Brief P.E.L. aan Gemeenteraad en Commissie Bestuur en Middelen d.d. 27/9/2002.
VERENIGING PLATFORM EEN- EN TWEEPERSOONSHUISHOUDENS LEEUWARDEN
POSTBUS 2602 8901 AC LEEUWARDEN
TELEFOON: 058-2671636
E-mail: root@pel.xs4all.nl URL website: http://clik.to/pel
AAN DE LEDEN VAN DE
GEMEENTERAAD VAN LEEUWARDEN
EN I.H.B. AAN LEDEN
COMMISSIE BESTUUR EN MIDDELEN
POSTBUS 21000
8900 JA LEEUWARDEN
Onderwerp:
- Tarieven OZB en
Afvalstoffenheffing 2003
Leeuwarden,27/9/2002
Geachte Raadsleden,
deze brief is gericht aan de hele gemeenteraad en in het bijzonder aan diegenen onder u die zitting
hebben in de Commissie Bestuur en Middelen.
Voorzover ons bekend is er op 2/10/2002 een integrale commissievergadering over de (concept)programmabegroting 2003.
Voor twee onderwerpen daaruit vragen wij uw aandacht middels
deze brief:
De Onroerende Zaak Belasting (OZB) en de Afvalstoffenheffing.
De beleidsvoornemens van B en W voor 2003 zijn te vinden vanaf
bladzijde 75 onder hoofdstuk 19: "Programmaoverzicht algemene
dekkingsmiddelen."
De achterliggende reden dat wij hierover opmerkingen hebben,
is gelegen in het feit dat het hier gaat om additionele woonlasten, die onvermijdelijk zijn verbonden aan het wonen in een woning.
Onze opmerkingen:
1. Zoals bekend heeft de nieuwe regering gesteld dat de OZB
voor woningen in 2005 wordt afgeschaft. Uit een persbericht
van Vereniging Eigen Huis maakten wij op dat toch vele gemeenten al weer zijn begonnen met de nieuwe hertaxatieronde.
Op
bladzijde 83 van de Programmabegroting staat dat in 2003 de
voorbereiding start voor het volgende WOZ-tijdvak.
De peildatum daarvoor is 1/1/2003 (laatste peildatum was
1/1/1999) en vanaf 1/1/2005 zouden dan weer nieuwe WOZ-beschikkingen verstuurd kunnen worden. (Laatste datum was vanaf 1/1/2001)
Wij vragen ons met Vereniging Eigen Huis af of het wel zinvol
is hiervoor nog kosten te maken en wij pleiten ervoor dit geld
te besparen en te benutten om de OZB-tarieven voor 2003 te
matigen.
2. Zoals bekend zijn bij de hertaxatie de WOZ-waarden van
juist de goedkopere woningen naar verhouding veel meer gestegen dan de WOZ-waarden van de duurdere woningen. Volgens
artikel 220f van de Gemeentewet moet echter het tarief van de
belasting voor elke volle f5000,- van de heffingsmaatstaf
gelijk zijn. Juist de eigenaren en de huurders van de goedkopere huizen worden door de wetssystematiek vanaf 2001 onevenredig zwaar belast. Dit blijft zo in 2003 ev.
Naar aanleiding daarvan drie punten:
a. Zoals vermeld op bladzijde 79 besloot de Raad op 17/12/2001
om de toen voorgestelde OZB-tarieven te verlagen met 2 procent, maar nu willen B en W hierover weer een inhaalslag voeren. In feite betekent dit dat voor 2003 een poging wordt gedaan om dat raadsbesluit met 1 jaar vertraging weer onder het kleed te werken.
Wij vinden dat dat raadsbesluit gerespecteerd dient te worden
en dat dit stukje motivering bij de opbouw van de tariefsverhoging met 6,5 procent totaal, dient te vervallen.
b. De inflatiecorrectie: Ook hier wordt weer een 'inhaalslag'
toegepast. Gesteld wordt dat in het inflatiepercentage van
3,75 procent een inhaaleffect zit voor de hogere dan begrote
inflatie over 2001 en 2002. In feite is dit het met terugwerkende kracht alsnog extra OZB binnenhalen over 2001 en 2002.
Maar wat ons betreft is het welletjes geweest!
Zodra OZB-inkomsten in een bepaald belastingjaar binnenkomen,
kan daaraan ook rente worden toegerekend. Deze rente kan de
wat te lage inschatting opvangen van de in 2001 en 2002 in de
tarieven verwerkte inflatie.
