Brief De Horzel aan commissie Welzijn over voorstellen B. en W. inzake tekorten op Inkomensdeel WWB.

---

Briefje voorzitter PEL aan Cliëntenraad over afgelasting geplande extra vooroverleg.

Op 12/10 jl. zou de Cliëntenraad Werk en Inkomen (gemeente heeft de CR een nieuwe naam gegeven) een extra vooroverleg hebben over de B. en W. voorstellen inzake de tekorten op de pot met geld waaruit de bijstandsuitkeringen worden betaald.
Dat tekort op het I(nkomens)deel WWB (Wet Werk en Bijstand) van 4,6 miljoen euro was ontstaan omdat het Rijk die dat geld verdeelt onder de gemeenten, andere gegevens had ingevoerd in haar 'objectieve verdeelmodel'. M.a.w. 'de machine' had gesproken.
Begin oktober bleek dat het tekort nog veel hoger was, namelijk 6,4 miljoen euro. Het College schreef daarover een brandbrief aan de Raad. Ongeveer een week voor 12/10 schijnt de voorzitter van het vooroverleg benaderd te zijn vanuit het ambtelijk apparaat en hij werd bepraat om de geplande extra vergadering maar te cancelen. Want dat 'had toch geen zin zonder ambtelijke begeleiding'.
N.B. Het vooroverleg van de CR heeft een eigen voorzitter, nl. dhr. Hengst, vertegenwoordiger van FNV-uitkeringsgerechtigden in de CR. Het vooroverleg vergadert normaliter zonder dat daar ambtenaren bij zijn.
Dat is ook nergens voor nodig: In het Overlegorgaan CR/SZW 's middags vergadert de CR met de sectoren Sociale Zaken en Werk en Inkomen.
De moeizucht van (vermoedelijk) het hoofd van de sector Werk en Inkomen die wij opvatten als een poging om de CR t.a.v. dit onderwerp het zwijgen op te leggen, althans in dit stadium van besluitvorming, heeft geleid tot een briefje van het PEL hierover door onze voorzitter.
Omdat het ons kennelijk niet was toegestaan om te proberen met de hele CR tot 1 gezamenlijk standpunt te komen t.a.v. deze kwestie, hebben PEL, BLUT en KVeB gemeend om dan maar vanuit hun samenwerkingsverband De Horzel met een gezamenlijk standpunt te komen richting commissie Welzijn die op maandag 17 oktober a.s. vergadert.
Dit heeft geleid tot onderstaande brief die inmiddels is verzonden aan de leden van de commissie Welzijn en aan de overige raadsleden. Daar de brief van de gemeente (doelbewust?) waarin stond dat het voorverleg van de CR was gecanceld pas op 11/10 jl. binnenkwam, konden we alleen nog via de e-mail ondersteuning vragen voor de inhoud van onderstaande brief. Daar de meeste CR-leden geen e-mail hebben is dat dus maar beperkt gelukt, met dank aan de sector Werk en Inkomen en aan de voorzitter van het vooroverleg CR.
N.B.: De voorzitster van het Overlegorgaan CT/SZW zou volgens omze info ook onkundig zijn geweest van de ambtelijke bemoeizucht, voorzover ons nu bekend.

secretaris PEL
vertegenwoordiger PEL in de Cliëntenraad Werk en Inkomen.

VERENIGING DE HORZEL, SAMENWERKINGSVERBAND VERENIGING P.E.L.
STICHTING BLUT EN HET KOMITEE VROUWEN EN DE BIJSTAND
p/a.: POSTBUS 2602 8901 AC LEEUWARDEN
TELEFOON: 058-2671636/058-2672513/06-17626737
-------------------------------------------------

Onderwerp:
- Voorstellen B. en W.
ter dekking van het
geraamde tekort I-deel
WWB 2005 en 2006 plus
nadere ontwikkelingen
terzake.

Leeuwarden,14/10/2005

volgens de oorspronkelijke agenda voor de vergadering van uw commissie bespreekt u op 17/10/2005 een voorstel van het College over de dekking van een tekort op het I(nkomens)deel van de WWB. Dit geld is bestemd voor met name het betalen van de bijstandsuitkeringen.
Nadat het voorstel op 13/9/2005 door het College naar buiten werd gebracht, zijn de gebeurtenissen inzake de hoogte van het geraamde tekort in een stroomversnelling geraakt.
U ontving hierover op 5/10/2005 een brandbrief van het College waarin de situatie uiteen werd gezet.
Het kwam hier op neer: Het tekort, veroorzaakt door het z.g. 'objectieve verdeelmodel' van het Rijk, was geen 4,6 maar 6,4 miljoen euro.
Inmiddels hebben voor zover ons bekend, PvdA, CDA en VVD hierop gereageerd middels brieven en middels contact te zoeken met hun Tweede Kamer fractie.
Het was onvermijdelijk dat het enorme tekort reeds op 10/10 jl. ter sprake kwam bij de integrale commissievergadering over de totale Programmabegroting van de gemeente voor 2006. Indien we de stemming goed hebben geïnterpreteerd, maken we hieruit op dat men raadsbreed van mening was dat verder bezuinigen op de WWB simpelweg ondoenlijk is en dat het probleem niet op die wijze opgelost kan worden.
Wel voor die weg kiezen zou namelijk betekenen dat het onvermijdelijk zou zijn zo'n beetje alles af te schaffen wat er qua minimabeleid in Leeuwarden is opgebouwd.
Wij zijn er dan ook blij om dat de raad niet voor die weg lijkt te willen kiezen.

