes en grote mond van Van Mourik van de VVD, die alleen maar rücksichtloos voor het bedrijfsbelang opkomt, zoals een rechtgeaarde VVD-er dat ziet. Het is echter wel zo, dat als het z.g. tijdvakpercentage niet wordt herzien zoals B&W voorstellen, de tarieven voor 2002 de strop die door de OZB-tarieven voor bedrijven is veroorzaakt, deels wordt hersteld over de ruggen van de woninghuurders en -eigenaren heen. (Dat is verder een technisch verhaal. Het komt er op neer, dat als het tijdvakpercentage niet wordt veranderd, een reparatie van het 'gat' per definitie leidt tot verdere verhoging van de OZB-tarieven voor woningen.)
Dat is dan heel goed aantoonbaar m.b.v. de diverse commissiestukken en ook een huurder of woningeigenaar zou dan wel eens naar de rechter kunnen gaan en vernietiging vragen van de belastingverordening. T.a.v. de bedrijven vraag ik me af wat nu op dit moment hun belang is om naar de rechter te stappen, gesteld dat nu de Raad besluit het tijdvakpercentage te herberekenen: De tarieven voor 2001 zijn voor hen ¦8,05/¦5000 te laag en de tarieven voor 2002 komen pas herfst 2001 aan de orde.]

Marga Waanders (PvdA) [de gedoodverfde opvolger van wethouder Peter den Oudsten die burgemeester in Meppel wordt] sprak van "een heel groot voorbehoud". PAL/GroenLinks eiste een risico-analyse vooraf. De Haan stemt daarmee in, zodat de zaak pas op z'n vroegst in mei in de gemeenteraad wordt beslist.
[Dit was ook het enige dat overbleef nu er geen enkele steun was voor het voorstel van het College. Wat opvalt is, dat ook vanuit de PvdA-fractie dan geen alternatief wordt aangedragen als men ook daar het B&W-voorstel riskant acht. Of het zou moeten zijn dat er gewoon geen alternatief is, behalve dan niks doen zodat volgend jaar de woningen nog weer fors meer OZB moeten betalen...
Het 'circuit' meldde nog dat er in de politiek ook weer de gedachte was geweest om het rioolrecht opnieuw in te voeren...
Dat is ofwel van een verregaande onnozelheid ofwel van een verregaande doortraptheid (ambtenaar geweest wellicht?) omdat:
In de eerste helft van de 70-er jaren de z.g. straat-, grond- en personele belasting werd afgeschaft. Het zou simpeler worden: Ze werden bijeengevoegd en heetten voortaan 'Onroerend Goed Belasting" (OGB) en later werd dat na invoering van het Nieuw Burgerlijk Wetboek: De "Onroerende Zaak Belasting" (OZB).
In de 80-er jaren herrees de straatbelasting uit de as: Er moest een 'rioolretributie' worden betaald. Via de toenmalige D66-fractie ondernamen we actie: We vonden dit 'dubbelop'. Toenmalig burgemeester Te Loo had minstens 6 kantjes raadsvoorstel nodig om dat 'dubbelop' weer wat recht te kletsen...
Enige jaren terug werd het rioolrecht wat inmiddels ook was uitgebreid naar de kleinverbruikers van water toe (gebruikersdeel rioolrecht naast een eigenaarsdeel) afgeschaft en de OZB-tarieven gingen fors omhoog omdat het daar voortaan 'ingebouwd' zat. En nu dus: Jawel, een of andere gek wil het rioolrecht opnieuw invoeren naast de OZB...
En nu maar wachten op de heffing op waterverbruik onder een andere naam...]

Aan de andere kant neigen de VVD en de NLP er nu al toe zich grotendeels of helemaal bij de tegenvallende belastingopbrengst neer te leggen.
[Opvallend: Dit zijn juist normaliter de partijen die zich sterk maken voor een 'strak' financieel beleid. Maar ja, het gaat nu om bedrijfsbelangen...]
Tom van Mourik (VVD) vindt dat juridische kunstgrepen van de gemeente de Leeuwarders als het ware provoceren tot het massaal indienen van bezwaarschriften. "Is het je dat waard?" vroeg hij zich af.
[Wat een onzin: Het B&W-voorstel ging uit van het voor dit jaar gelijk blijven van de tarieven voor bedrijven, omdat je die niet achteraf nog kunt verhogen. Dat zou in strijd zijn met de rechtszekerheid. De woningtarieven zouden iets verlaagd worden. Dat kan wel, omdat dat de belangen van de belastingbetaler niet schaadt. Dus op dat punt zou ik zeggen: Hoezo, bezwaarschriften? Bezwaarschriften tegen de WOZ-waarden dan?
Maar als het goed is, staan de WOZ-waarden op zich los van de hoogte van de tarieven. En de WOZ-waarden voor een deel van de bedrijfspanden, nl. de incourante panden, is veel lager dan was geschat. Als je ook die waarden maar correct vaststelt, zorgt dat de referentiepanden kloppen ed. dan hebben bezwaarschriften tegen de WOZ-waarde weinig kans. Als de WOZ-waarden maar uit de losse pols zijn bepaald, wordt dat een ander verhaal, maar dat staat helemaal los van de tariefhoogte. Wat provoceert tot het via de rechter aanvallen van de belastingverordening is het feit dat de tarieven voor woningen NU te hoog zijn vastgesteld en in het Van Mourik-scenario voor 2002 dat dan de woningtarieven VEEL te hoog zijn vastgesteld omdat de bedrijven een douceurtje behoefden.
Kortom: Wat let DAN een woninghuurder of -eigenaar om naar de rechter te gaan met als inzet: Het opblazen van de belastingverordening?!]

