Ondanks dat er in Leeuwarden sinds 1-1-1998 een Bureau Integrale Schuldhulpverlening (BISH) bestaat die versnippering van de schuldhulpverlening moest voorkomen, gaat het niet goed. BISH is een samenwerkingsverband van de Stichting Gemeenschappelijke Kredietbank (GKB), Algemeen Maatschappelijk Werk Fryslân, Thuiszorg Zuidwest Friesland, de Dr. Kuno van Dijkstichting (verslaafdenproblematiek) en de afdeling Sociale Zaken van de gemeente Leeuwarden. Ze sloten indertijd een samenwerkingsovereenkomst met als doel het optimaliseren van de schuldhulpverlening, waarbij naast het oplossen van schulden ook het wegnemen van de oorzaken van schuldenvorming een belangrijk doel was. Van deze deelnemers verzorgt de GKB de schuldenregeling.
Uit het jaarverslag 1998 van het BISH: "De door de GKB nagestreefde
oplossing kan bestaan uit het verstrekken van een saneringskrediet. een
klant wordt schuldregelingsgeschikt geacht als deze over voldoende
aflossingscapaciteit beschikt en geen (noemenswaardige) psychosociale
(immateriële) problemen heeft die de schuldhulpverlening in de weg staan.
Is er wel sprake van onopgeloste problemen die de oorzaak zijn van de
schulden, dan wordt de klant niet regelingsgeschikt geacht en aangemeld
bij een van de participanten, hetzij het AMW of Dr. Kuno van Dijk. Pas na
positieve rapportage wordt alsnog het schuldregelingstraject gestart."
Wellicht zit hierin een deel van het probleem waarover onderstaand bericht
uit de Leeuwarder Courant gaat. Toch snap ik iets niet: Ook al maakt
iemand een puinzooi van zijn financiën om redenen waar hijzelf maar deels
zelf voor verantwoordelijk is te houden, dan nog zie ik niet in waarom
iemand die naar het AMW of de Kuno van Dijkstichting wordt verwezen
evengoed niet kan worden geholpen. Immers: Het GKB heeft zelf twee
'producten' in huis, nl. het 'Beperkt budgetbeheer' (BBR) en het
'Uitgebreid Budgetbeheer' (UBR).
In het eerste geval worden van het
inkomen de vaste lasten betaald zoals huur, gas, water, electra en
ziekenfonds en wordt de rest aan de deelnemer in één keer
uitbetaald, in het laatste geval wordt tevens rekening gehouden met de
reserveringen voor andere periodieke betalingen. Tevens krijgt de 'klant'
weekgeld.
Wat ik mis in het verhaal over budgetbeheer, is dat niet alleen de
uitgavenkant moet worden beheerst, maar ook de inkomstenkant: Heeft
persoon in kwestie recht op huursubsidie, recht op kwijtschelding
gemeentelijke belastingen en waterschapsheffingen, recht op diverse
regelingen in de bijzondere bijstand enz. Daar moet m.i. de GKB dan ook
naar kijken.
In beide gevallen wordt het inkomen van de klant gestort op de rekening
van het GKB die het inkomen beheert; dat is voorwaarde.
(Gegevens ontleend aan jaarverslag 1998 van het BISH.)
Ik zie niet in waarom niet tegelijk kan worden begonnen met de
schuldsanering omdat het GKB vooral bij het UBR toch alle betalingen zelf
in de hand heeft. De saneringsperiode is drie jaar en het lijkt me vreemd
dat die periode niet voldoende is of althans zou moeten zijn om te leren
zelf wat slimmer met geld om te gaan en om andere problemen te overwinnen
of althans hanteerbaar te maken.
Tenminste op papier leek ook te zijn voorzien in problemen als borgstelling en onvoldoende aflossingscapaciteit want het BISH-jaarverslag 1998 stelde:
"In het verleden kwam het voor dat de GKB geen saneringskrediet kon verstrekken omdat er onvoldoende zakelijke zekerheid bestand en geen borg was, of dat de klant onvoldoende aflossingscapaciteit had vanwege te hoge woonlasten. Met de aangesloten gemeenten zijn in het kader van BISH hierover afspraken gemaakt. Door de gemeente wordt bijzondere bijstand verstrekt als er sprake is van onvoldoende aflossingscapaciteit in relatie met de te hoge woonlasten van de klant. Daarnaast is de gemeente bereid garant te staan voor het verstrekken van het saneringskrediet."