Toch ligt er wel een dekkingsvoorstel van het College voor het oorspronkelijke tekort van 4,6 miljoen euro en of dat thans door het College wordt herzien/bijgesteld of niet, het zal steeds neerkomen op: Instroom beperken en uitstroom bevorderen; het hoofdprincipe waarop het B. en W. verhaal steunt.

In dat verband willen wij toch onze zorg uitspreken over het risico dat mensen die van een uitkering door de gemeente afhankelijk zijn, met name in de bejegeningssfeer, steeds meer onder druk zullen worden gezet of anders gezegd: Dat zij zullen voelen dat zij eigenlijk een beetje de veroorzaker zijn van de problemen en dat, als ze maar beter hun best deden, al uit de bijstand hadden kunnen zijn.
Of het spiegelbeeld: Dat men eigenlijk geen recht heeft op bijstand hoewel men dat feitelijk wel heeft; anders gezegd: Een doorgeschoten 'poortwachtersfunctie' waarbij aanvragers van bijstand maanden aan het lijntje zouden worden gehouden in de hoop dat ze wel afhaken. Dat zou niet moeten gebeuren.

Het Collegevoorstel zet in op extra inzet op uitstroom uit de bijstand en het voorkomen van instroom in de bijstand door reïntegratie en handhaving.
Bij de uitwerking van een onderdeel van het handhavingsbeleid wordt gesproken over het project intensivering handhaving en casemanagement en in dit verband wordt opgemerkt dat er signalen zijn dat er misbruik wordt gemaakt van de diensten van de instellingen voor maatschappelijke opvang in Leeuwarden. Het zou dan met name gaan om het gebruik van deze instellingen als briefadres door personen die elders wel een vast adres hebben. Bovengenoemd misbruik zou 'hand over hand' toenemen.
Dit is ons niet geheel duidelijk:

a. Er was toch al een z.g. risicoprofiel van toepassing t.a.v. dak- en thuislozen? Er werd hier toch al extra inzet gepleegd qua fraudebestrijding?

b. Het is ons onduidelijk waarom iemand die een vast adres zou hebben niet bijstand aanvraagt vanaf dat vaste adres, maar vanaf een postadres van bedoelde instellingen.

c. Wat is bij dak- en thuislozen een 'vast adres'? Een adres waar men zich een keer per week mag scheren en even onder de douche mag? Een 'logeeradres' waar men een weekje is, daarna de deur weer wordt uitgeschopt, daarna weer op straat omzwerft en daarna weer een weekje elders zit? Het 'logeercircuit' wat qua adres net zo bestendig is als het weer, is ons wel een beetje bekend. Kortom: Hoe vast is dat vaste adres nu precies en hoe gaat men daar mee om bij Sociale Zaken?

d. Wordt het t.a.v. fraudebestrijding nu ook zo als bij de politie? Meer geld nodig: Dan meer bonnen schrijven?
Fraudebestrijding moet niet ontaarden in een heksenjacht en we vinden het wel toevallig dat juist, nu er fors bezuinigd moet worden, veel fraude wordt geconstateerd.

e. De kosten en de baten (blz. 12) van dit project intensivering handhaving:
De kosten zouden EUR 81.357 zijn, de baten EUR 200.000 Men meent 25 daklozen op fraude te zullen betrappen, is 25 maal EUR 5.500 (daklozenuitkering/jr) is EUR 137.500
Men meent 20 personen 'bij de poort' te kunnen weren, wat dan 20 maal 5500 euro zou besparen is EUR 110.000
M.a.w.: Er wordt een besparing opgevoerd die geen besparing is: Deze mensen staan nog niet 'aan de poort' en hebben dus ook nog geen uitkering waarop men kan besparen. M.a.w.: 20 daklozen 'aan de poort' weren uit de bijstand bespaart per saldo niets.
De dekking qua geld vertoont op wel meer plaatsen dit soort 'zwakke plekken'.
Conclusie: Per saldo wint men 137.000 euro en geeft 81.357 euro uit; besparing op dit punt: 55.643 euro.