Maar meer principieel kan tevens gesteld worden dat voorgaande
OZB-jaren gewoon zijn afgedaan, of het nu meeviel of tegenviel
qua inkomsten en dat men gewoon daarvan uit moet gaan als
zijnde een gegeven. Het gaat nu om 2003, verder niet.
Voorstel is dan ook om de achteraf-bijstellingen binnen het
genoemde inflatiepercentage van 3,75 procent daar uit te
halen.
c. Zoals bekend wordt 2003 een economisch gezien somber jaar,
waarin eerder achteruitgang dan vooruitgang valt te verwachten
qua besteedbaar inkomen. Leeuwarden moet daar niet nog eens
een schepje bovenop doen door de OZB-tarieven met 6,5 procent
op te schroeven. Dit treft als men aanneemt dat veel mensen
met lagere inkomens, net boven bijstandsniveau, juist in die
woningen wonen waarvan de WOZ-waarde onevenredig steeg, het
hardst. Zij kunnen geen kwijtschelding OZB krijgen!
De zwakste
schouders moeten zo relatief gezien de zwaarste lasten dragen.
Ook daarom moeten de tarieven gematigd worden.
3. Kwijtscheldingsbeleid:
Naarmate de tarieven stijgen, wordt een goed en helder kwijtscheldingsbeleid steeds belangrijker. Evenals voorgaande jaren brengen wij nogmaals het volgende naar voren:
a. Huurders die uitsluitend een bijstandsuitkering krijgen
kunnen kwijtschelding OZB aanvragen en krijgen.
Eigenaar-bewoners niet. Dit blijven wij onterecht vinden. Veel
eigenaar-bewoners met een bijstandsuitkering zullen er niet
zijn: Het gaat veelal om mensen die ooit in de goedkope tijd
een huisje kochten toen ze werk hadden, maar daarna in de
bijstand zijn geraakt. M.a.w.: Extreem veel geld zal de gemeente hier niet bij inschieten.
Op het punt van kwijtschelding van het gebruikersdeel van de
OZB is er sprake van ongelijke behandeling tussen huurders en
eigenaar-bewoners met inkomsten op bijstandsniveau:
De huurder
heeft recht op kwijtschelding, de eigenaar-bewoner moet zowel
het eigenaarsdeel als het gebruikersdeel betalen.
Ons voorstel is om ook aan eigenaar-bewoners met inkomsten op
bijstandsniveau het gebruikersdeel OZB kwijt te schelden en
daarbij het eigen vermogen in de woning, wat immers niet
zonder verkoop te gelde gemaakt kan worden, buiten beschouwing
te laten.
b. Gedeeltelijke kwijtschelding: De criteria zijn mistig. Het
wordt eens tijd dat de gemeente haarfijn in een verordening
plus een folder zet wat die criteria nu precies zijn.
Men kan zo gek niet bedenken of bv. een afdeling Sociale Zaken
heeft wel een folder of infoblad over een deelonderwerp, maar
de gemeentelijke afdeling Belastingen heeft niets!
Burgers
hebben er recht op te weten wanneer men nu wel en wanneer niet
algehele of gedeeltelijke kwijtschelding kan krijgen voor bv.
OZB en Afvalstoffenheffing. Het kwijtscheldingsformulier geeft
hiervoor nauwelijks aanknopingspunten. Dat moet beter, want:
Het gedeeltelijke kwijtscheldingsbeleid is van bijna nog
groter belang dan de kwijtschelding op bijstandsniveau omdat
velen geen bijstand hebben maar middels een deeltijdbaantje of
een andere uitkering inkomsten net boven bijstandsniveau
hebben. Wij denken hierbij ook aan de werknemers die loon
krijgen middels de WIW-regeling of de ID-baan regeling.
Ook gedeeltelijke kwijtschelding behoort te gelden voor eigenaar-bewoners, voorzover dit het gebruikersdeel OZB betreft.
OPMERKINGEN INZAKE DE TARIEVEN AFVALSTOFFENHEFFING 2003:
Op bladzijde 80 en 81 van de Programmabegroting 2003 is het B en W voorstel te vinden.
Hierover het volgende:
1. B en W breken stapsgewijs het twee-tarieven systeem af voor
een- en meerpersoonshuishoudens, door dit niet meer in de
laagbouw van toepassing te laten zijn.
O.i. is het einddoel gewoon ook alleenstaanden precies weer
evenveel te laten betalen voor het afval als meerpersoonshuishoudens.
Wellicht is een tweetarieven stelsel met 1 euro verschil
tussen beide tarieven een slim alternatief voor B en W?
Wat er in de laagbouw feitelijk gebeurt, is dat men het
1-persoonstarief nu ook openstelt voor gezinnen:
Als zij namelijk voor een kleine container kiezen, betalen ze precies
evenveel als een eenpersoonshuishouden in de hoogbouw.
