Leeuwarden, januari 1998 Nieuwsbrief 2
De Nieuwsbrief is dit keer geheel gewijd aan de zogeheten 'herstructureringsoperatie' die - als het aan corporaties en gemeenten
ligt - de komende jaren in Leeuwarden uitgevoerd gaat worden. Kort
samengevat komen de plannen op het volgende neer:
In de periode 1998
t/m 2005 moeten er jaarlijks 300 woningen gesloopt gaan worden. Deze
2400 woningen komen bovenop de 500 die al op de nominatie voor sloop
stonden. In totaal zouden er dus 2900 woningen gesloopt moeten
worden. Voor de overgrote meerderheid betreft het hier woningen in
de na-oorlogse wijken aan de noord- en oostkant van de stad.
Het
gaat specifiek om de volgende wijken: Heechterp, Vrijheidswijk-West,
Schepenbuurt, Bilgaard, Schieringen en Wielenpölle. De te slopen
woningen zullen grotendeels vervangen worden door woningen in de
koopsector. In totaal moet deze herstructureringsoperatie zo'n 287
miljoen gulden kosten.
Er zijn verschillende redenen waarom gemeente
en corporaties tot deze operatie over willen gaan. Als belangrijkste
officiele reden kan gelden de 'onevenwichtige woningmarkt', zoals
dat in ambtelijk jargon heet. Daarmee bedoelt men dat Leeuwarden een
overschot heeft aan woningen in de goedkope huursector en een tekort
aan middeldure en dure koopwoningen. Resultaat hiervan is dat:
- er
leegstand is in de sociale huursector
- bepaalde wijken (met name de
bovengenoemde) een eenzijdige bevolkingsopbouw kennen, waarmee men
bedoelt dat er teveel mensen met een laag inkomen wonen
- mensen met
een hoger inkomen de stad verlaten om op het omliggende platteland
een woning te kopen
- de corporaties, die zich tot voor kort vrijwel
uitsluitend op de sociale huursector richten, geconfronteerd worden
met een krimpende markt, waardoor op de middellange en lange termijn
hun financiele positie ondergraven wordt. Remedie hiertegen:
Grootschalige sloop, dure nieuwbouw in de koopsector en verkoop van
huurwoningen. Men verwacht dan de volgende positieve resultaten:
-
de leegstand in de sociale huursector terug te kunnen dringen
-
concentraties van mensen met een laag inkomen te voorkomen, door een
(qua inkomen) meer gemeleerde samenstelling van de wijken
- mensen
met een hoger inkomen weer naar de stad terug te kunnen lokken, wat
als bijkomend effect heeft dat de gemeente via een hogere
belastingopbrengst meer inkomsten verwerft
- de corporaties hun
financiële positie kunnen verbeteren en daarmee op termijn ook in de
huisvesting voor lager betaalden kunnen blijven voorzien.
M.a.w., de
sociale huursector kan alleen maar gehandhaafd blijven wanneer de
corporaties elders hun geld vandaan halen. Het bovenstaande lijkt op
een 'win-win' situatie. Zowel de corporaties, als de gemeente, als
de huurders hebben er belang bij.
In het werkelijke leven komt zo'n
situatie echter bijzonder weinig voor, en wij betwijfelen of de
herstructureringsoperatie daar een uitzondering op zal zijn. In de
eerste plaats betwijfelen wij of de leegstand in de sociale
huursector wel zo groot is als corporaties en gemeente beweren.
De
aangeleverde cijfers zijn tendentieus en onbetrouwbaar. Echte harde
gegevens in deze zijn niet geleverd.
Het lijkt meer in de rede te
liggen dat leegstand zich juist voordoet in de dure huursector. Door
de waanzinnige huurverhogingen die de corporaties de laatste jaren
opgelegd hebben is juist de dure huursector in de problemen gekomen
omdat ze de concurrentie met de koopsector niet meer aan kan. In de
tweede plaats vinden wij dat het een illusie is de - reëele -
sociale problemen in sommige wijken met een bouwkundig scenario te
lijf te gaan.
