Aan de leden van de gemeenteraad van Leeuwarden
Postbus 21000
8900 JA Leeuwarden

Onderwerp: Tarieven Afvalstoffenheffing voor 2001

Leeuwarden, 1-11-2000

L.S.,

Deze brief is gericht aan de leden van de gemeenteraad in het algemeen, met het oog op de vaststelling van de tarieven Afvalstoffenheffing 2001 door de Raad op 13-11-2000 en is in het bijzonder gericht aan de raadsleden van de Raadsadviescommissie Bestuur & Middelen i.v.m. de commissiebespreking in B&M van dit onderwerp op 1-11-2000.

De tarieven (na verdiscontering van de Zalmsnip) waren in 2000:
1-p.huish. ¦252,-
Meerp.huish. ¦327,-

Tariefvoorstel 2001:
1-p.huish. ¦285,-
Meerp.huish. ¦366,-

Conclusie: Tarief 1p. huish. stijgt 13% en tarief meerp. huish. stijgt 12%.
Op 21-10-2000 meldde de Leeuwarder Courant dat de tarieven afvalstoffenheffing volgend jaar 7% hoger zullen zijn.
Het commissiestuk spreekt van 7,3% stijging en betoogt dat in dat percentage niet rekening is gehouden met de ¦12,- verlaging per huishouden (zie blad 3 punt 3.1 voor tariefstructuur/opbouw) die overbleef toen kamerbewoners ten onrechte hun Zalmsnip werd onthouden.
Ook het Rijk vond toen dat dat ten onrechte was. (Brief minister Peper) Als we uitgaan van tarieven voor ¦2000,- die ¦12,- hoger waren geweest, is de stijging 7,9% en geen 7,3% zoals het voorstel beweert.
De realiteit voor de burger is echter simpel: Het tarief voor 2001 ligt voor hem/haar/hen resp. 13 en 12 procent hoger dan in 2000.
Wij vinden dat fors; in feite te fors.

De stijging van de doorberekende kosten wordt m.n. gemotiveerd door te wijzen op de stijging van de verwerkingstarieven van Afvalsturing Friesland die op zijn beurt de tariefstijging kreeg doorberekend van Essent Milieu die op zijn beurt met een rijksheffing kreeg te maken op basis van de Wet belasting op milieugrondslag.
De gemeente lijkt hier weinig aan te kunnen doen.

Gesteld wordt tevens dat het aanbod van rest- en grof afval groter wordt.
Daarvoor is een schatting aangehouden, resulterend in een schatting van de meerkosten daarvoor. Oorzaak zou zijn: De economische groei en de daarmee gepaard gaande stijgende consumptie.
Ook dat verhaal klinkt aannemelijk.

Gesteld wordt echter: Ook de groei van het aantal éénpersoonshuishoudens speelt een rol.
Waarom speelt de groei van het aantal huishoudens van welk type of samenstelling dan ook geen rol en waarom van eenpersoonshuishoudens wel?
We kennen de aversie van de milieubeweging tegen éénpersoonshuishoudens langzamerhand wel: Zij krijgen vanuit die hoek veelal de zwarte piet toegespeeld voor de toename van de afvalberg.
Die lijn consequent doorgetrokken (milieubeweging ziet liefst alleenstaanden in gezinsverband wonen omdat dat minder afval zou opleveren) betekent dat gezinnen in woongroepverband zouden moeten wonen. (Nog minder afval, nog efficienter gebruik van koelkast, wasmachine ed.)
Er is echter een correlatie tussen rijkdom/armoede en hoeveelheid geproduceerd afval. De éénpersoonshuishoudens die 'erbij' komen zijn veelal arm tot straatarm. Zij vormen het leeuwendeel van de wachtlijsten voor woningzoekenden, op zoek naar een goedkope woning, zij vormen het leeuwendeel van het bestand ABW bij Sociale Zaken enz.
Kortom: Deze éénpersoonshuishoudens zijn niet de grote afvalproducenten.

