Advies Cliëntenraad Werk en Inkomen
over herziening armoedebeleid
inclusief de financiële toelatingscriteria voor de AV-Frieso


Relevante links inzake met name de AV-Frieso:
Brief PEL aan gemeenteraad van 10/3/2006 over:
Toelatingscriteria collectieve basisverzekering en aanvullende AV-Frieso verzekering van zorgverzekeraar De Friesland. Klik deze link aan.
plus:
Brief PEL aan gemeenteraad van 10/4/2007 over:
Opmerkingen over de AV-Frieso collectieve verzekering van De Friesland + update + tekst inspraakverhaal in commissie Welzijn + verloop behandeling van onze brief in deze commissie. Klik deze link aan.


Op 25 maart 2008 heeft de Cliëntenraad Werk en Inkomen unaniem het volgende advies uitgebracht aan het College van B. en W. inzake hun voorgenomen herziening van het armoedebeleid.
Het advies is om alle gemeentelijke minimaregelingen waar men voor in aanmerking komt als men qua inkomsten maximaal 105 procent heeft van het voor hem/haar/hen geldende bijstandsniveau, te wijzigen in het criterium: 105 procent van het (netto) Wettelijk Minimum Loon (WML). Als voorbeeld wordt het financieel toelatingscriterium gebruikt van de AV-Frieso om te laten zien tot welke onrechtvaardigheden het huidige criterium leidt. Hieronder volgt de letterlijke tekst van de brief:


Aan: Het College van Burgemeester en Wethouders          
      van de Gemeente Leeuwarden.
      Postbus 21000     8900 JA  Leeuwarden.

Van: De Cliëntenraad Werk en Inkomen Leeuwarden.

Datum : 25 maart 2008

Betreft: ”Herziening Armoedebeleid“

Geacht College,

Het College van B. en W. werkt aan een algehele herijking van het minimabeleid van de gemeente Leeuwarden.

De hoofdlijn van het huidige beleid berust op een door de Raad in juni 2004 aanvaarde nota: "Meerjarenkader Werk en Inkomen 2005 t.m. 2009" ook bekend onder de titel "Expeditie Werk".

Een citaat uit hoofdstuk vier onder het kopje "Armoedebestrijding":

"Het gemeentelijke minimabeleid richt zich op preventie en bestrijding van armoede door middel van het bieden van inkomensondersteuning ter verbetering van de koopkracht van alle minimahuishoudens in Leeuwarden.
De doelgroep van het gemeentelijke minimabeleid bestaat uit alle huishoudens die een netto inkomen hebben dat niet hoger is dan 105% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm (het sociaal minimum). Ten aanzien van een aantal regelingen speelt de langdurigheid van het inkomensniveau ook een rol in de bepaling van de doelgroep."

Einde citaat.

Het gaat dus om alle huishoudens met een netto inkomen dat niet hoger is dan hierboven aangegeven, ongeacht de inkomensbron.

Wat betekent dit in de praktijk?

Onderstaande maandbedragen zijn de netto bijstandsbe­dragen (inclusief vakantietoelage) die gelden vanaf 1 januari 2008. Bij personen in een inrichting zijn de bedragen 105% van het zak- en kleedgeld.

De bedragen tussen blokhaken geven de 105%-norm weer.

WET WERK EN BIJSTAND BEDRAGEN PER 1 JANUARI 2008

Woonsituatie Totale uitkering Maanduitk. Vak.toeslag

AV-Frieso 105% Tussen blokhaken. []

Paren van 21 jaar maar jonger dan 65 jaar

Alleenwonend    EUR 1260,28  EUR 1201,05  EUR 59,23 [1323,29]

Kamerverhuurder
of kostgever    EUR 1134,25  EUR 1080,94  EUR 53,31 [1190,96]

Kamerhuurder
of kostganger   EUR 1222,47  EUR 1165,10  EUR 57,46 [1283,59]

Niet-commercieel
woningdeler     EUR 1071,24  EUR 1020,89  EUR 50,35 [1124,80]

Alleenstaande ouders van 21 jaar en ouder maar jonger dan 65 jaar

Alleenwonend    EUR 1134,26  EUR 1080,95  EUR 53,31 [1190,97]

Kamerverhuurder
of kostgever    EUR 1008,23  EUR  960,84  EUR 47,29 [1058,64]

Kamerhuurder
of kostganger   EUR 1096,45  EUR 1044,92  EUR 51,53 [1151,27]

Niet-commercieel
woningdeler     EUR  945,21  EUR  900,78  EUR 44,43 [992,47]

Alleenstaanden van 23 jaar en ouder maar jonger dan 65 jaar

Alleenwonend    EUR  882,20  EUR  840,74  EUR 41,46 [926,31]

Kamerverhuurder
of kostgever    EUR  756,17  EUR  720,63  EUR 35,54 [793,97]

Kamerhuurder
of kostganger   EUR  844,39  EUR  804,70  EUR 39,69 [886,61]

