VAN HOOF: PAS BIJSTAND BIJ VERPLICHT WERK

---

LEEUWARDEN PAKT ZELF HULP WERKLOZEN AAN
Reïntegratiebureaus buitenspel

---

LEEUWARDEN WIL WERKLOZE FERM BIJ DE HAND PAKKEN
Leeuwarden gaat de werkloosheid zelf weer bestrijden

'Van Hoof: Pas bijstand bij verplicht werk'
Uit de Leeuwarder Courant van zaterdag 15/7/2006 plus:
'Leeuwarden pakt zelf hulp werklozen aan'
'Reïntegratiebureaus buitenspel'
Uit de Leeuwarder Courant van maandag 24/7/2006) plus:
'Leeuwarden wil werkloze ferm bij de hand pakken'
'Leeuwarden gaat de werkloosheid zelf weer bestrijden'
Uit de Leeuwarder Courant van woensdag 26/7/2006.

Nederland wordt een groot dwangarbeiderskamp, voor wie dat nog niet door had: Sommige mensen krijgen loon voor hun werkzaamheden, maar de nieuwe onderklasse is verplicht om door de overheid aangewezen werk te doen in ruil voor een bijstandsuitkering.
Tot dusver werden uitkeringen onder allerlei voorwaarden verstrekt, maar niet ter discussie stond dat een uitkering zoals de bijstand juist werd verstrekt om hoofdreden dat men op dat moment geen betaald werk had, waarbij het veelal ging om arbeid in loondienst. Werd er tot nu toe gewerkt voor loon, nu moet er ook voor een uitkering gewerkt worden. Maar verplicht werken zonder loon (anders verhonger je immers bij gebrek aan enige inkomsten) noemden we ooit dwangarbeid; slavenarbeid.
De overheid is bezig een onderklasse van dwangarbeiders te scheppen, nadat eerst al door de gesubsidieerde baantjes ongelijke betaling was ontstaan voor dezelfde werkzaamheden tussen mensen in reguliere dienst bij bijvoorbeeld de gemeente en mensen met een ID/WIW-baan.
Deze baantjes zijn de nek omgedraaid en veel van hen 'mogen' nu straks fijn aan het werk 'met behoud van uitkering' op straffe van geen inkomsten. Maar gelukkig kunnen we zo weer de concurrentie aan met China, een door ondernemers geschapen horror-scenario om de mensen bang te maken en plooibaar voor HUN gedram.

Uit de Leeuwarder Courant van zaterdag 15/7/2006:

DEN HAAG (GPD) - Voor de bijstandsuitkering moet vanaf volgend jaar gewerkt worden. Als een uitkeringsgerechtigde dat niet wil, kan een gemeente hem korten op zijn uitkering. Staatssecretaris Henk van Hoof (Sociale Zaken) heeft gisteren hiertoe een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd.
De maatregel geldt voor mensen die moeilijk aan een gewone baan kunnen komen, zelfs niet via speciale projecten. Een gemeente kan hen voortaan verplichten voor twee jaar werk te accepteren bij gemeente of bedrijfsleven.

[Tot nu toe ging het hierbij maximaal om een half jaar. Dat was zo bepaald tijdens staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken, maar van Hoof maakt daar twee jaar van, maar eigenlijk maximaal levenslang. Zie de volgende alinea.]

Belangrijkste doel van deze 'terugkeerbanen' zoals Van Hoof ze noemt, is de uitkeringsgerechtigden een stapje dichter bij een gewone baan te brengen. Na die twee jaar hoeven ze niet direct ander, gewoon betaald, werk te vinden. De opgedane werkervaring kan hen helpen scholing te volgen of een leerwerktraject te volbrengen.