Een mogelijk veronderstelde relatie tussen de hoeveelheid
aangeboden afval en de grootte van de container (er is een
gewone grijze container en een kleine grijze container) is een
schijnrelatie en boerenbedrog omdat de ophaalfrequentie van
een volle container geen invloed heeft op het te betalen
bedrag aan Afvalstoffenheffing.
De beste weg om het milieu wat
te ontzien loopt o.i. nog altijd via de portemonnee van de
burgers, maar minder afval aanbieden en daarom de container
minder vaak aan de weg zetten, helpt niets: Men blijft evenveel betalen.
Wij denken dat bij de tariefhoogten zoals B en W die voorstellen, veel gezinnen in de laagbouw zullen kiezen voor de kleine
container, wat EUR 35,-/jaar scheelt. We vragen ons af of dat
niet leidt tot het vaker 'dumpen' van afval m.n. bij de con-
tainers voor de hoogbouw, als de kleine container feitelijk
niet te klein blijkt te zijn.
2. Wij hebben bezwaar tegen de wijze waarop B en W de tarieven
presenteren in de tabel op bladzijde 81.
De tarieven horen te worden gepresenteerd vanuit het gezichtspunt van de betaler: De burger.
Dat wil zeggen: Men had over 2001 en 2002 de betaalde bedragen
moeten noemen per tariefsoort met daarbij vermeld dat de
Zalmsnip daarin zat verdisconteerd en men moet over 2003
aangeven dat men de bedragen die daar staan, moet gaan betalen!
Het was namelijk al maanden bekend dat de regering van plan
was de Zalmsnip af te schaffen en op Prinsjesdag is dat bij de
beleidsvoornemens van het Ministerie van Financien bevestigd.
Kortom: In 2003 bestaat de Zalmsnip niet meer!
De vergelijking qua tariefstijging tussen wat men in 2002
daadwerkelijk moest betalen en in 2003 gaat betalen is heel
anders dan ons wordt voorgespiegeld, nl.:
Eenpersoonshuishouden laagbouw met gewone grijze container:
2002 EUR 141,60
2003 EUR 270,00
Stijging 91 procent!
Eenpersoonshuishouden laagbouw met kleine grijze container:
2002 EUR 141,60
2003 EUR 235,00
Stijging 66 procent!
Meerpersoonshuishouden laagbouw met gewone grijze container:
2002 EUR 181,20
2003 EUR 270,00
Stijging 49 procent.
Meerpersoonshuishouden laagbouw met kleine grijze container:
2002 EUR 181,20
2003 EUR 235,00
Stijging 30 procent.
CONCLUSIE LAAGBOUW: MINIMALE tariefstijging eenpersoonshuishoudens 66 procent.
MAXIMALE tariefstijging meerpersoonshuishoudens 49 procent.
Eenpersoonshuishoudens hoogbouw met collectieve container:
2002 EUR 141,60
2003 EUR 235,00
Stijging 66 procent!
Meerpersoonshuishouden hoogbouw met collectieve container:
2002 EUR 181,20
2003 EUR 270,00
Stijging 49 procent.
CONCLUSIE HOOGBOUW: Tarief voor eenpersoonshuishoudens stijgt het meest.
Dit zijn de werkelijke effecten van de voorgestelde tariefstijging Afvalstoffenheffing. De lastenstijging wordt eenzijdig op onevenredige wijze afgewenteld op de eenpersoonshuishoudens.
Er is echter wel degelijk een gemiddeld en statistisch verband tussen huishoudgrootte en de hoeveelheid aangeboden afval, zoals indertijd uit het RIVM-onderzoek over Oostzaan bleek.
De onderlinge verhouding qua tarief tussen eenpersoons- en
meerpersoonshuishoudens wijzigt jaar na jaar steeds meer ten
gunste van de meerpersoonshuishoudens en ten nadele van de
eenpersoonshuishoudens.
Indien tarief meerpersoonshuishoudens
op 100 procent wordt gesteld:
JAAR 2001: EUR 129,33 (f285) staat tot EUR 166,08 (f366) is 77,8 : 100 procent. In geld: EUR 36,75 verschil.
JAAR 2002: EUR 141,60 staat tot EUR 181,20 is 78,1 : 100 procent. In geld: EUR 39,60 verschil.
JAAR 2003: EUR 235,00 staat tot EUR 270,00 is 87 : 100 procent. In geld: EUR 35,00 verschil.
CONCLUSIE: In 2 jaar verschoof de tariefsverhouding van 77,8
procent naar 87 procent van het volle tarief meerpersoonshuis-
houdens.
