Onlangs ontvingen de bijstandsgerechtigden van Sociale Zaken Leeuwarden hun uitkeringsspecificatie over de maand januari 2001. Daar stond een extra tekst op, onderaan het formulier:

"Let op. In verband met de Belastingherziening 2001 is het mogelijk dat niet alle voor u van toepassing zijnde heffingskortingen zijn verwerkt.
Deze bijstandsuitkering wordt onder voorbehoud verstrekt. Verschillen worden in de volgende maanden verrekend met uw uitkering."

Er werd ons gemeld door iemand die recht heeft op heffingskortingen (gezin in bijstand): We hebben voor 1 december de van toepassing zijnde heffingskortingen ingediend en in de loop van januari ook gekregen van de belastingdienst. Toch staat bovenstaande tekst op hun uitkeringsspecificatie. En ook bij diegenen die alleenstaand zijn en alleen Abw hebben, wat nergens op slaat. Kennelijk is SZ hier ook niet in staat om ook als het goed gaat met de voorlopige terugaven, dit te verrekenen. Of ze zitten er op te broeden of de belastingdienst niet te veel heeft betaald. Ik stel dit zo, in verband met het volgende bericht uit de Leeuwarder Courant van 22-1-2001:


FOUTE BECIJFERING FISCUS GEEFT EXTRA REKENWERK

LEEUWARDEN - Honderden bijstandsgerechtigden in Friesland krijgen deze maand meer geld dan waar ze recht op hebben. Directeur Oebele Herder van de sociale dienst in Leeuwarden schrijft dit toe aan een foutieve berekening van de zogenaamde heffingskorting door de belastingdienst.
Volgende maand of in maart wordt het teveel uitbetaalde verrekend.
[Ja, dat zegt Herder. Maar is dat wel zo?
In plaats van wat te roepen in de krant en de zwarte piet richting belastingdienst te schuiven - wat altijd handig is om op voorhand de aandacht van het mogelijkerwijs falen van SZ te maskeren - had hij beter e.e.a. kunnen kortsluiten met de belastingdienst om dit te bespreken. Maar zwijgen en achter de schermen werken om je zaakjes voor de klanten goed op orde te hebben levert geen carriere op. Wil je dat laatste, dan moet je flink in de publiciteit komen om jezelf op de voorgrond te zetten. Het vermoeden bestaat bij ons dat dat laatste de drijfveer is geweest om via de pers de belastingdienst 'de schuld' te geven...
Hoe dit ook zij, op de volgende Cliëntenraad zal Herder door het PEL gevraagd worden zijn opmerkingen nader toe te lichten.]

De heffingskorting maakt deel uit van de nieuwe belastingwetgeving, die dit jaar van kracht is geworden. Volgens Herder heeft de fiscus bij de berekening van dit belastingvoordeel voor niet-werkende partners - doorgaans ¦289 per maand - niet altijd voldoende naar de individuele omstandigheden van de aanvragers gekeken.
[Het gaat hier om de algemene heffingskorting. Iedereen heeft hier individueel recht op. Via de jaaropgave Abw - reconstructie netto-bruto traject - wordt de algemene heffingskorting 1 maal verdisconteerd. Voor een alleenstaande met Abw is de kous hiermee af. Een gezin met Abw krijgt op deze manier ook 1 maal de algemene heffingskorting. De soos doet hier, - zo lijkt tenminste hun reactie op eerdere vragen van het PEL te zijn - alsof de toekenning Abw bij een gezin op 2 namen geschiedt. Dat de betaling aan 1 van de 2 plaats vindt of aan beide de helft wordt betaald is vermoedelijk (?) minder relevant. De toekenning van de gezins-Abw geschiedt echter op naam van 1 persoon volgens mijn inlichtingen. Dat betekent dat er 1 partner is zonder inkomsten. En iedereen zonder inkomsten heeft recht op de algemene heffingskorting. De voorwaarde is dat de andere partner na aftrek van zijn/haar algemene heffingskorting belasting en premie verschuldigd is. (Bron: Elsevier belastinggids) Dat is het geval. De partner zonder inkomsten heeft recht op de algemene heffingskorting. De Belastingtelefoon stelde indertijd al tegenover ons: Er zijn in die situatie dus 2 algemene heffingskortingen. SZ hier beweert echter dat er maar 1 algemene heffingskorting is in dat geval. Daar zijn we het dus niet mee eens.
De volgende stap is echter dat die algemene heffingskorting voor de partner zonder inkomsten vervolgens weer gekort wordt door SZ op de uitkering van de ander. Als ik het nu goed begrijp is Herder van mening dat die ¦289 per maand niet altijd terecht is. Het bedrag klopt in de situatie: Gezin in Abw m.i. echter wel degelijk: De algemene heffingskorting is ¦3473,=/jaar is ¦289,42/mnd. indien betaald in 12 maandtermijnen.
Wat Herder nu bedoelt met 'individuele omstandigheden' is iets waarover ook opheldering zal worden gevraagd.]

