Op 28-3-2001 vergadert de Raadsadviescommissie Bestuur en Middelen over de OZB-blunders van het College van B&W. Kennelijk is het commissiestuk nu verschenen want de Leeuwarder Courant van 21-3-2001 opent op de voorpagina met het volgende bericht:


Van een onzer redacteuren

STROP IN LEEUWARDEN KOMT OP ¦13,3 MILJOEN

LEEUWARDEN-De gemeente Leeuwarden dreigt tot en met 2004 zo'n ¦13,3 miljoen aan geraamde inkomsten mis te lopen door de blunder bij de berekening van de tarieven voor onroerende- zaakbelasting (ozb) door de eigen belastingdienst.

Wethouder Hermien de Haan (financiën, PvdA) wil nog met een juridische kunstgreep proberen de strop tot ¦3,6 miljoen over dit jaar te beperken. Het externe juridische advies over de kans van slagen is echter terughoudend.
Bij de gemeenteraad ligt het voorstel om ¦3,6 miljoen te halen uit het overschot van 2000.
Voor de dreigende inkomstenderving van ¦9,7 miljoen in de komende drie jaar wil het college een buffer in de begroting opnemen.
[De strop voor dit jaar was 5,8 miljoen. Reden: De waarde van 700 incourante objecten (zoals de vliegbasis, bijzondere overheidsgebouwen en bedrijven) was in totaal ¦1 miljard lager dan in de prognose. Leeuwarden gebruikte nl. niet de gegevens hiervoor van de hertaxatieronde maar ging uit van landelijke trends en eigen marktanalyses.
Kennelijk is er nog een 'overschot' OZB uit het jaar 2000 zodat we toen in feite teveel hebben betaald...
Een tekort van 5,8 miljoen over de komende 3 jaar tot de volgende WOZ-taxatie is ¦17,4 miljoen.
Uit een 'overschot' over 2000 wordt 3,6 miljoen bijgevoegd, zodat over de komende 3 jaar het tekort dan ¦13,8 miljoen is. Het tekort over dit jaar heet m.b.v. 'een juridische kunstgreep' geen 5,8 miljoen maar 3,6 miljoen te worden, verdacht genoeg precies even hoog als de greep in het 'overschot' over 2000. Maar om hier meer over te kunnen zeggen moeten we eerst het Commissiestuk zien te krijgen. Laten we hopen dat hierin geen sprake is van al te creatief rekenwerk...]

Het hele college acht zich verantwoordelijk voor de strop, die is ontstaan door een reeks ambtelijke fouten en gebrekkige controle. Gemeentesecretaris Arie Hofman heeft opdracht gekregen om uit te zoeken hoe het risico op meer van zulke uitglijders uitgebannen kan worden.

Met de taxaties voor de ozb is op zichzelf niets mis, aldus wethouder De Haan, zij het dat de waarde van zevenhonderd incourante, deels zeer waardevolle objecten zal worden gecontroleerd. Taxatiebureau Houdringe (Assen) krijgt hierbij assistentie van de Leeuwarder bedrijfsmakelaardij Schoonhoven.
[Nog steeds zijn de definitieve WOZ-beschikkingen voor de corporatiewoningen niet verschenen omdat over de 'voorlopige aanslagen' die de corporaties kregen nog onderhandeld wordt. Maar een ander kan ook niet onderhandelen over de WOZ-waarde met de gemeente: Hij/zij kan alleen maar een bezwaarschrift indienen. Bovendien ontstaat zo de rare situatie dat het zou kunnen gebeuren dat bij een rij identieke woningen die deels zijn verkocht door de corporatie en deels nog verhuurd, de WOZ-waarde van de koopwoningen - deze beschikkingen werden op 28-2-2001 verzonden - hoger kunnen uitvallen dan de WOZ-waarden van de nog verhuurde woningen. Een journaliste van de krant wees ons hierop en wees er eveneens op dat het volgens haar geen toeval is dat de definitieve aanslagen WOZ-waarde voor de corporatie-huurwoningen pas in april zal worden verzonden. Dan is nl. de 6-weken termijn om voor de koopwoningen om bezwaar te maken...
Indien nl. in dit voorbeeld diegene merkt dat de identieke huurhuizen in 'zijn' blok een lagere WOZ-waarde hebben, kan hij met succes bezwaar maken tegen de WOZ-waarde van zijn woning op grond van het 'gelijkheidsbeginsel'.
Maar voordat hij daar achter komt is de bezwaartermijn al verstreken...
Dit is typerend voor de wijze van 'regeren' door B&W: Boerenslimheid, verder niks; plus uiteraard blunders...]