[Allereerst is de naam misleidend: het gaat hier niet om banen, want in mijn optiek hoort bij een baan ook loon en daarvan is in dit geval geen sprake. Formeel gaat het hier om "participatiebanen", maar ook dat woord is om dezelfde reden misleidend. Het was boeiend en verbijsterend tegelijk om de brief hierover van van Hoof aan de Tweede Kamer te lezen met name t.a.v. de wijze waarop getracht werd bij het uitwerken van diverse scenario's om tot dwangarbeid te komen, zichzelf langs het arbeidsrecht heen te wurmen. Kern daarvan is namelijk dat voor arbeid die iemand verricht voor derden, loon moet worden betaald en een uitkering is nu eenmaal geen loon. Maar Van Hoof wil het zo, dat als die twee jaar om zijn men nog niet "ander, gewoon betaald werk" hoeft te vinden... Nee, stel je voor zeg: dan moet een werkgever zomaar loon betalen... dat zou toch vreselijk zijn? Na die twee jaar wacht vervolgens 'scholing' of een 'leerwerktraject', uiteraard ook 'met behoud van uitkering'...
Dit spelletje zou er toe kunnen leiden dat iemand zijn leven lang werkt 'met behoud van uitkering' en eigenlijk ben je dan in dienst van of bij de staat...
In het v.m. oostblok was je ook in dienst van de staat, maar ontving je in elk geval nog wat loon: niet erg veel, maar veel voorzieningen waren ook gratis of niet al te duur en dat is hier wel even anders... Denk aan wonen, gezondheidszorg, de energieprijzen ed.]

De banen moeten in eerste instantie gericht zijn op terugkeer naar de arbeidsmarkt, niet op productiviteit. Het is niet de bedoeling dat werkgevers normale vacatures aan gaan bieden als terugkeerbaan, aldus Van Hoof. Gemeenten kunnen een vergoeding vragen aan bedrijven die een bijstandsgerechtigde voor zich laten werken.

[Hier wordt het glibberig: je kunt *altijd* zeggen dat het werk gericht is op terugkeer naar de arbeidsmarkt: leren op tijd te komen, gezagsverhoudingen aanvaarden, opdrachten uitvoeren enz.
Kortom: Disciplinering; daar gaat het om: schep bruikbare slaven. Onlangs werd door FNV Bondgenoten al gesignaleerd dat er nu al nogal wat oneigenlijk gebruik cq. misbruik was geconstateerd bij het "werken met behoud van uitkering" wat op papier *ook* niet op productieve arbeid gericht mocht zijn. Dit bleek uit de FNV Lokale Monitor Werk en Inkomen 2006, onderzoek sociaal beleid gemeenten. Zo kwam daaruit naar voren dat uitkeringsgerechtigden soms langer met behoud van uitkering werkten dan zes maanden en dat ook de combinatie met scholing of baangarantie niet altijd aanwezig was.
Kortom: het risico van verdringing van reguliere banen inclusief uitholling van het minimumloon - alleenstaanden en eenoudergezinnen die moeten werken met behoud van bijstandsuitkering krijgen qua uitkeringsgeld immers minder dan het minimumloon - is levensgroot aanwezig. Ook die vergoeding die gemeenten kunnen vragen aan het bedrijfsleven is boeiend: het zal dan gaan om een z.g. inleenvergoeding, maar wat leen je arbeidsrechtelijk gezien in? Bij de ID-banen en de detacheringscontracten was het nog zo, dat organisaties daar vaak ook een inleenvergoeding moesten betalen, maar daar was dan duidelijk dat men een betaalde kracht had ingeleend die elders op een loonlijst stond. Nu leent een werkgever dan straks iemand in, die in het klantenbestand van de soos zit, maar nogmaals: wat is zijn of haar status arbeidsrechtelijk gezien?
Er zit nog een andere kant aan die vergoeding: gaan twee of drie bijstandsgerechtigden die moeten werken 'met behoud van uitkering' straks via die vergoedingen van de 'werkgever' aan de gemeente samen voldoende opleveren om nog een bijstandsuitkering te betalen? Waarna vervolgens die bijstandsgerechtigde ook weer moet 'werken met behoud van uitkering' en via deze constructie geld voor de gemeente gaat verdienen?
En is het niet zo dat op deze wijze de gemeenten er alle belang bij wordt gegeven om mensen 'met behoud van uitkering' te dwingen tot onbeloonde arbeid?!]

Voor de termijn van twee jaar is gekozen omdat een gemeente in die periode goed kan inschatten wat voor extra begeleiding een bijstandsgerechtigde nodig heeft om aan een gewone baan te komen.

[Alsof je daar twee jaar voor nodig hebt. Dit zijn smoesjes. In de praktijk zal een gemeente iemand twee jaar voor zijn bijstandsuitkering laten werken en wanneer die twee jaar bijna om zijn, iets gaan verzinnen waardoor diegene weer verder kan/mag/moet in het volgende traject waarin weer geen loon wordt betaald!]