Weliswaar heeft de gemeente nog een aantal andere maatregelen in de
koker zitten om de problemen in de 'achterstandswijken' te
verminderen, maar die lijken meer op een 'sloopbegeleidingsscenario'
en zijn in elk geval zwaar onvoldoende. Hoge werkloosheid, een
gemiddeld laag inkomen en drugsoverlast kunnen niet bestreden worden
door de wijken waarin deze problemen zich voordoen te slopen!
In de
derde plaats is het hele scenario gebaseerd op een doorzettende
sterke economische groei. Mocht die groei tegenvallen - en de
economie een recessie induiken - dan wordt niet alleen de
financiering van de herstructurering een probleem, maar kan ook de
uitstroom richting koopsector tot staan komen, en vervalt de
argumentatie waarop corporaties en gemeente zich baseren
grotendeels. Wanneer we te maken krijgen met een recessie nadat het
herstructureringsprogramma tot stand is gekomen zou de ellende wel
eens niet te overzien kunnen zijn. Mensen die werkloos raken en de
hypotheeklasten niet meer op kunnen brengen, maar die ook moeilijk
een woning kunnen vinden in een sterk ingekrompen huursector...
Tenslotte is het tot op heden nog volstrekt onduidelijk hoe de
herstructurering gefinancierd moet worden. Er zijn drie
mogelijkheden:
1. Via de Rijks- en/of provinciale overheid.
Betwijfeld mag worden of die het bedrag van 287 miljoen op
willen/kunnen hoesten.
2. De gemeente. Uitgesloten om de simpele
reden dat die geen geld heeft.
3. De huurders in Leeuwarden mogen
meebetalen aan de sloop van hun woningen. Wobbe de Vries heeft hier
al een proefballonnetje over op gelaten. Helaas voor hem blijkt het
scenario dat hij in zijn hoofd had juridisch onhaalbaar te zijn,
maar dat geeft natuurlijk geen garantie dat de corporaties de kosten
niet alsnog op de huurders zullen proberen af te wentelen. Hoe het
er politiek voor ligt is nog niet zo goed in te schatten.
Momenteel
zijn met name de corporaties (met Henk Deinum in de frontlinie) druk
bezig de geesten 'slooprijp' te maken, zowel bij de politieke
partijen als bij de bewonersorganisaties. Onze inschatting is dat -
wanneer er bij de bewonersorganisaties geen verzet ontstaat - 'de
politiek' in grote lijnen wel akkoord zal gaan met het voorgestelde
scenario.
Voorzitter Ver. P.E.L. Pyt van der Galien =================================================================
* Het DB had december j.l. een gesprek met directeur Deinum van BWL.
Bij de corporaties circuleert o.a. een kaartje van de wijk Bilgaard,
gestuurd door de gemeente. Daarop het gemeente-idee over flatblokken
die ze in die wijk willen slopen: De S4 en S12 in De Meenthe, de 4
en 7 hoog flat in De Kei/De Jokse/De Hooidollen en 1 flatblok in de
Gealanden, ruwweg samen 650 flats...
Aan de flats mankeert eigenlijk
niks en in 1996 werden volgens het Jaarverslag CRWL voor elke
vrijkomende woning in die wijk nog 6 bonnen ingestuurd.
In Lekkumerend-West verwachten we dat de sloopaanval vooral wordt
ingezet tegen complexen waar veel buitenlanders wonen. We verwachten
dat men alsnog de S8-flat aan het water wil slopen en laagbouw in de
Mariniersespel. We willen over de 'herstructurering' een kleine
brochure maken en pamfletten verspreiden in de met sloop bedreigde
woningcomplexen.
* Anonieme tips: B & W willen gebruik blijven maken van anonieme tips van burgers over burgers bij de soos. Dit blijkt uit het ontwerp-antwoord van B & W op een brief van het P.U.F. (Platform Uitkeringstrekkers Friesland) over het "klikken". Wij gaan zeker hierover inspreken als de kwestie aan de orde komt. Verder wil de PvdA allerlei computerbestanden koppelen "om te zien of mensen wel IHS aanvragen." Ook hierop zal gereageerd worden.