Om de strop tot ¦13,3 miljoen in vier jaar te beperken wil het college de ozb-tarieven voor niet-woningen volgend jaar in ieder geval met 10 procentpunten verhogen. Deze mogelijkheid bestaat tussentijds, aldus een advies van de fiscaal jurist Paul van den Berg.
[Waar ze die vandaan hebben gehaald is mij onbekend, maar als juridische leek zou ik zeggen, dat de Raad elk jaar de tarieven mag vaststellen, zodat je m.i. komende herfst gewoon zoals gebruikelijk, een nieuw tariefvoorstel mag doen als College. Daarvoor hoef je geen jurist in te huren.]

Maar allereerst wil De Haan een snelle herziening van het tariefsverschil tussen woningen en niet-woningen. Dit verschil was voor dit jaar op 17 procent gesteld, terwijl het in werkelijkheid 53 procent beloopt.
[Voor het eerst dit jaar is er een twee-tarieven systeem: De woningen hebben een lager tarief dan de niet-woningen, hoewel dat zwaar onvoldoende bleek om grove OZB-verhogingen te voorkomen. Tevens is er sprake van volkomen ongelijkmatige waarde-ontwikkelingen binnen het woningbestand, waarbij de goedkoopste woningen naar verhouding het meest in prijs stegen. Daar vallen dus de hardste klappen...
Kennelijk zien B&W nog kans om het tariefverschil te vergroten tussen de woningen en de niet-woningen, hoewel daar wel een maximumverschil op zit.
Dat is een vrij ingewikkeld verhaal omdat daarin ook afgelopen herfst iets in is gewijzigd qua regelgeving.]

Einde 1e LC-bericht. Commentaar tussen [].


De details blijken uit het tweede bericht uit de Leeuwarder Courant van 21-3-2001:


WONINGEIGENAAR EN HUURDER BETALEN TE VEEL

LEEUWARDEN - Huizenbezitters en -huurders betalen dit jaar relatief te veel onroerend-zaakbelasting (ozb). De gemeente heeft de waardestijging van de woningen vooraf te laag geschat. Hierdoor is er een onnodig hoog belastingtarief vastgesteld. De waarde van niet-woningen werd juist veel te hoog geraamd, waardoor het tarief hiervoor te laag uitviel.
[Dus niet alleen voor de incourante objecten (bepaalde niet-woningen zoals bv. de vliegbasis en een aantal grote bedrijven) is slechts gewerkt met prognoses, maar ook t.a.v. de woningen...
Dat bleek overigens helemaal niet uit het allereerste Commissiestuk in oktober 2000. Daarin werd de suggestie gewekt dat de berekeningen en de cijfers berustten op harde taxaties. Wellicht werpt dit ook een nader licht op het feit dat we i.t.t. voorgaande jaren dat stuk moesten 'opvorderen' met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur en onder dreiging van inschakeling van onze advocaat indien B&W ons verzoek zouden negeren...
Dit, omdat n.b. een jurist bij de gemeente (dhr. Bennen) dit had geweigerd.
Hoe dat ook verder zit, in december nam de Raad het definitieve tariefvoorstel aan voor 2001, zonder dat duidelijk was dat de hele tariefberekening slechts op prognoses was gebaseerd...
Je zou bijna zeggen: Kun je nu als burger naast een bezwaarschrift indienen tegen de WOZ-waarde van je woning ook niet een aanval doen op het tarief?
Normaliter kan dat niet, maar kan het Raadsbesluit niet worden vernietigd wegens 'dwaling' van de Raad?
Daar ik geen fiscaal-jurist ben noch 'gewoon' jurist gespecialiseerd in bestuursrecht, werk ik dit niet verder uit. Het Raadsbesluit lijkt me in elk geval in strijd met de bedoelingen van de Raad waarbij de hoofdgedachte was: De totaalopbrengst moet gelijk zijn (met inflatiecorrectie) aan die van 2000.
Zonder harde WOZ-waarden geen goede berekening; dat is duidelijk.]