Er zaten eind vorig jaar 328.000 mensen in de bijstand. Ongeveer 150.000 van hen komt niet meer aan een gewone baan, aldus Divosa, de vereniging van directeuren van sociale diensten. Divosa pleit ervoor om hen in een andere regeling te laten vallen zodat ze niet meer verplicht zijn te solliciteren maar wel sociaal actiever worden. Van Hoof noch de Tweede Kamer wil daar aan.

[In het Divosa-verhaal ging het er om dat hun directeur vond, dat mensen die op enigerlei wijze arbeidsongeschikt waren door lichamelijke of psychische kwalen, niet in de bijstand thuishoorden, maar een andersoortige uitkering moesten krijgen. Op dat punt ben ik het met hem eens. Ik zou zeggen: als je de WAJONG wat versleutelt, zouden deze mensen daar ook in kunnen. Adder onder het gras is "sociaal actiever worden"... Voordat je het weet is er sprake van de praktijken zoals in de Friese gemeente Skarsterlân, waar psychische en psychiatrische patiënten verplicht moeten werken, anders worden ze op hun uitkering gekort. Allemaal natuurlijk in hun belang, met veel therapeutische waarde... Voor wie het gelooft...]

Maar ook in Leeuwarden gaat er van alles veranderen, alleen is de vraag momenteel nog: Gaat Leeuwarden mensen aan loonarbeid helpen, of is er in onderstaande berichten, die over het komende nieuwe gemeentebeleid gaan, toch weer sprake van 'werken met behoud van uitkering' met eventueel een soort toeslag erbij zodat het net lijkt alsof je het minimumloon verdient, maar in werkelijkheid sta je te werken om je bijstandsuitkering te houden. Uit de Leeuwarder Courant van maandag 24/7/2006:

LEEUWARDEN - Honderden werklozen die in Leeuwarden maar moeilijk aan werk komen, moeten vanaf volgend jaar met een groot banenplan aan de slag worden geholpen. De reïntegratiebureaus, die mensen nu nog naar werk begeleiden, belanden op een zijspoor.

[Dat laatste is echt het grote nieuws! Op dit punt krijgt het PEL qua opvattingen haar zin: weg met de slecht presterende en geldverslindende reïntegratiebureaus; weg met het rondpompen van mensen met een bijstandsuitkering! Er moet dus een groot banenplan komen volgens de gemeente. De exacte inhoud zullen we moeten afwachten. Voorlopig hebben we niet meer dan dit en onderstaand bericht uit de krant.]

Voortaan neemt de gemeente de regie weer in handen bij het zoeken naar werk. Werklozen krijgen intensievere begeleiding, ook als ze weer werk hebben gevonden. Werkgevers worden bij aanbestedingen soms verplicht langdurig werklozen in dienst te nemen en ook de gemeente zoekt naar plekken waar werklozen aan de slag kunnen.
Over vier jaar moeten er vijf honderd werklozen meer zijn uitgestroomd dan met de economische heropleving sowieso het geval zou zijn geweest.

[Dit laatste wijst er op dat het om echte banen zou moeten gaan; loonarbeid dus. Zo ja, dan zijn wij daar altijd voor geweest, net zoals we altijd tegen werken met behoud van uitkering zijn geweest.
T.a.v. dat verplicht in dienst nemen: dat kan in zijn algemeenheid helemaal niet worden afgedwongen, maar kan alleen als eis worden gesteld bij aanbestedingen die de gemeente zelf doet. Tenminste: als dat mag volgens europees recht, wat me even te gecompliceerd wordt om dat nu nader uit te zoeken.]

Vooral jongeren met psycho-sociale problemen, lager opgeleiden en werkzoekenden van boven de 45 krijgen de komende tijd extra hulp van de gemeente bij het vinden van werk. Als ze weer een aan de slag zijn, krijgen ze zonodig begeleiding om te zorgen dat ze hun baan behouden.

[Als het gaat om echte banen met loonbetaling, dan klinkt dit positief.]

Ambtenaren moeten ook makkelijker een sanctie kunnen opleggen als iemand zich niet aan de afspraken houdt.