Voor het overige zijn wij het eens met de hoofdlijnen qua beleidsvoornemens van het College, m.d.v. dat wij van mening zijn bij het voorstel tot ophoging van het aantal banen voor 'blijvers' (de 100 extra banen) dat de werkgever hier ook wel een geldelijke bijdrage mag leveren.
Het gaat hier immers niet om mensen die geen enkele ervaring hebben, maar om mensen van 57,5 jaar die graag toch nog een baan willen en mensen van 50 jaar en ouder die bij de 'blijvers' zijn ingedeeld.

Tenslotte resteert de vraag hoe het *extra* tekort voor 2006 moet worden afgedekt met daarbij de gedachte dat een niet- sluitende begroting zou kunnen leiden tot de status van artikel-12 gemeente wat vervolgens leidt tot maximering van alle lasten richting burgers en wellicht het einde van elk kwijtscheldingsbeleid. Ons voorstel is:

1. Het heeft onze voorkeur om hiervoor geheel of gedeeltelijk al naar nodig is, het suppletiefonds in te zetten waarvan de LC stelt dat het gaat om 4,2 miljoen maar waarvan we vanuit de Raad begrepen dat het gaat om 2,5 miljoen in 2006 en 1,7 miljoen in 2007.
Wij stellen een ad-hoc dekking voor voor 2006. Tegengeworpen kan worden dat dit niet structureel is, maar is het Rijksbeleid dat wel? Slechts voor 2006 iets regelen levert in elk geval heel 2006 op om na te denken over hoe het in 2007 verder moet en om nieuwe voorstellen te ontwikkelen.
Bovendien zijn de Tweede Kamerverkiezingen ook in 2007 en hoe het Rijks- beleid nadien wordt is onvoorspelbaar.

2. Slechts indien mogelijkheid 1 geheel uitgesloten is, zouden de OZB-tarieven voor 2006 boven haar wettelijk maximum kunnen worden gezet met de nadrukkelijke restrictie dat woningeigenaren op of net boven het minimum kwijtschelding zouden moeten kunnen krijgen van het eigenaarsdeel OZB en van het (eventuele) rioolrecht eigenaarsdeel en gebruikersdeel.

Tevens past een tweede kanttekening: Minister Remkes heeft aan drie gemeenten ontheffing verleend van het wettelijk maximum- tarief OZB zoals dat in 2006 gaat gelden. Gaat het hier *ook* om de top-drie van de WWB-nadeelgemeenten Amsterdam, Schiedam en Leeuwarden?!

Zo ja, dan is de zaak glashelder: Als de gemeente zwaar tekort komt op het I-deel WWB, 'mag' ze dat mooi verhalen op haar burgers... Risico hierbij is dat deze burgers dan hun mede-burgers in de bijstand verantwoordelijk stellen voor de extra hoge OZB...
Kortom: Naar deze optie 2 gaat niet onze eerste voorkeur uit.

Mede namens stichting BLUT en het Komitee Vrouwen en de Bijstand, samenwerkend in vereniging De Horzel, teken ik,

DEZE BRIEF WORDT MEDE ONDERSCHREVEN DOOR DE VOLGENDE ORGANISATIES EN INDIVIDUELE LEDEN IN DE CLIËNTENRAAD WERK EN INKOMEN:

1. Margreet van der Laan, individueel lid Cliëntenraad.

Hieronder volgt nog de telst van de brief van de voorzitter van het P.E.L. aan de Cliëntenraad over de afgelasting van het geplande extra vooroverleg op 12/10/2005 over bovengenoemde bezuinigingsvoorstellen van B. en W.:

- of iets nut heeft om te bespreken bepalen wij zelf,
  niet het ambtenarenapparaat of enige derde.

- De brief lijkt te impliceren dat tijdens het 
  vooroverleg een ambtenaar aanwezig dient te 
  zijn ter 'ondersteuning'   
  (lees: controle). Het PEL heeft geen behoefte aan 
  ambtelijke ondersteuning bij het bepalen van een 
  inhoudelijk standpunt.

  Daar zijn we zeer goed zelf toe in staat, dank u.
  Laat het ambtenarenapparaat er maar voor zorgen 
  dat de stukken op tijd verstuurd worden en de 
  agendering van het reguliere overleg op de juiste 
  wijze verzorgd wordt, dan hebben wij  
  verder geen wensen.

- Het doet ons dan ook genoegen mede te kunnen 
  delen dat wij geheel tegen de wens van het 
  ambtenarenapparaat in inmiddels overleg hebben 
  gevoerd over het tekort op het I-deel en op 
  zeer korte termijn met een voorstel 
  dienaangaande zullen komen.