Niet-commercieel
woningdeler     EUR  693,15  EUR  660,57  EUR 32,58 [727,81]

Alleenstaanden van 21 en 22 jaar

21 jaar,
alle situaties  EUR  630,14  EUR  600,52  EUR 29,62 [661,65]

22 jaar,
alleenwonend of
commercieel
woningdeler     EUR  756,17  EUR  720,63  EUR 35,54 [793,98]

22 jaar,
niet-commercieel
woningdeler     EUR  693,15  EUR  660,57  EUR 32,58 [727,81]

Personen van 65 jaar en ouder

Paar,65+/65+    EUR 1321,84  EUR 1259,71  EUR 62,13 [1387,93]

Paar,65+/65-    EUR 1321,84  EUR 1259,71  EUR 62,13 [1387,93]

Alleenstaande
ouder           EUR 1187,92  EUR 1132,09  EUR 55,83 [1247,32]

Alleenstaande   EUR  963,78  EUR  918,48  EUR 45,30 [1011,97]

Verlaging vanwege het ontbreken van woonkosten

Alleenwonenden, jonger
dan 65 jaar                  EUR 189,04 

[198,49 lager dan van toepassing zijnde norm van 105%]

Woningdelers, jonger
dan 65 jaar                  EUR  88,22

[92,63 lager dan van toepassing zijnde norm van 105%]

Conclusie is dat er 19 verschillende financiële toelatingscri­teria zijn om deel te mogen nemen aan de AV-Frieso, waarbij de verlaging wegens het ontbreken van woonkos­ten die weer leidt tot nog andere uitkomsten, buiten beschouwing is gelaten.

Dit heeft de nodige consequenties voor de diverse leeftijds­groepen en huishoudensvormen voor wat betreft het recht om deel te mogen nemen aan de AV-Frieso.

Enige voorbeelden: een alleenstaande jongere verdient met een baantje of diverse baantjes 700 euro en mag niet in de AV-Frieso. Wordt hij/zij 22 jaar, dan mag hij/zij met hetzelfde loon wel in de AV-Frieso.

Verdient hij 800 euro netto, dan mag hij pas in de AV-Frieso vanaf 23 jaar, maar weer niet als hij een kamer verhuurt of niet-commercieel woningdeler is.

Een alleenstaande van 23 jaar of ouder verdient 1000 euro netto per maand en mag niet in de AV-Frieso. Zou het echter een alleenwonend eenoudergezin betreffen, dan mag dit weer wel.

Een alleenstaande ouder verdient bijvoorbeeld 1200 euro netto per maand en mag niet in de AV-Frieso, een alleenwonend echtpaar weer wel.

De systematiek leidt tot een lappendeken qua financiële toelatingscriteria tot de AV-Frieso.

Hetzelfde is het geval met de collectieve basisverzekering.

Het toelatingscriterium is daar 120% van het voor die persoon of personen geldende bijstandsniveau.

Er is sprake van dezelfde systematiek waarbij ook weer sprake is van 19 toelatingscriteria, zij het dat de bedragen wat hoger liggen.

De supermarkt kent echter geen 19 prijzen voor de boodschappen, de huren en energieprijzen zijn niet gebaseerd op leeftijd of huishoudvorm en de kachel of het licht laten branden voor een persoon of voor vier, is even duur.

Ten eerste vinden wij dat het leeftijdscriterium dient te verdwijnen en ten tweede zijn wij van mening dat het criterium dat berust op de huishoudenssamenstelling en de 70/90/100 procents ijstandssystematiek met name bij de vraag of men mag deelnemen aan de AV-Frieso, onbillijk is.

Dit geheel afgezien van de vraag of met name 70 procent bijstand voor alleenstaanden als afgeleide van de 100% bijstand voor gezinnen, niet qua percentage te laag is.

Sommige berekeningen komen eerder tot 80-85% na draagkracht vergelijking tussen alleenstaanden en gezinnen in de bijstand.

Wij vinden het onbillijk om uit te gaan van een cumulatie van het draagkracht beginsel via diverse regelingen die dat steeds opnieuw toepassen op een en dezelfde persoon.

Bijvoorbeeld bij een laag loon waarbij recht bestaat op huurtoeslag (verschillende tabellen) en zorgtoeslag, waarbij een alleenstaande pakweg eenderde krijgt dan gehuwden of samenwonenden, die weliswaar meer premie betalen maar waarbij de kinderen tot 18 jaar 'gratis' zijn meeverzekerd.

Op 6/11/2007 heeft de SP een motie ingediend waarbij het College werd opgedragen om met een berekening te komen van de financiële gevolgen voor de gemeente als de toelatingseis voor de AV-Frieso werd gesteld op 105 procent van het Wettelijk Minimum Loon (WML) en de toelatingseis voor de collectieve basisverzekering op 120 procent WML. De motie werd met 33 tegen 4 stemmen aangenomen.