De Haan had gistermiddag van de vermaande fiscaal jurist Jan Monsma [Monsma en Partners had op verzoek van B&W schriftelijk juridisch advies gegeven] te horen gekregen dat de kans van slagen "groter dan 50 procent" is. "Dat is dus 1 procent erbij", schamperde CDA'er Gerrit Krol onmiddellijk. Maandag had het bureau van Monsma de overlevingskans van een herziene tariefsverdeling nog op fifty-fifty geschat.
[M.i. is dat fifty/fifty een andere manier om te zeggen: Dat weten we niet zeker. In feite stond dat ook al in hun brief, omdat daarin vermeld was, dat er gezien het recente karakter van de wetswijziging m.b.t. het tijdvakpercentage, nog geen jurisprudentie lag. Voor wat betreft het CDA: Ook vanuit die hoek geen alternatieven. Zij wachten rustig af wie er wint en sluiten zich dan bij de winnaars aan; dat is mijn inschatting...]

Voor de wethouder, gesteund door het hele college, is het berusten in de foute ozb-tarieven "onredelijk en onrechtvaardig". Dan betalen woningbezitters per ¦5000 getaxeerde waarde vier jaar lang 60 cent te veel en de eigenaren van niet-woningen ¦8 per ¦5000 taxatiewaarde te weinig.
[Dat 4 jaar lang is me niet duidelijk: Op zich kunnen de tarieven elk jaar herzien worden. Probleem is veeleer: Voor dit jaar zit het nu fout; dat is duidelijk. Voor 2002 kun je op zich wel ¦8,- omhoog met het bedrijventarief, maar verander je door een ingreep het tijdvakpercentage niet, dan worden automatisch qua tarief de woningen ook omhoog getrokken...
En dan betalen de woningen echt veel te veel...]

De Haan wil "niet het verwijt krijgen" niet alles geprobeerd te hebben om de belastingstrop recht te breien. "Ik wil recht doen aan de burgers en het geschonden imago en het vertrouwen herstellen".
De NLP oordeelt dat een lastenverlichting - hoe onbedoeld ook - juist goed is voor het imago van de stad.
[Hij bedoelt: Goed voor de bedrijven en het 'investeringsklimaat'.]

Alle fracties zijn geschokt door de belastingblunder. Voor VVD'er Van Mourik is het "een dieptepunt in deze collegeperiode". De meeste partijen blijven vaag over politieke consequenties.
[Bovendien had wethouder De Haan al eerder gesteld dat dit haar laatste periode was als wethouder en in maart 2002 zijn er weer raadsverkiezingen.]
De waardering voor de snelle reactie van De Haan op de te laat ontdekte fout weegt zwaarder dan de twijfel of zij eerder wel genoeg heeft opgelet.
Einde 2e LC-bericht. Commentaar tussen [].


Volgens de Leeuwarder Courant van 29-3-2001 heeft de belastingfout ook nog consequenties voor de jaren na 2004, dus de jaren na de volgende hertaxatie van de WOZ-waarden:


LEEUWARDER BLUNDER HEEFT JARENLANG EFFECT

LEEUWARDEN - De belastingfout, waardoor Leeuwarden de komende vier jaar ruim ¦13 miljoen inkomsten misloopt, dreigt zich ook na 2004 te wreken.
De voorgeschreven rekenmethode voor bepaling van de tarieven van de onroerendezaakbelasting (ozb) brengt dat met zich mee.
[Dit is mij niet duidelijk geworden uit het hierover geraadpleegde stuk waarin vorig jaar de toenmalige teamleider uitlegde hoe het werkt met het berekenen van het z.g. 'tijdvakpercentage'. Mijn indruk was, dat je dat normaliter elke vier jaar kunt uitrekenen.]

Alleen als de Gemeentewet wordt gewijzigd of als de Tweede Kamer de ozb vervangt door een andere heffing, blijft de schade-op-termijn uit.
Gebeurt dit niet, dan schiet Leeuwarden er ook na 2004 miljoenen bij in.

Wethouder Hermien de Haan is ook om die reden gebrand op een snelle reparatie van de Leeuwarder belastingverordening. Volgens de wethouder zouden inmiddels nog drie gemeenten hebben ontdekt dat ze zich op dezelfde manier als Leeuwarden hebben vergaloppeerd. "Een schrale troost", aldus De Haan. Leeuwarden heeft - los van de fout - al in Den Haag gepleit voor een handzamer lokale belasting.
[Dat klopt: Hierover berichtten we al eerder. M.i. klopte de probleemanalyse in die brief wel, maar de gesuggereerde oplossing, nl. meer vrijheid voor gemeenten, niet. Dat laatste zou nl. kunnen leiden tot een lappendeken van soorten lokale belasting over Nederland. En veel vrijheid moeten gemeenten op dat punt ook niet hebben: Dan wordt er nog meer aangerommeld dan nu. Er is wel een oplossing: Schaf de OZB helemaal af en verhoog de inkomstenbelasting (burgers) en de vennootschapsbelasting (bedrijven) iets. Geef als Rijk de meeropbrengst terug aan de gemeenten via een verhoging van de gemeentelijke uitkeringen uit het Gemeentefonds. Dat bespaart ook heel wat uitvoeringskosten aan gemeentezijde, want vooral de 4-jaarlijkse verplichte hertaxatie kost grof geld...]
Einde 3e LC-bericht. Commentaar tussen [].