In vrijwel alle gevallen heeft dit er toe geleid dat mensen een hoger voordeel toegekend hebben gekregen dan waar zij recht op hebben, aldus Herder.
[Dat kan hij vinden, maar dat is in feite zijn zaak niet, maar een zaak van de belastingdienst.]
Bij sommige mensen is het voordeel zelfs twee keer toegekend. De sociale dienst moet zorgen voor verrekening met de uitkering.
[Sterk, oncontroleerbaar verhaal. Mocht dubbel zijn uitbetaald, dan zal de belastingdienst het teveel betaalde ongetwijfeld terugvorderen.]

In Leeuwarden hebben tot dusver zo'n duizend bijstandsgerechtigden van de fiscus bericht ontvangen over hun belastingvoordeel. "Ik schat dat hiervan zo'n 30 procent fout is berekend" aldus Herder. "Het levert ons veel extra rekenwerk op."
[Ik vraag me ernstig af of SZ op dit punt capabeler is dan de belastingdienst. Als SZ nu ook nog eens begint te klooien wordt het pas echt een bende met die teruggaven. Bovendien moet SZ met z'n poten afblijven van de berekening van de heffingskortingen: Die zijn in eerste instantie bedoeld voor de mensen zelf en als er wat gecontroleerd moet worden zijn zij het in de eerste plaats die dat aangaat!
SZ zal uiteraard tegenwerpen: Maar wij moeten de heffingskortingen in mindering brengen op de uitkering. Dat is waar, maar men moet niet op de stoel van de belastingdienst gaan zitten.
Dit hele circus zou, als je uitgaat van de bestaande regels, bv. als volgt kunnen worden opgelost: Ten eerste zou SZ niet eerder moeten korten dan dat de heffingskorting is betaald. Dus niet uitgaan van: 'Inkomsten die u had kunnen verwerven. Nu gebeurt dat vooreerst ook niet, maar dat vooreerst eindigt per 1 april a.s.
Bovendien heeft n.b. SoZaWe plus MinFin hierover het nodige gezegd in een brief aan de Vaste Tweede Kamercommissies. Hun brief kwam er op neer dat altijd korten fout was omdat dan aan het individualiseringsbeginsel in de Abw geen recht werd gedaan.
Ten tweede moet SZ zich niet inlaten met z.g. te hoge voorlopige teruggaven.
Het is net de tango: De een moet leiden, de ander volgen. In dit geval moet de belastingdienst leiden omdat zij de geldbron zijn voor de voorlopige teruggaven en niet SZ. Maakt de belastingdienst een fout: Iedereen heeft recht op zijn eigen fouten en zorgt zelf voor herstel.
Ofwel: Betaalt de belastingdienst teveel uit door een fout, dan kort SZ ook teveel. Vordert de belastingdienst het teveel betaalde terug, dan stuurt de bijstandsgerechtigde dat papier in afschrift naar SZ en SZ verhoogt de maandbetaling met de terugvordering. (Stuurt dus in feite weer bij.)
Vervolgens schuift de uitkeringsgerechtigde de verhoging weer door naar de belastingdienst. (Vestzak/broekzak) Natuurlijk is dit maar een noodoplossing, maar als SZ zelf gaat klooien met de bedragen van de voorlopige heffingskortingen, ontstaan nog meer fouten.
De betere oplossing vereist echter ingrijpen in de Abw: Dit is nu een netto-uitkering, maar moet net als de lonen en andere uitkeringen een bruto-uitkering worden. Vervolgens moet men de mensen rustig hun voorlopige teruggaven laten aanvragen bij de belastingdienst, die ze vervolgens mogen houden. Daar zou het stukken helderder van worden en SZ hoeft zich daar niet meer mee in te laten. Scheelt ook veel werk en ergernis.]