Wethouder Hermien de Haan kreeg vorige herfst van haar ambtenaren te horen dat de woningen sinds 1994 gemiddeld 71 procent meer waard zouden zijn. In werkelijkheid bedroeg de waardestijging 77 procent.
[Let op: Ook dit is maar een gemiddelde: De krant kwam vorig jaar a.h.v. doorberekeningen van het Commissiestuk op een waardestijging van 112 procent voor de goedkoopste woningen, bv. portiekflats. Maar ook de krant had toen nog niet in de gaten dat alle cijfers slechts prognoses waren. (Leeuwarder Courant van 12-10-2000)]
Bijgevolg zou het tarief ¦13 per ¦100.000 waarde lager hebben gemoeten. Voor de gemeente levert het dit jaar een meevaller op van ruim vijf ton.

De Haan zinspeelde gisteravond [weer een besloten vergadering geweest?! Zo ja, weer volkomen in strijd met de openbaarheid. Over die openbaarheid m.b.t. belastingzaken had in de 19e eeuw n.b. Thorbecke al het nodige gezegd...] op een verlaging van het tarief voor woningen met 2 cent voor dit jaar en 60 cent voor de komende drie jaar.
[¦13,- gedeeld door 20 partjes van ¦5000 is bij mij ¦0,65/¦5000 WOZ-waarde en geen 2 cent.]
De juridische houdbaarheid van die operatie is echter niet bewezen. De foute ozb-tarieven brengn Leeuwarden dit jaar 5,2 miljoen minder in het laatje.
[Ik vraag me af of een verlaging van de OZB-tarieven voor woningen dit jaar juridisch niet zou zijn toegestaan. Woningeigenaren en -huurders ondervinden daar geen nadelen van. Maar het zal wel eerder hier gaan om het 'gat' dat dan nog groter wordt. Zie ook de volgende alinea van het LC-bericht.]

Volgens juridisch adviseur Paul van den Berg is herziening van de tarieven met terugwerkende kracht toegestaan, als de tarieven er maar niet door omhoog gaan en als de gemeente al van te voren maar kenbaar heeft gemaakt dat zij zo'n herziening in petto had.
[Voor degenen die al betaalden zou dan een kleine teruggave plaats moeten vinden en alle woningeigenaren zouden een herziene OZB-aanslag moeten krijgen. In zoverre zou het dan een geluk zijn dat de definitieve aanslagen naar de woningcorporaties en haar huurders nog niet zijn verzonden.]

Dat laatste gaat voor Leeuwarden niet op, maar de juridisch adviseur vindt dat de gemeente het altijd kan proberen. Door de ozb voor niet-woningen enorm te verhogen zou De Haan zo jaarlijks nog eens ¦3,25 miljoen extra ozb-opbrengst tegemoet kunnen zien.
[M.i. moet gewoon worden vastgehouden aan het uitgangspunt van de Raad: De tarieven moeten zo worden berekend dat de opbrengst even hoog wordt als over 2000, eventueel plus de inflatiecorrectie. Maar het voor dit jaar verhogen van de tarieven voor niet-woningen blijft juridisch het heikele punt. Zie de volgende alinea.]

De wethouder houdt er echter nu al rekening mee, dat eigenaren van niet-woningen zo'n wijziging zullen aanvechten. Pas voor de Hoge Raad zal dan blijken of Leeuwarden de nu gevreesde strop van meer dan ¦13 miljoen inderdaad verregaand kan ontlopen.
[Natuurlijk zal het dan bezwaarschriften regenen van de bedrijven, maar ik zie nog niet in waarom het tekort zich moet 'voortplanten' over de komende jaren omdat elk jaar opnieuw de Raad toch de tarieven mag vaststellen voor de woningen en voor de overige objecten. De 'echte' WOZ-waarden zijn nu bekend, aangenomen dan dat die in orde zijn, zodat m.i. de tarieven voor 2002 straks niet moeilijk te maken zijn.]
Einde 2e LC-bericht. Commentaar tussen [].