[Dit is m.i. onzin: De Wet Werk en Bijstand, de Verordeningen en de Beleidsregels bieden al zoveel mogelijkheden tot sancties als iemand een regeltje overtreedt, dat daar echt niet meer regels bij hoeven. In zijn algemeenheid is het een bekend verschijnsel dat bestaande regels niet of onvoldoende worden benut en dat men vervolgens gaat zitten roepen om *nog* strengere regels enz...]

Eerder dit jaar wilde het college zich nog vooral richten op banen voor jongeren, maar naar hen is op dit moment al veel vraag. "Die kunnen we bijna niet meer aanslepen", zegt wethouder Marco Florijn (PvdA) van Werk en Inkomen. "We kunnen ons nu richten op mensen die een extra duwtje nodig hebben om weer aan het werk te kunnen."

[Waaruit maar weer blijkt dat werk en werkloosheid toch vooral conjunctuur-bepaald zijn. Het is vreemd dat nooit het idee is overwogen om anti-cyclisch te werken qua aantal gesubsidieerde banen: veel van dat soort banen hebben als gemeente als het economisch slecht gaat en het aantal door natuurlijk verloop - mensen vinden regulier werk- verlagen als het economisch beter gaat. Door op dat moment enig geld te reserveren is er weer wat extra geld voor meer gesubsidieerde banen als het economisch slechter gaat en het aantal mensen in de bijstand stijgt.]

Reïntegratiebureaus hebben niet voor genoeg uitstroom kunnen zorgen, zegt Florijn. Te veel mensen werden kort na het verkrijgen van een baan weer ontslagen.

[Maar de gemeente draagt zelf ook schuld: Door de opheffing van de ID/WIW-banen zijn ook diverse mensen niet doorgestroomd naar regulier werk, maar zijn gewoon weer in de bijstand beland of raakten helemaal zonder eigen inkomsten, bijvoorbeeld omdat ze een verdienende partner hadden.]

Twee dagen na bovenstaand bericht kwam de krant nogmaals met een artikel over het komende nieuwe beleid zoals de nieuwe wethouder van Sociale Zaken dat wil. Overigens zal de Raad zijn voorstellen wel eerst nog moeten behandelen en goedkeuren (of niet). Uit de Leeuwarder Courant van woensdag 26/7/2006:

Reïntegratiebureaus, die nu alle mensen met een uitkering aan werk moeten helpen, moeten de regie uit handen geven. De re‹ntegratiebureaus zelf zagen het al aankomen.

Door Rob Leemhuis

LEEUWARDEN - Werk, werk en nog eens werk: dat motto van het eerste Paarse kabinet zou ook het credo van het Leeuwarder college kunnen zijn. Leeuwarden is tenslotte de noordelijke gemeen te met de hoogste werkloosheid. Er is nog een wereld te winnen.

Het banenplan dat wethouder Marco Florijn nu in de steigers zet, moet vijfhonderd mensen die zelfs bij de komende economische opleving langs de kant zouden blijven staan, aan een baan helpen. In de herfst moet de raad het plan nog wel goedkeuren.

[Beslissend voor ondergetekende althans, is de inhoud van het begrip 'baan': met loonbetaling of "met behoud van uitkering"? Wat noemt de wethouder "een baan"?? Dat is afwachten totdat we nadere stukken hebben.]

De gemeente neemt daarbij weer ferm het heft in handen, waar reïntegratiebureaus nu nog verantwoordelijk zijn om mensen met een uitkering aan het werk te helpen. Die boekten alleen te weinig resultaat: ongeveer de helft van de drie jaar durende trajecten bleef zonder enig resultaat. Slechts 84 van de 986 mensen die in 2002 in de re‹ntegratie kwamen hielden er een betaalde baan aan over. Vijftig kregen er gesubsidieerd werk.

[Herhaaldelijk heeft m.n. het PEL in de Cliëntenraad Werk en Inkomen aangedrongen op het aan de dijk zetten van de reïntegratiebureaus vanwege hun slechte resultaten, de ergernissen die zij vaak door hun werkwijze opriepen bij de mensen die er heen moesten en de scheppen geld die hun richting uit ging. Kennelijk heeft de nieuwe wethouder in elk geval ten aanzien van de resultaten van deze bureaus dezelfde conclusie getrokken en dat is verheugend.]

Florijn zet de reïntegratiebureaus niet helemaal aan de kant, bezweert hij. "We kunnen deze bureaus voor projecten blijven inzetten. Maar de gemeente moet de cliënt weer beter leren kennen en dichter op hem zitten."