Als bijlage bij deze brief is een overzicht bijgevoegd van de financiële toelatingscriteria voor de AV-Frieso van alle Friese gemeenten. Daaruit blijkt dat bijvoorbeeld Kollumerland en Nieuwkruisland uitgaan van 110% WML als norm.

De Cliëntenraad heeft overwogen om voor te stellen het toelatingscriterium voor de AV-Frieso te verhogen tot 110% van het van toepassing zijnde bijstandsniveau.

Dit zou echter het geschetste probleem niet verhelpen, maar de hele lappendeken aan criteria naar een wat hoger inkomensniveau verplaatsen.

Tweede overweging om hier van af te zien is geweest, dat Leeuwarden geen kleine plattelandsgemeente is en dergelijke verhoging veel hogere kosten met zich mee zou brengen dan bij een kleine plattelandsgemeente.

Derde overweging is, dat naast een financiële kant deze kwestie ook een meer principiële kant heeft zoals geschetst.

Het advies van de Cliëntenraad, aansluitend bij de door de Raad aangenomen motie terzake, luidt dan ook om het financieel toelatingscriterium te bepalen op 105 procent Wettelijk Minimum Loon.

Daar het minimumloon formeel alleen een bruto-loon is en de daarvan afgeleide netto lonen per bedrijfstak enigszins onderling kunnen verschillen, stellen wij - mede om zo dicht mogelijk aan te sluiten bij de huidige netto-systematiek - tevens voor om het netto WML fictief te bepalen op 105% van de gezinsbijstandsnorm, inclusief vakantiegeld opbouw per maand, is thans EUR 1323,29. (105% van EUR 1260,28)

Het bijstandsbedrag voor een gezin is ongeveer het netto bedrag bij het wettelijk minimum loon.

In de Nota "Expeditie Werk" is als hoofdlijn voor het gehele minimabeleid de grens aangehouden van: 105 procent van het voor een persoon of personen geldende bijstandsniveau, zij het dat dit percentage 120% is bij de collectieve basisverzekering ziektekosten.

Uitgaande van de AV-Frieso als duidelijk voorbeeld, adviseert de Cliëntenraad om dezelfde daarbij genoemde redenen, om alle minimaregelingen, waarbij sprake is van dit criterium, te wijzigen in het criterium: 105% van het WML, ook weer uitgaande van een nettobedrag van thans EUR 1323,29.

Namens de Cliëntenraad, met vriendelijke groet,

voorzitter,



J.W. Hengst.

Bijlage:
- Lijst FSU Normpercentages


NORMPERCENTAGE'S FRIESE GEMEENTEN COLLECTIEVE ZORGVERZEKERING AV FRIESO
(VEEL GEMEENTEN HANTEREN DEZE PERCENTAGE'S OOK VOOR DE ANDERE MINIMAREGELINGEN.
VRAAG AAN DE GEMEENTE OF AAN DE INTERGEMEENTELIJKE SOCIALE DIENST DE GEGEVENS OF HAAL DEZE VAN HUN WEBSITE)

* Achtkarspelen: 110% van het sociaal minimum
* Ameland: 115% van de bijstandsnorm
* Boarnsterhim: 110% van de bijstandsnorm (eigen zorgverzekering)
* Bolsward: 120% van de bijstandsnorm
* Dantumadeel: 110% van de bijstandsnorm
* Dongeradeel: 110% van de bijstandsnorm
* Ferwerderadiel: 115% van de bijstandsnorm
* Franekeradeel: 115% van de bijstandsnorm
* Gaasterlan Sleat: 120% van de bijstandsnorm
* Harlingen: 115% van de bijstandsnorm
* Heerenveen: 120% van de bijstandsnorm
* Het Bildt: 115% van de bijstandsnorm
* Kollumerland en Nieuwkruisland: 110% van het Wettelijk Minimum Loon
* Leeuwarden: 105% van netto bijstandsnorm
* Leeuwarderadeel: 115% van de bijstandsnorm
* Lemsterland: 120% van de bijstandsnorm
* Littenseradiel: 120% van de bijstandsnorm
* Menaldumadeel: 115% van de bijstandsnorm
* Nijefurd: 120% van de bijstandsnorm
* Ooststellingwerf: niet gemeld op website
* Opsterland: 110% van de bijstandsnorm
* Schiermonnikoog: 110% van de bijstandsnorm
* Skarsterlan: 120% van de bijstandsnorm
* Smallingerland: 110% van de bijstandsnorm
* Sneek: 125% van de bijstandsnorm
* Terschelling: 115% van de bijstandsnorm
* Tytsjerksteradiel: 110% van het sociaal minimum
* Vlieland: 115% van de bijstandsnorm
* Weststellingwerf: niet gemeld op website
* Wunseradiel: 120% van de bijstandsnorm
* Wymbritseradiel: 110% van de bijstandsnorm

Leeuwarden, 10-01-2008
FSU
Tianne Veenema.


Einde tekst brief Cliëntenraad plus bijlage.