Ook als we de Zalmsnip over 2001 even vergeten, dan was toen
de tariefsverhouding EUR 178,32 staat tot EUR 215,08 was
82,9 : 100 procent en nu dus 87 : 100 procent.
In het B en W voorstel wordt gesteld: "Vanaf 2003 bestaat er
een grotere mate van differentiatie in de tarieven (exclusief
korting zalmsnip van EUR 49)."
Zoals blijkt uit bovenstaande procentuele tariefsvergelijking
op basis van de werkelijk te betalen bedragen, wordt dat
verschil juist KLEINER. Dit geldt ook voor de verschillen qua
geldbedragen zelf. M.a.w.: De bewering van B en W is onjuist.
Als we de Zalmsnip voor 2001 en 2002 weglaten zijn de ver- schillen qua geldbedragen tussen beide tarieven natuurlijk precies hetzelfde als hierboven genoemd: Als je bij 2 getallen elk hetzelfde getal (Zalmsnip) optelt, blijft het verschil toch precies gelijk?!
De wijziging in de tariefdifferentiatie vindt plaats zonder enige inhoudelijke motivering of onderbouwing in het B en W voorstel.
Qua tariefsverhoudingen stellen wij voor om nader te bepalen wat een redelijke verhouding is tussen beide tarieven, gebaseerd op het gemiddelde en statistische verschil in afvalaanbieding tussen eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens.
Indien B en W van oordeel zijn dat eenpersoonshuishoudens in
verhouding tot meerpersoonshuishoudens steeds meer afval gaan
aanbieden, vinden wij dat het College dat met statistisch
materiaal moet onderbouwen.
Overigens zijn wij van mening dat het wegen van het aangeboden
afval nog steeds de meest rechtvaardige oplossing is om te
bepalen hoeveel huishoudens moeten betalen.
3. De hoogte van de tarieven: Hier kunnen we kort over zijn: De stijging is veel te hoog en treft eenpersoonshuishoudens onevenredig zwaar. De Zalmsnip kan in feite niet gemist worden, zoveel is wel duidelijk.
B en W stellen onderaan op bladzijde 80 bij 'oorzaken stijging
tarieven' o.a. dat dit ook zou komen door "minder afval ten
gevolge van het 'Plan van aanpak afval 2002-2005' (- 5 procent)." Einde citaat.
Dit is werkelijk de doodsteek voor elk streven naar een schoner milieu:
Minder afval? Meer betalen! Dezelfde smoes als de
nutsbedrijven altijd hebben.
Wij stellen voor om de tarieven minder hoog vast te stellen
door:
a. De kostenstijgingen die komen door de in het 'Plan van
aanpak afval 2002-2005' geformuleerde uitgangspunten te matigen door voor de uitgangspunten de tijdsperiode langer te
maken.
b. De gemeentelijke bijdrage in het kader van lastenverlichting althans voor een deel te handhaven. Dit betekent dat de
bijdrage geleidelijker moet worden afgebouwd, niet in 1 keer.
c. De huisvestingskosten van Fryslan Miljeu te schrappen. We
hoeven geen private bedrijven te sponsoren. Wat vindt de NMA
overigens van deze bevoordeling?
d. De egalisatiereserve aan te spreken om de tarieven te
matigen. Juist voor dit soort schoksgewijze tariefsverhogingen
werd ooit een egalisatiereserve ingesteld.
Het is opvallend dat het woord 'egalisatiereserve' i.t.t.
voorgaande jaren niet wordt genoemd bij de B en W motivering.
Of is de egalisatiereserve geruisloos verdwenen in de Algemene
Reserve en zo ja, op welk raadsbesluit berust dat dan?
4. Het kwijtscheldingsbeleid:
Onze opmerkingen hierover zijn dezelfde als bij de OZB.
M.a.w.: Heldere criteria in een voorlichtingsfolder voor
burgers, ook met name voor diegenen met inkomsten net boven
bijstandsniveau (gedeeltelijke kwijtschelding) en de mogelijkheid voor kwijtschelding Afvalstoffenheffing ook voor eigenaar-bewoners met inkomsten op bijstandsniveau.
In de hoop dat u als Raad en als Commissie Bestuur en Middelen bij de behandeling van de Programmabegroting 2003 aandacht wilt schenken aan de exorbitante verhoging voor 2003 van de Afvalstoffenheffing, de verhoging van de OZB en aan de overige punten zoals genoemd in deze brief, teken ik namens het Dagelijks Bestuur van de Vereniging P.E.L.,
Hoogachtend,
secretaris Ver. P.E.L.