[Wat dat dichter op de cliënt zitten gaat betekenen, zal moeten blijken uit het concrete plan.]

Wanda Scholten, vestigingsmanager van reïntegratiebedrijf Alexander Calder, is vrij laconiek over het voornemen van Florijn. "Het zat er aan te komen. Er zit een golfbeweging in. Een tijd lang waren reïntegratiebedrijven een hype, nu niet meer."
Alexander Calder nam in Leeuwarden vorig jaar 230 mensen op in een begeleidingstraject. Die zekerheid valt weg, maar Scholten verwacht Leeuwarden nog genoeg "losse producten", zoals sollicitatietrainingen of lessen in budgetteren te kunnen leveren. Dat er de afgelopen jaren weinig mensen aan het werk zijn geholpen, is niet de schuld van de bedrijven, vindt ze.
"De arbeidsmarkt is ingeklapt. Dat hadden we niet verwacht, net zo min als het afschaffen van de gesubsidieerde banen."

[Dus eigenlijk kunnen zij er niets aan doen, want zij stonden machteloos vanwege deze gebeurtenissen. In feite geven ze hiermee toe dat ze eigenlijk niks kunnen, maar dat wisten we al.]

[M.i. geldt dit alleen als het een aanbesteding betreft die door de gemeente Leeuwarden wordt gedaan, omdat Leeuwarden dat in de voorwaarden wil zetten. Overigens heeft Randstad zelf geen werk, maar is een uitzendbureau.]

Nu de vraag naar werk enorm stijgt, wil Florijn mensen met een uitkering meer kunnen dwingen om aan het werk te gaan. Reïntegratiebedrijven mogen geen sanctie opleggen als iemand zich niet aan de afspraken houdt.

[Nog meer kunnen dwingen dus... Want het is eenvoudigweg al tijden zo, dat als een reïntegratiebureau zegt: ga daar en daar heen want daar hebben ze werk voor je, wat voor werk dat ook is, je volgens de Wet Werk en Bijstand je dat werk moet aannemen als het "gangbare arbeid" betreft.
Doe je dat niet, dan kan het reïntegratiebureau, dat zelf uiteraard geen sancties kan opleggen, dit melden bij Sociale Zaken. De laatste beslist dan of er wel of niet een sanctie moet volgen. Florijn kan wel "meer willen dwingen" en hij kan de Beleidsregels op dit punt wijzigen, maar dan zullen wij dit vervolgens toetsen aan de Verordening op dit punt. De Verordening kan alleen door de Raad worden gewijzigd. Het kan ook zijn dat we ervioor kiezen om voor te stellen bepaalde zaken uit de Beleidsregels te halen en maar in de Verordening te zetten.]

"Die positie heeft de gemeente, dus ik kan me voorstellen dat die de regie weer in handen neemt. Wij zijn goed in het organiseren van werk", zegt Johan ten Brink van Four Star Reïntegratie.

Die ontwikkeling is met name in het zuiden en het westen van het land al gaande, in Friesland is Leeuwarden de eerste, zegt Ten Brink.
"Friesland loopt zeker niet voorop. Maar de vraag naar werk komt hier ook later op gang."
Juist Leeuwarden kan veel baat hebben als uitkeringstrekkers gericht worden aangespoord om te werken, vindt Ten Brink.

[En daar zal hij van dit vanuit Amsterdamse praktijken slecht bekend staande bureau uiteraard graag bij 'helpen'... Wat mij betreft mag het ene na het andere RIB op de fles gaan. Ten Brink doet precies wat de gemeente en de goegemeente ook doet: ervan uit gaan, dat mensen met een uitkering uit zichzelf te lui en te bedonderd zijn om betaald werk te zoeken en daarom moeten deze luie honden gericht worden aangespoord om te gaan werken, want *dat* is het hele probleem...]

"Er zijn een kleine vierduizend bijstandsgerechtigden. En een substantieel deel daarvan kan met wat hulp weer aan het werk. Dat is een geweldig potentieel."

[Vergeet het maar: Meer dan de helft van de mensen in de bijstand is ingedeeld in 'fase 4' zoals dat heet en met hen is van alles aan de hand. Een deel van deze groep hoort m.i. zelfs helemaal niet thuis in de bijstand, maar in uitkeringen zoals de WAJONG.]