De fout zal volgende maand of in maart zijn hersteld. De sociale dienst geeft de komende weken voorrang aan het oproepen van de mensen die tot dusver hebben nagelaten het belastingvoordeel aan te vragen. In de Friese hoofdstad, waar eenvijfde van alle Friese bijstandsgerechtigden wooont, betreft dit circa driehonderd mensen.

Deze groep wordt verplicht alsnog de heffingskorting aan te vragen.
[Verplicht? En zo niet, strafkorting of Wet Boeten en Maatregelen?
Als iemand niet aanvraagt, vraagt hij niet aan. SZ kan wel mensen voorlichten over de mogelijkheden in een gesprek en vertellen dat ze gaan korten op basis van deze inkomsten die men had kunnen hebben, maar verplichten?
Dat lijkt me sterk. Voorbeeld: Een kind is onterfd. Heeft alleen recht op legitieme portie erfenis. Kind heeft Abw. Soos zegt: Je moet testament aanvechten. Variant: Testament ouders op de langstlevende. Een van de ouders komt te overlijden. Kind(eren) wordt gevraagd om hierin te berusten.
Kind(eren) krijgt/krijgen vordering op de langstlevende. Soos zegt: Je had je deel moeten opeisen? Waren inkomsten die je had kunnen hebben, opdat wij tijdelijk je uitkering stop hadden kunnen zetten?
Nog erger: Je deed afstand van de erfenis omdat je anders toch alles bij de soos moet inleveren. Soos woest; strafkorting?]

De sociale dienst wil hiermee voorkomen dat deze mensen na 1 april (de sociale dienst schiet het misgelopen belastingvoordeel tot die datum voor) financieel worden gedupeerd.
[Maar er bleek ons ook dat mensen die op tijd hun VVT's hadden ingediend en gekregen, ook nog de volle uitkering kregen over januari. Zij hadden SZ ook keurig afschriften gestuurd, maar kennelijk was SZ ook in hun geval niet in staat om de goede uitkering qua bedrag te geven. En dan maar klagen in de krant...
Zelf bakken ze er dus ook weinig van, ook als alles goed ging met de voorlopige teruggaven. Het zou ook kunnen dat SZ eerst erop wil broeden of men nu echt, echt, echt niet 'teveel' geld heeft gehad van de belastingdienst...]

De sociale dienst verwacht eind deze week, wanneer de mensen hun uitkering over januari hebben ontvangen, veel telefoontjes om opheldering. "Wij kunnen ons voorstellen dat mensen al die nieuwe berekeningen niet snappen. De nieuwe belastingwetgeving heeft het er allemaal niet duidelijker op gemaakt. Het is allemaal vrij moeilijk."
De belastingdienst kon vanochtend geen reactie geven.
[Het is m.i. wel noodzakelijk dat mensen zelf enige administratie gaan voeren en zichzelf niet meer geven dan de normale bijstandsuitkering en het eventuele meerdere dat binnenkwam even op een aparte rekening zetten.
Dit, om voorbereid te zijn op terugvorderingen van teveel betaalde heffingskortingen door de belastingen of inhoudingen van te hoog berekende soos-uitkeringen. Zo niet, dan konden er de komende maanden wel eens forse moeilijkheden ontstaan qua geld.]

Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].