Daarom zetten wij ook qua tarieven een vraagteken bij de verhouding tussen de tarieven voor één- en meerpersoonshuishoudens.
Een éénpersoonshuishouden betaalde in 2000 77% van het gezinstarief afvalstoffenheffing en gaat in 2001 77,8% betalen van dat tarief.
Daar zou toch eens kritisch naar gekeken moeten worden in de zin van: In hoeverre gaat het om vaste lasten en in hoeverre om variabele lasten? (Hoeveelheid aangeboden afval zelf.)

Tweede punt qua tariefstructuur is het aantal tarieven.
Bij de invoering van het twee-tarievensysteem Afvalstoffenheffing werd indertijd toegezegd op termijn te kijken naar de mogelijkheden van een 3-tarieven systeem; een belofte die een jaar later door wethouder De Haan in een commissievergadering even mondeling achteloos van tafel werd geveegd.
Het ging om het volgende: Toen reeds werd geconstateerd dat met name oudere tweepersoonshuishoudens (bv. een bejaard echtpaar) waarvan de kinderen al lang de deur uit waren, relatief veel moesten betalen omdat ze veelal maar weinig afval langs de weg zetten. Het idee was toen om te komen tot drie tarieven:
1 p.huish., 2-p.huish. en meerpersoonshuishoudens/3 of meer personen.
Na invoering daarvan, zo was het idee, zou bekeken worden of men op den duur kon komen tot een systeem waarbij het aangeboden afval werd gewogen ('Oostzaan'), hiermee komend tot een systeem: De vervuiler betaalt.
Hebben B&W dat idee totaal laten varen?
Wordt het geen tijd toch weer de draad op te nemen op dit punt, bv. in stadsgewestelijk of provinciaal verband? (I.v.m. tegengaan risico illegale dump van afval in buurgemeenten)

Over de egalisatiereserve het volgende:
Het valt op dat er steeds meer onkosten ten laste van deze egalisatiereserve worden gebracht, hoewel de opzet ooit was, te grote tariefschommelingen te voorkomen. Horen die 'ondergrondse papiercontainers' en dat 'communicatieplan' wel betaald te worden uit die pot met geld?
B&W stellen als alternatief in feite: Extra verhoging tarieven.
Principiële vraag blijft: Welke investeringen mag een gemeente rechtstreeks (tarieven) ten laste brengen van de burgers en welke investeringen behoren uit andere middelen betaald te worden?
En: Behoren loonkosten (Medewerker preventie en hergebruik; zie blad 3 Memo bij het Commissiestuk) wel via hetzij de egalisatiereserve, hetzij via verdiscontering in de tarieven te worden betaald?

Samenvatting:

1. Er dient kritisch gekeken te worden naar de tariefsverhouding 1-p.huish. en meerp.huishouden. Dit op basis van de vaste en variabele lasten bij het ophalen/verwerken van afval.

2. Er dient alsnog een 3-tarief systeem te worden opgezet: 1-p.huish., 2-p.huish. en meerp.huish.

3. Mogelijkheden om te komen tot weging van afval dienen opnieuw bekeken te worden, liefst samen met het Stadsgewest of de provincie.

4. De tariefstijging gezien vanuit het perspectief van de burger is 13%. Dit is veel te hoog. Uit de egalisatiereserve wordt slechts ¦6,-/huishouden ingezet om het tarief enigszins te 'drukken'.
Opgegeven reden: Gesteld wordt dat er in 2002 een extra stijging van ¦30,- per aansluiting van de tarieven afvalstoffenheffing zit aan te komen.
Noch in het Commissiestuk noch in bijbehorend Memo is daarover nadere tekst en uitleg te vinden en daarom voor ons als reden niet acceptabel.
Wij stellen qua tariefhoogte voor:
De tarieven voor 2001 worden vergeleken met die van 2000 verhoogd met het inflatiepercentage. Hiertoe wordt meer geld ingezet vanuit de egalisatiereserve.
Bedenkt U wel: De hele egalisatiereserve is in feite TEVEEL BETAALD GELD DOOR BURGERS IN HET KADER VAN DE KOSTENDEKKENDHEID VAN DE TARIEVEN AFVALSTOFFENHEFFING.
De reserve is slechts gekweekt om al te hevige tariefschokken te voorkomen.

Namens het Dagelijks Bestuur van de Vereniging PEL teken ik,

hoogachtend,

secretaris

C.c.:
- College van B&W
- Secretariaat Commissie B&M.