Klinkt netjes allemaal, maar de Leeuwarder Courant van 7-4-2000 meldde:
LEEUWARDEN - Mensen met een zware schuldenlast kunnen niet langer voor sanering terecht bij De Terp in Leeuwarden. De stichting voor maatschappelijke opvang is door de schuldhulpverlening zelf in financiële problemen geraakt. Per 1 juli stopt het project.
De schuldenaard wacht droog brood, voorziet directeur Kees van Anken. "De Terp was hun laatste vangnet."
De directeur erkent dat De Terp zich heeft vertild aan het project. "Het heeft ons in permanente liquiditeitsproblemen gebracht." Vorig jaar zijn ruim 50 mensen geholpen. Dit kostte De Terp fl. 120.000 ,inclusief de personeelskosten.
Van Anken stelt dat zijn stichting zich vier jaar geleden gedwongen voelde in een gat te springen waarvoor de reguliere instellingen hun neus ophalen.
Hij verwijt de Gemeentelijke Kredietbank Friesland, en ook het project
'overkreditering' [Dat is het
BISH] van de gemeente Leeuwarden, dat zij de moeilijkste groep laten
vallen. "Ze houden zich misschien wel aan de regeltjes, maar moreel gezien
ontlopen ze hun verantwoordelijkheid. Ze doen voor een deel niet waarvoor ze
zijn opgericht. De moeilijkste doelgroep kàn niet aan hun strenge
regels voldoen."
[Over de GKB-regels even een voorbeeldje: GKB verstrekt ook
'gewone' persoonlijke leningen waarbij verder niks aan de hand is met 'de
klant'. Iemand vraagt een leninkje van fl. 1000,- ; het kleinst mogelijke
bedrag. Per slot zijn schulden niet goed, nietwaar, dus leen je zo min
mogelijk. De lening kon wel, mits betrokkene zijn hele uitkering cedeerde aan
de GKB. Dat wil zeggen: GKB wordt de rechthebbende op de uitkering. Dat
terwijl van een schuldsaneringsregeling geen sprake was en ook toetsing bij
BKR geen onregelmatigheden opleverde. Daarnaast werd de schuld in hoofdsom
meteen bij de start van het krediet verhoogd met de totale rente over de
gehele looptijd.
Hij leende dus in feite geen duizend gulden maar zo'n
twaalfhonderd gulden en kreeg duizend uitbetaald.
Op de vraag van
betrokkene of in de aflossingstermijnen ook nog een rentecomponent zat,
werd een wollig antwoord gegeven...
M.a.w.: De rente had de hoofdsom al
verhoogd en vermoedelijk werd er ook nog rente betaald via de maandelijke
aflossingen...
Rente betalen over rente dus?....
En het rentepercentage
lag ook al hoger dan bij 'gewone' banken...
Kortom: Betrokkene had toen
dit rovershol maar verlaten en gesteld dat ze die lullige duizend piek
maar in een bepaald lichaamsdeel moesten steken. Later werd vernomen dat
het tienvoudige bedrag van een gewone bank kon worden geleend tegen
normale voorwaarden en de toen gebruikelijke rente...
Ik vraag me af of
bij de GKB sinds die tijd iets is veranderd.]
In Friesland weigerde de Kredietbank vorig jaar zo'n zeshonderd mensen, erkent GKB-directeur Wob Bergsma. "Wij opereren op het snijpunt van schuldeisers en schuldenaar. Als we geen akkoord kunnen bereiken, houdt het op." Van Anken: "In feite wordt gezegd: meneer of mevrouw is niet te saneren. Ik vind dat ze dit vanuit hun doelstelling niet kunnen maken." Het is volgens hem de hoogste tijd dat het gemeentebestuur de instellingen tot de orde roept.
Bergsma zegt tijd nodig te hebben om met andere instellingen, zoals de
Sociaal Pedagogische Dienst, de gezondheidsdiensten en Aedes (koepel van
woningcorporaties) tot samenwerking te komen.
[Dit was al jaren bekend en juist vanuit
het 'project overkreditering' zouden nog voor BISH tot stand kwam al allerlei
contacten gelegd worden en beter nog: Die instellingen zouden met het project
meedoen.
Maar vooral de woningcorporaties treft ook blaam: Zij zijn de
hardnekkigste instellingen voor wat betreft het treffen van een regeling
m.b.t. schuldsanering van grote huurschulden. Frigem (energiebedrijf) schijnt
op dit punt de laatste jaren haar leven gebeterd te hebben.]
"Zonder hun hulp zijn veel mensen, zoals psychisch gestoorden, nauwelijks
in een traject te plaatsen." Een deel van de doelgroep zal volgens hem
altijd ongrijpbaar blijven.
Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].